Xung đột Israel- Iran ở vào bước ngoặt quyết định

6 giờ trướcBài gốc

Căng thẳng leo thang, các bên đều tuyên bố cứng rắn

Quân đội Israel đêm 18/6 rạng sáng 19/6 cho biết tiếp tục phát động một đợt tấn công mới nhằm vào các địa điểm có hệ thống phóng và lưu trữ tên lửa ở miền Tây Iran.

Khói bốc lên từ khu vực KhoJir, Tehran, Iran hôm 18/6 giữa xung đột với Israel. Ảnh: Reuters

Đáp lại, một số quả tên lửa của Iran đã được phóng vào khu vực trung tâm Israel vào tối 18/6. Theo truyền hình nhà nước Iran, nước này đã phóng tên lửa siêu vượt âm trong đợt tấn công mới.

Cùng lúc, lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei khẳng định Iran sẽ không đầu hàng, đồng thời cảnh báo Mỹ sẽ chịu thiệt hại “không thể khắc phục” nếu tấn công Iran.

Liên quan cũng trong ngày 18/6, lãnh đạo cấp cao của lực lượng Houthis ở Yemen - ông Muhammed al-Bakhiti tuyên bố sát cánh cùng Iran đối phó với Israel, giống như cách lực lượng này đã hỗ trợ Dải Gaza, theo IRNA.

Chủ tịch Hội đồng Chính trị Tối cao Houthis - ông Mahdi al-Mashat cũng kêu gọi các nước không nên can dự vào cuộc gây hấn của Israel nhằm vào Tehran.

Bên cạnh đó, ông Ali Hussain, thành viên liên minh Fath của Iraq, tuyên bố “trục kháng chiến” sẽ không đứng yên trước làn sóng tấn công ngày càng gia tăng của Israel và vai trò của Mỹ trong cuộc xung đột giữa Tel Aviv và Iran.

Trước đó, ngày 17/6, lực lượng Hamas cũng tuyên bố lên án mạnh mẽ đe dọa can thiệp quân sự từ phía Mỹ đối với Iran, cho rằng hành động này đang đẩy Trung Đông đến bờ vực hủy diệt.

“Sự liều lĩnh của Mỹ và chính quyền phục quốc Do Thái” đang làm gia tăng nguy cơ bùng nổ xung đột toàn diện trong khu vực, tờ Al Mayadeen nêu phát biểu của Hamas.

Trong khi đó, ngày 16/6, nhóm các nước thành viên G7 - Mỹ, Anh, Pháp, Canada, Đức, Ý, Nhật Bản - ra tuyên bố chung bày tỏ sự ủng hộ Israel.

Sát cánh với Israel, ngày 18/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump đề cập đến việc dùng siêu bom GBU-57 để phá hủy cơ sở hạt nhân Fordow của Iran, theo trang Axios.

Fordow là cơ sở hạt nhân nằm hoàn toàn dưới lòng đất, ở độ sâu mà vũ khí không quân hiện có của Israel không thể tiếp cận.

Theo CBS News, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã phê duyệt các kế hoạch tấn công Iran. Tuy nhiên, ông còn cân nhắc tham chiến cùng Israel tấn công Iran.

Ông Trump trì hoãn quyết định cuối cùng là chờ xem Tehran có đồng ý từ bỏ chương trình hạt nhân hay không.

Nếu Mỹ tấn công Iran, rất khó tránh một cuộc đối đầu kéo dài, có thể suốt nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump. “Iran có thể không trụ được lâu trước một cuộc chiến với Mỹ, nhưng điều đó không có nghĩa là Washington sẽ dễ dàng đạt mục tiêu” một chuyên gia nhận định.

Căng thẳng khu vực leo thang từ ngày 13/6, khi Israel tiến hành các cuộc không kích phối hợp vào nhiều địa điểm trên khắp Iran, bao gồm các cơ sở quân sự và hạt nhân, khiến Tehran phải tiến hành các cuộc tấn công trả đũa.

Iran cho biết ít nhất 224 người đã thiệt mạng và hơn 1.000 người khác bị thương trong cuộc tấn công của Israel.

Về phía Israel, ít nhất 24 người đã thiệt mạng và hàng trăm người bị thương trong các cuộc tấn công đáp trả của Iran.

Tuyên bố chung của các quốc gia Trung Đông và vùng Vịnh, động thái của LHQ

Ngày 17/6 trong tuyên bố chung, các bộ trưởng ngoại giao các quốc gia Trung Đông và vùng Vịnh gồm: Ai Cập , Jordan, Pakistan, Bahrain, Brunei, Thổ Nhĩ Kỳ, Chad, Algeria, Comoros, Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất (UAE), Djibouti, Gambia, Ả-rập Xê-út, Sudan, Somalia, Iraq, Oman, Qatar, Kuwait, Libya và Mauritania đã bày tỏ "mối quan ngại sâu sắc về sự leo thang nguy hiểm trong khu vực".

Tuyên bố chỉ trích các cuộc tấn công của Israel vào lãnh thổ Iran, gọi đây là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ.

Các bộ trưởng "khẳng định sự cần thiết phải tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia, tôn trọng nguyên tắc láng giềng tốt, kêu gọi tất cả các bên giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình”.

Các nước cũng "nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo ra một Trung Đông không có vũ khí hạt nhân và các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt khác”, kêu gọi các quốc gia tham gia Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Tuyên bố chung nhấn mạnh, xung đột nên được giải quyết bằng biện pháp ngoại giao, không phải biện pháp quân sự.

TTK LHQ Antonio Guterres. Ảnh: UN

Còn với LHQ, ngay sau ngày 13/6- khi Israel tấn công Iran, tổ chức quốc tế lớn nhất đã nhóm họp khẩn cấp để đánh giá tình hình và kêu gọi các bên kiềm chế, đồng thời quyết nghị gây sức ép ngăn chặn cuộc xung đột Israel- Iran.

Mới đây ngày 18/6, Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres kêu gọi Israel và Iran giảm leo thang ngay lập tức để hướng tới một lệnh ngừng bắn.

Tổng thư ký LHQ cảnh báo nguy cơ mở rộng xung đột, có thể lôi kéo thêm sự can dự của các quốc gia khác. Ông Guterres cũng lên án các cuộc tấn công gây thương vong thảm khốc cho dân thường, tàn phá nhà cửa cũng như cơ sở hạ tầng dân sự thiết yếu. Ông nhấn mạnh con đường ngoại giao vẫn là cách tốt nhất và duy nhất để giải quyết các quan ngại liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran và các vấn đề an ninh trong khu vực.

Người đứng đầu LHQ nhấn mạnh Hiến chương LHQ vẫn là khuôn khổ chung để tránh thảm họa chiến tranh, đồng thời kêu gọi tất cả các quốc gia thành viên tuân thủ đầy đủ Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế, bao gồm cả luật nhân đạo quốc tế.

Trong một diễn biến liên quan, Pháp đang cùng các đối tác châu Âu lên kế hoạch đề xuất một giải pháp đàm phán nhằm chấm dứt xung đột giữa Iran và Israel. Tại cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia Pháp do Tổng thống Emmanuel Macron chủ trì ngày 18/6, nhà lãnh đạo Pháp chỉ thị cho Ngoại trưởng Jean-Noel Barrot sớm xây dựng “sáng kiến với các đối tác châu Âu thân cận nhằm đề xuất một giải pháp đàm phán nghiêm túc chấm dứt xung đột”.

Tổng thống Macron cũng kêu gọi Israel chấm dứt các cuộc tấn công vào những mục tiêu tại Iran không liên quan đến các hoạt động hạt nhân hoặc tên lửa đạn đạo. Ông lo ngại về sự leo thang xung đột khi nạn nhân là dân thường ở cả Iran và Israel đều tăng lên, cho rằng "cần phải chấm dứt ngay các hoạt động quân sự vốn đang gây ra những mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh khu vực".

Nga đề xuất làm trung gian hòa giải, Mỹ phản bác

Ngày 18/6, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh, thế giới cần tìm ra phương hướng giải quyết cuộc xung đột hiện nay giữa Israel và Iran. Theo lãnh đạo Điện Kremlin, những lợi ích của Iran trong công cuộc phát triển năng lượng hạt nhân hòa bình cần được tôn trọng, đồng thời an ninh của Israel cũng cần được đảm bảo.

Tổng thống Putin. Ảnh: Getty Images

“Nga đã liên lạc với Mỹ, Israel cũng như Iran và đề nghị sẽ làm trung gian hòa giải. Có nhiều cách để đảm bảo những lợi ích trong việc Iran phát triển năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, trong khi giảm bớt mối lo ngại về vấn đề an ninh từ Israel. Chúng tôi không áp đặt góc nhìn của mình lên bất kỳ ai, mà chỉ đề nghị hỗ trợ để giảm leo thang xung đột”, ông Putin nói.

Tổng thống Nga sau đó khẳng định chính quyền Tehran không yêu cầu nước này hỗ trợ quân sự. Theo ông Putin, Moscow trước đây từng đề nghị Tehran hợp tác trong lĩnh vực khí tài phòng không, nhưng phía Chính phủ Iran tỏ ra không mấy hứng thú. “Thỏa thuận về hợp tác chiến lược giữa Nga và Iran không dính líu tới quân sự”, Tổng thống Nga cho hay.

Tổng thống Putin cũng bổ sung rằng Israel đã đồng ý đảm bảo sự an toàn của hơn 200 người Nga đang giúp Iran xây dựng 2 lò phản ứng mới tại nhà máy điện hạt nhân Bushehr, theo CNN.

Đáp lại đề nghị của ông Putin, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tỏ ý phản đối và kêu gọi nhà lãnh đạo Nga tập trung giải quyết xung đột với Ukraine.

"Tôi đã nói chuyện với ông ấy vào hôm qua và ông ấy thật sự đã đề nghị làm trung gian. Tôi nói, hãy giúp tôi một việc, hãy tự làm trung gian cho mình. Tôi nói, Vladimir, hãy làm trung gian cho Nga trước. Ngài có thể quan tâm đến chuyện này sau", trang The Kyiv Independent trích lời ông Trump.

Những bình luận này thể hiện sự thay đổi của Tổng thống Trump, khi mới chỉ đầu tuần này, ông tuyên bố "sẵn sàng" nhận lời đề nghị làm trung gian hòa giải ở Trung Đông của người đồng cấp Nga.

Sau đó, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov phát biểu ngụ ý rằng, không có cuộc trao đổi nào giữa hai nhà lãnh đạo Nga- Mỹ.

Những diễn biến mới nhất liên quan tới xung đột Israel - Iran khiến thế giới lo ngại sâu sắc. Điều thế giới mong đợi nhất vào lúc này là các bên kiềm chế, giảm nhiệt xung đột, tìm kiếm giải pháp hòa bình.

Dưới áp lực của Mỹ, LHQ, Liên minh châu Âu và các nước lớn như Nga, Trung Quốc… cùng các quốc gia khu vực Trung Đông, Iran có thể đã “giữ thể diện” sau những cuộc tấn công đáp trả, để sẵn sàng nhượng bộ, giảm leo thang mà đổi lấy nới lỏng trừng phạt và nối lại đàm phán hạt nhân.

Ngừng bắn còn để Iran tìm kiếm giải pháp ổn định nội bộ, củng cố kinh tế và chuẩn bị cho giai đoạn chuyển giao lãnh đạo cần thiết.

Với Israel, nước này có thể tạm thời vô hiệu hóa mối đe dọa mà không phải sa lầy vào một cuộc xung đột quy mô lớn với những tổn thất lớn về cả sinh mạng và vật chất.

Mỹ là bên có đủ ảnh hưởng đối với cả Iran và Israel. Nga có thể đóng vai trò cân bằng, vừa có ảnh hưởng ở Iran, vừa duy trì liên lạc với Israel và các nước Arabia.

Trung Quốc, với lợi ích địa chính trị quan trọng tại Trung Đông, trong đó có những lợi ích kinh tế lớn, có thể dùng ảnh hưởng để kêu gọi các bên kiềm chế.

LHQ dù bị hạn chế quyền lực thực tế, nhưng vẫn có vai trò biểu tượng trong việc kêu gọi hòa bình, phối hợp cứu trợ nhân đạo và điều phối đối thoại.

Chỉ có giải pháp ngoại giao, sự điều chỉnh trong chiến lược của Israel và Iran, vai trò trung gian từ các tổ chức quốc tế và cường quốc mới có thể giúp Trung Đông khỏi rơi vào vực thẳm chiến tranh.

TS ( tổng hợp)

Nguồn Gia Lai : https://baogialai.com.vn/xung-dot-israel-iran-o-vao-buoc-ngoat-quyet-dinh-post328875.html