Bộ xương này được coi là trường hợp lâu đời nhất ghi nhận ở khu vực Đông Nam Á lục địa
Theo nhiều nhà khoa học, trong nhiều thập kỷ, việc nghiên cứu về các quần thể người tiền sử ở Đông Nam Á đã gặp phải những trở ngại lớn do sự khan hiếm của di cốt được bảo tồn tốt và có niên đại rõ ràng, đặc biệt là phần hộp sọ.
Đến nay vẫn còn tồn tại nhiều giả thuyết về nguồn gốc của các quần thể người tiền sử. Có giả thuyết cho rằng, các nhóm săn bắt, hái lượm bản địa, hay còn gọi là người Hoabinhian đã tồn tại lâu dài và tự phát triển nông nghiệp độc lập, không có sự pha trộn di truyền với các nhóm người di cư sau này.
Hoặc có giải thuyết cho rằng các quần thể Đông Á từ phương Bắc đã di cư xuống khoảng 4.000 năm trước, mang theo lúa và kê. Tuy nhiên, việc thiếu các bằng chứng thuyết phục, đặc biệt là từ các di cốt đã khiến việc tái hiện, tìm hiểu các nhóm người bản địa và người di cư trở nên vô cùng khó khăn.
Đại diện Ban Quản lý quần thể danh thắng Tràng An cho biết, trong khuôn khổ Dự án khảo cổ học SUNDASIA tại hang Thung Bình 1, trong năm 2017, 2018, các nhà khoa học đã phát hiện, khai quật một bộ xương người đàn ông được bảo tồn gần như hoàn chỉnh và đặc biệt tốt. Bộ xương này được khai quật trong một lớp trầm tích khảo cổ, mang đến những hiểu biết quý giá về bản chất và sự tương tác của các quần thể người vào cuối kỷ Pleistocen, khoảng 12.000 năm trước. Bộ xương này được coi là trường hợp lâu đời nhất được ghi nhận ở khu vực Đông Nam Á lục địa.
Sự đặc biệt của bộ xương có niên đại 12.500 - 12.000 năm tuổi này là sự nguyên vẹn của hộp sọ. Đây là một yếu tố then chốt, cho phép các nhà khoa học thực hiện những so sánh chi tiết với các dữ liệu nhân chủng học khác trong khu vực. Đặc biệt, việc giải mã thành công ADN đã tạo nên một kỳ tích, vượt qua rào cản lớn về khí hậu nhiệt đới nóng ẩm vốn làm phân hủy vật chất di truyền rất nhanh.
Phát hiện này không chỉ mở ra cánh cửa cho việc giải mã bộ gen của người tiền sử tại Việt Nam mà còn là một bước tiến khoa học quan trọng trên phạm vi toàn cầu. Từ bộ xương này, các nhà khoa học đã suy luận được người đàn ông này khoảng 35 tuổi, cao 1,7m, có sức khỏe tốt. Tuy nhiên, phát hiện gây chấn động nữa là bằng chứng về cái chết của người đàn ông tiền sử này.
Các nhà khoa học đã tìm thấy một tổn thương cục bộ dưới dạng nứt gãy ở một xương sườn cổ, cùng với sự xuất hiện của một mảnh công cụ thạch anh siêu nhỏ. Hiện vật này có hình dạng đặc thù, khác biệt so với các hiện vật khác trong cùng địa điểm và không tồn tại trong các lý thuyết hiện có, nó được coi là hiện vật ngoại lai cả về khía cạnh thời gian lẫn không gian. Sự liên kết trực tiếp giữa công cụ đá và phần xương phía sau lồng ngực cho thấy đây có thể là nguyên nhân chính dẫn đến cái chết.
Phát hiện độc đáo này không chỉ là bằng chứng quý giá về xung đột, chiến tranh thời tiền sử mà còn cho thấy sự phát triển kỹ thuật chế tác vũ khí thô sơ của người cổ đại. Nó cung cấp một cái nhìn sống động và cụ thể về một khía cạnh của văn hóa, đời sống xã hội mà trước đây chỉ có thể được suy luận từ các bằng chứng gián tiếp.
Đại diện Ban Quản lý quần thể danh thắng Tràng An cho biết, phát hiện tại hang Thung Bình 1 không chỉ làm chấn động giới khảo cổ và di truyền học quốc tế mà còn mở ra những hướng nghiên cứu mới về văn hóa, lịch sử và hình thái xã hội của người tiền sử tại Việt Nam, góp phần củng cố vị thế của Việt Nam trên bản đồ khảo cổ học thế giới.
ANH TÚ