Xung đột Israel-Iran: Kết thúc chỉ là 'lời nói đầu môi', sóng ngầm mới chỉ vừa âm ỉ

5 giờ trướcBài gốc

Mặc dù giao tranh giữa Iran và Israel đã dừng lại nhưng những tác động về chính trị và hạt nhân mới chỉ bắt đầu diễn ra. (Nguồn: Fox News)

Thắng thua đều mong manh

Sau 12 ngày giao tranh trực tiếp chưa từng có tiền lệ, Israel và Iran đã đồng ý ngừng bắn, mang lại sự bình yên tạm thời cho khu vực.

Cuộc xung đột được đánh dấu bằng các cuộc không kích tàn khốc, những màn mưa tên lửa và các hoạt động bí mật, đã khiến cả hai nước choáng váng. Mặc dù giao tranh đã dừng lại, những tác động về chính trị, quân sự và hạt nhân của cuộc xung đột ngắn ngủi nhưng dữ dội này mới chỉ bắt đầu diễn ra.

Cả hai nước đều tuyên bố giành chiến thắng, với việc Israel khẳng định họ đã đạt được mục tiêu của mình và Iran tuyên bố đã “áp đặt” lệnh ngừng bắn đối với đối thủ “không đội trời chung”.

Tuy nhiên, đằng sau các tuyên bố chính thức này, các nhà phân tích cảnh báo rằng lệnh ngừng bắn rất mong manh, cán cân chiến lược đã thay đổi và nguy cơ xung đột mới hoặc tiếp tục leo thang nguy hiểm vẫn còn cao.

Chính phủ Israel tuyên bố đã “đạt được tất cả các mục tiêu của Chiến dịch Sư tử trỗi dậy”, viện dẫn việc đã phá hủy được các địa điểm hạt nhân và tên lửa quan trọng của Iran, loại bỏ các nhà lãnh đạo quân sự cấp cao và chiếm ưu thế trên không so với Tehran.

Farzan Sabet, một nhà nghiên cứu quản lý tại Viện Sau đại học Geneva, nhận định Israel đã có thể tấn công các mục tiêu chiến lược quân sự quan trọng của chính phủ (Iran) một cách khá hiệu quả. Ông cho rằng cuộc xung đột này làm nổi bật mức độ xâm nhập của Israel vào bộ máy an ninh của Iran.

Nhưng bất chấp các cuộc oanh tạc của Israel và Mỹ, chương trình hạt nhân của Iran dù bị thiệt hại nhưng không bị phá hủy hoàn toàn - năng lực làm giàu và chuyên môn vẫn còn tồn tại. Nguy cơ Iran bí mật đạt đột phá về chương trình hạt nhân vẫn còn.

Robert Einhorn, chuyên gia về không phổ biến vũ khí hạt nhân và là thành viên cấp cao tại Viện Brookings, lưu ý rằng hơn 400 kg dự trữ urani làm giàu đến độ tinh khiết 60% của Iran đã được chuyển đi và không bị ảnh hưởng.

Ông Einhorn nói: “Có thể tưởng tượng được rằng, nếu nằm trong tay Iran, kho dự trữ này có thể được đưa đến một địa điểm bí mật nào đó và được sử dụng trong một chương trình vũ khí hạt nhân”.

Iran với sức ép và lựa chọn mới

Giới lãnh đạo Iran phải trả giá đắt sau cuộc xung đột. Kho vũ khí hạt nhân, tên lửa và máy bay không người lái của nước này đã bị tổn thất nghiêm trọng; phần lớn lãnh đạo quân sự cấp cao của nước này đã thiệt mạng; hệ thống phòng không của nước này không bảo vệ được đất nước khỏi các cuộc tấn công sâu của Israel và nước Cộng hòa Hồi giáo này còn bị suy yếu về mặt chính trị.

Chuyên gia Farzan Sabet gọi đây là “một thảm họa đối với Iran”, trong khi chuyên gia Einhorn cho rằng “Iran yếu hơn và bị cô lập hơn trên trường quốc tế so với cách đây 2 tuần”.

Iran đã không thể ngăn chặn được các cuộc không kích của Israel và không thể bảo vệ giới lãnh đạo quân sự của mình. Ông Farzan Sabet nói: “Đây là một đòn giáng mạnh vào uy tín của nước Cộng hòa Hồi giáo”.

Di sản nguy hiểm nhất của cuộc xung đột có thể là động lực thúc đẩy Iran theo đuổi vũ khí hạt nhân.

Iran trước đây đã nói rằng, mặc dù không tìm cách sở hữu vũ khí hạt nhân, nhưng nước này sẽ xem xét lại học thuyết của mình nếu phải đối mặt với mối đe dọa hiện hữu.

Cuộc xung đột đã gửi đi những tín hiệu lẫn lộn đến giới lãnh đạo Iran.

Một số phe phái Iran có thể coi các cuộc tấn công là lời cảnh báo không được vượt qua ngưỡng hạt nhân. Nhưng khi khả năng răn đe bị xói mòn, những phe phái khác có thể coi vũ khí hạt nhân là sự đảm bảo đáng tin cậy duy nhất cho sự tồn tại của chế độ Iran.

Chuyên gia Einhorn nói: “Việc theo đuổi năng lực vũ khí hạt nhân có thể rất, rất rủi ro đối với nước này. Sẽ có những người theo đường lối cứng rắn ở Iran quyết định rằng cách duy nhất để ngăn chặn các cuộc tấn công của nước ngoài… là sở hữu vũ khí hạt nhân. Và hiện tại vẫn chưa rõ phe nào sẽ thắng thế”.

Tuy nhiên ông Sabet tỏ ra hoài nghi về năng lực kỹ thuật và tổ chức của Iran trong việc thực hiện một cuộc đột phá bí mật về hạt nhân, một phần vì năng lực này còn nhiều hạn chế.

Thỏa thuận ngừng bắn đã mang lại một khoảng lặng mong manh cho cuộc xung đột. Israel có thể tuyên bố chiến thắng về mặt quân sự, nhưng ván cờ chính trị và chiến lược vẫn chưa được giải quyết.

Iran bị tàn phá và khả năng răn đe của họ bị xói mòn, nhưng họ vẫn tồn tại - ít nhất là cho đến bây giờ.

Israel có thể đã giành chiến thắng trên thực địa, nhưng những vấn đề cốt lõi của cuộc xung đột - rủi ro về hạt nhân, bất ổn khu vực và sự ngờ vực lẫn nhau - vẫn chưa được giải quyết.

Theo chuyên gia Einhorn, chỉ có những nỗ lực ngoại giao mới có thể đảm bảo rằng vật liệu hạt nhân của Iran thực sự được kiểm soát và khu vực này sẽ tránh được bờ vực nguy hiểm.

Ông Einhorn nhận định: “Việc 400 kg urani làm giàu ở mức độ cao biến mất… có thể trở thành cơ sở cho một chương trình vũ khí hạt nhân bí mật. Và yếu tố này không thể được giải quyết bằng một cuộc tấn công quân sự. Nó chỉ có thể được giải quyết thông qua ngoại giao”.

(theo Eurasia Review)

Vy Anh

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/xung-dot-israel-iran-ket-thuc-chi-la-loi-noi-dau-moi-song-ngam-moi-chi-vua-am-i-319143.html