YouTube trỗi dậy không thể ngăn cản, giúp nhiều nhà sáng tạo cực giàu

8 giờ trướcBài gốc

Vào thời đại mà khả năng thu hút sự chú ý của khán giả là yếu tố quyết định thành công ở thế giới giải trí, YouTube đã trở thành một trong số ít nền tảng thiết yếu có khả năng kết hợp nội dung mới mẻ, hấp dẫn thế hệ người dùng trực tuyến với những chương trình từng là xương sống của truyền hình cáp.

Tròn 20 tuổi trong năm nay, YouTube hiện là nền tảng podcast thống trị, một thế lực lớn trong âm nhạc và ngày càng hiện diện rõ nét ở thể thao trực tiếp.

YouTube âm thầm chinh phục phòng khách của người Mỹ. Kể từ năm 2024, phần lớn người Mỹ xem YouTube chủ yếu trên TV, chứ không còn là smartphone hay thiết bị khác. Hiện nay, YouTube dẫn đầu về tổng thời lượng xem truyền hình và phát trực tuyến (streaming) tại Mỹ, vượt trên Netflix, Disney và Amazon Prime Video.

Tuy vậy, không phải toàn bộ thời gian xem đều dành cho nội dung của các nhà sáng tạo YouTube. Giống các hãng công nghệ khác ở Hollywood, gồm cả Apple, Amazon và Netflix, YouTube đang tìm cách giành bản quyền thể thao và các sự kiện trực tiếp vốn vẫn thu hút lượng lớn khán giả trên truyền hình truyền thống. YouTube đã sở hữu bản quyền các trận NFL (Giải Bóng bầu dục Quốc gia Mỹ) và phát miễn phí trận mở màn mùa giải năm nay.

Tháng 12, YouTube tiếp tục giành được bản quyền một sự kiện từng có sức hút khổng lồ với khán giả truyền hình. Cụ thể hơn, kể từ năm 2029, YouTube sẽ độc quyền phát sóng lễ trao giải Oscar, chấm dứt mối quan hệ 50 năm giữa đài truyền hình ABC với Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ.

Với YouTube, Oscar là cách thu hút khán giả toàn cầu, đồng thời tạo sân khấu cho các nhà sáng tạo nổi tiếng phỏng vấn sao trên thảm đỏ. Việc phát trực tuyến lễ trao giải Oscar cũng phù hợp với mục tiêu mà Neal Mohan (Giám đốc điều hành YouTube) từng nêu, đưa nền tảng này trở thành “tâm điểm của văn hóa”, đồng thời có thể mở rộng lượng người xem Oscar, vốn đã suy giảm suốt nhiều thập kỷ. Lượng khán giả xem lễ trao giải Oscar đạt đỉnh 57 triệu người năm 1998, khi Titanic càn quét giải thưởng, nhưng chỉ còn 19,7 triệu vào 2025.

“Chúng tôi sẽ có các nhà sáng tạo mang đến những khán giả mà trước đây có thể không xem Oscar. Một phần lý do NFL ký hợp đồng với YouTube là vì muốn tiếp cận khán giả trẻ hơn và đa dạng hơn. Hy vọng chúng tôi cũng sẽ thấy điều đó với Oscar”, Tara Walpert Levy, Phó chủ tịch YouTube khu vực châu Mỹ, nói với tờ FT.

YouTube vừa giành được bản quyền độc quyền phát sóng lễ trao giải Oscar từ năm 2029 - Ảnh: FT

Thâm nhập sâu vào Hollywood

Giống Netflix trước đây, YouTube đang dần thâm nhập vào những tổ chức và giải thưởng danh giá bậc nhất của Hollywood. Hè qua, YouTube tích cực hỗ trợ các nhà sáng tạo nội dung của mình tham gia cuộc đua tranh giải Emmy. Đây là giải thưởng danh giá nhất của truyền hình Mỹ. Nền tảng video của Google cũng lần đầu tổ chức sự kiện For Your Consideration nhằm thu hút sự chú ý cho các đề cử. Dù không giành được giải nào, động thái này cho thấy rõ tham vọng của YouTube trong việc khẳng định vị thế tại Hollywood.

Năm nay, YouTube tỏ ra rất cứng rắn trong các cuộc tranh chấp với những tập đoàn truyền thông truyền thống về phí phân phối nội dung, đặc biệt là thể thao - mảng hiếm hoi vẫn còn thu hút lượng khán giả lớn. Tranh cãi xoay quanh việc YouTube phải trả bao nhiêu tiền để đưa các kênh lên dịch vụ truyền hình thuê bao YouTube TV, tương tự những cuộc chiến mà các hãng truyền thông từng trải qua với truyền hình cáp suốt nhiều thập kỷ.

Disney, NBC và Fox muốn YouTube trả nhiều tiền hơn, cáo buộc nền tảng này đang cạnh tranh bằng cách bán rẻ dịch vụ, gây bất lợi cho các kênh truyền hình của họ. Cuộc đối đầu giữa YouTube và Disney căng thẳng nhất, với việc nội dung thể thao của ESPN (thuộc Disney) bị gián đoạn 15 ngày trước khi hai bên đạt thỏa thuận mới.

Lập trường công khai quyết liệt hơn của YouTube trùng với thời điểm hai hãng phim huyền thoại của Hollywood là Paramount và Warner Bros. Discovery suy yếu đến mức trở thành mục tiêu thâu tóm. Điều này cho thấy thực tế khắc nghiệt rằng ngành phim và truyền hình truyền thống, huyết mạch của Hollywood, đã bị các nền tảng phát trực tuyến lớn lấn át.

Hồi tháng 8, Paramount (hãng phim 103 tuổi) được Skydance Media, công ty truyền thông giải trí do David Ellison điều hành, mua lại trong một thương vụ trị giá khoảng 8 tỉ USD. David Ellison là con trai Larry Ellison, tỷ phú đồng sáng lập Oracle.

Đầu tháng 12, Warner Bros. Discovery đã đồng ý bán mình cho Netflix trong thỏa thuận trị giá 83 tỉ USD. Paramount của David Ellison sau đó đưa ra đề nghị thâu tóm Warner Bros. Discovery trị giá 108,4 tỉ USD, song bị từ chối.

Viễn cảnh Warner Bros. Discovery trở thành một bộ phận của Netflix, nền tảng phát trực tuyến từng bị nhiều người trong ngành điện ảnh chỉ trích vì làm rạp chiếu phim mất khán giả, khiến Hollywood chấn động. Song cũng có lo ngại rằng nếu Paramount mua lại được Warner Bros. Discovery, việc sáp nhập hai hãng phim sẽ kéo theo làn sóng cắt giảm việc làm lớn.

Cả hai kịch bản đều làm dấy lên nỗi lo về một đợt thắt lưng buộc bụng mới trong sản xuất phim và truyền hình, nơi các lãnh đạo từ lâu đã lo ngại về khả năng bị các hãng công nghệ lớn như Apple, Amazon hay Google thâu tóm.

Với nữ nghệ sĩ hài Brittany Broski, những biến động ở Hollywood kiểu cũ dường như thuộc về một thế giới khác so với cuộc sống của cô với tư cách nhà sáng tạo nội dung YouTube. “Tôi không lệ thuộc vào một đài truyền hình nào. Tôi không lệ thuộc vào ai cả. Tôi là CEO, điều hành chương trình, MC và nhân vật chính”, Brittany Broski nói. Cô hiện sở hữu kênh YouTube có hơn 2,6 triệu người đăng ký.

Brittany Broski (trái) trong buổi ra mắt mùa 3 của talk show Royal Court vào tháng 11 - Ảnh: Getty Images

Những phát biểu của Brittany Broski phản ánh tính “mạnh được yếu thua” khi làm nhà sáng tạo trên YouTube, nơi mỗi ngày có 20 triệu video mới cạnh tranh sự chú ý. Người sáng tạo nội dung sản xuất video, tải lên trên YouTube và chỉ được trả tiền nếu hội đủ một số điều kiện nhất định.

Khi lượng người xem đủ lớn, quảng cáo sẽ theo sau và YouTube trả cho nhà sáng tạo 55% doanh thu từ đó.

“YouTube đóng một vai trò khác trong hệ sinh thái này. Chúng tôi xem mình là người xây dựng sân khấu, chứ không phải studio”, Tara Walpert Levy cho hay.

Thay đổi mang tính địa chấn giúp nhiều nhà sáng tạo cực giàu

Netflix từng làm rung chuyển Hollywood bằng cách trả thù lao trước cho tài năng, thay vì mô hình cũ cho phép diễn viên và nhà sản xuất nhận chia lợi nhuận dựa trên sự thành công từ tác phẩm. Mô hình của YouTube còn là một bước rẽ lớn hơn so với chuẩn mực Hollywood cũ.

“Điểm cốt lõi là Netflix trả tiền cho các chương trình, còn YouTube cung cấp cho nhà sáng tạo công cụ, nền tảng, thuật toán và cơ chế kiếm tiền, để họ đầu tư vào việc sản xuất nội dung. Đó thực sự là cuộc thay đổi mang tính địa chấn, tạo ra rất nhiều cơ hội để tài năng có quyền lực và quyền kiểm soát nhiều hơn bao giờ hết, ít nhất là với những ai có khán giả”, Ben Davis, đồng lãnh đạo mảng kỹ thuật số tại công ty quản lý tài năng WME, nhận định.

Hồi tháng 9, YouTube cho biết đã chi trả hơn 100 tỉ USD cho các nhà sáng tạo, nghệ sĩ và tập đoàn truyền thông kể từ năm 2021. Trong quý 3/2025, doanh thu quảng cáo của YouTube tăng 15%, lên 10,3 tỉ USD. Số lượng kênh YouTube kiếm hơn 100.000 USD từ TV thông minh tăng 45% trong quý này so với cùng kỳ năm trước.

Mô hình của YouTube khiến nhiều nhà sáng tạo trở nên cực kỳ giàu có, tiêu biểu nhất là Mr Beast (tên thật Jimmy Donaldson). Theo tạp chí Forbes, các màn thử thách và trò chơi của Mr Beast mang lại thu nhập 85 triệu USD. Kênh YouTube của Mr Beast có 457 triệu người đăng ký, với video $456,000 Squid Game In Real Life! (456.000 đô la Trò chơi con mực trong đời thực!) đạt hơn 895 triệu lượt xem. Anh cũng có chương trình thực tế Beast Games trên Amazon Prime, thường xuyên lọt top 10.

Tuy vậy, thành công không hề dễ dàng: Nhà sáng tạo phải tự chịu trách nhiệm làm video hấp dẫn, thu hút quảng cáo và phát triển hợp đồng tài trợ với thương hiệu. “Họ không chỉ là nhà sáng tạo, mà là doanh nhân”, Sean Downey, Chủ tịch khu vực châu Mỹ và các đối tác toàn cầu của Google, cho hay.

Tin vui là thị trường đang tăng trưởng. Theo ước tính của Interactive Advertising Bureau, thị trường quảng cáo của nền kinh tế nhà sáng tạo dự kiến đạt 37 tỉ USD năm nay, tăng 26% so với 2024, và tiếp tục tăng thêm 18% vào 2026.

Interactive Advertising Bureau là tổ chức kinh doanh quảng cáo quốc tế có vai trò thiết lập các tiêu chuẩn, hướng dẫn và thực hiện nghiên cứu quan trọng cho ngành quảng cáo trực tuyến.

Chiếm lĩnh thị phần

YouTube đang dần chiếm lĩnh thị phần của những chương trình vốn từ lâu đã là trụ cột với các đài truyền hình.

Năm 2015, Sean Evans tái định nghĩa talk show (chương trình trò chuyện) cho kỷ nguyên YouTube với Hot Ones. Trong mỗi tập, anh phỏng vấn người nổi tiếng trong lúc cả hai cùng ăn cánh gà ngày càng cay. Các khách mời từng tham gia gồm Gordon Ramsay, Jennifer Lawrence, Billie Eilish, Shaquille O'Neal và chương trình hiện có 15 triệu người đăng ký. First We Feast, công ty mẹ của Hot Ones, đã được bán vào năm 2025 với giá 82,5 triệu USD.

Nhiều YouTuber khác, trong đó có Brittany Broski, lấy cảm hứng từ Hot Ones - chương trình vẫn rất thành công sau một thập kỷ. Brittany Broski lớn lên cùng The Tonight Show của diễn viên Jimmy Fallon, nhưng chính Hot Ones đã thôi thúc cô làm talk show Royal Court, hiện có 858.000 người đăng ký.

Những cách tiếp cận mới với talk show đang thu hút khán giả lớn hơn trong bối cảnh tương lai của các chương trình hài đêm khuya trên truyền hình ngày càng bất định.

Vào tháng 7, Stephen Colbert, người dẫn chương trình hài kịch đêm khuya The Late Show with Stephen Colbert, thông báo với khán giả rằng chương trình này đã bị hủy và sẽ kết thúc vào tháng 5.2026.

Thông báo đó được đưa ra sau khi Stephen Colbert nói đùa về khoản thanh toán 16 triệu USD của đài CBS để dàn xếp vụ kiện từ chính quyền Tổng thống Donald Trump. Trong bài phát biểu mở đầu chương trình, Stephen Colbert gọi khoản thanh toán này là một "món hối lộ béo bở".

Ông Trump sau đó viết trên mạng xã hội: “Tôi thực sự rất vui vì Stephen Colbert bị sa thải”.

Tháng 9, Jimmy Kimmel (người dẫn talk show đêm khuya của ABC) bị đình chỉ sau phát ngôn liên quan đến nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk bị sát hại. Jimmy Kimmel sau đó trở lại làm việc cho ABC và gia hạn hợp đồng thêm một năm.

Áp lực chính trị lên các người dẫn talk show và các đài truyền hình làm dấy lên câu hỏi liệu YouTube có phải “mái nhà” phù hợp hơn cho họ hay không. Nhiều người thường xem các đoạn cắt từ độc thoại đêm khuya trên YouTube và bỏ qua phần còn lại của chương trình.

Julian Shapiro-Barnum, nhà sáng tạo YouTube thành công ở quận Brooklyn thuộc thành phố New York (Mỹ), đang lên kế hoạch ra mắt phiên bản talk show đêm khuya của riêng mình vào mùa xuân, mang tên Outside Tonight. Ý tưởng của Outside Tonight là “lấy tất cả những gì chúng ta yêu thích ở các chương trình đêm khuya kinh điển nhưng hướng trực tiếp đến khán giả kỹ thuật số”.

“Mọi talk show đêm khuya rồi cũng lên YouTube theo cách này hay cách khác, nhưng chúng không được làm ra cho khán giả kỹ thuật số. Chúng thường không đáp ứng được kỳ vọng”, Julian Shapiro-Barnum nhận xét.

Kế hoạch của anh là một nhóm nhỏ xuất hiện bất ngờ ở nhiều nơi khác nhau tại New York để phỏng vấn cả người nổi tiếng lẫn “anh chàng làm việc ở cửa hàng tạp hóa bên cạnh”. Theo Julian Shapiro-Barnum, đó là ý tưởng chỉ có thể thành công trên YouTube.

“Điều tuyệt vời khi làm việc trực tiếp với YouTube là chúng tôi có quyền tự quyết. Tôi sẽ không tự hủy chương trình của mình. Nếu hay thì nó sẽ mang lại hiệu quả. Nếu không, bạn sẽ thay đổi và làm cho nó hiệu quả”, anh bình luận.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/youtube-troi-day-khong-the-ngan-can-giup-nhieu-nha-sang-tao-cuc-giau-242917.html