Ngày 13/9/2025, trong phần diễn tập của cuộc thao luyện chiến lược Zapad-2025, Quân đội Nga đã sử dụng tổ hợp phòng thủ ven biển Bastion để phóng tên lửa hành trình chống hạm P-800 Oniks vào các mục tiêu mô phỏng cách bờ hơn 200 km tại khu vực quần đảo Franz Josef Land ở vùng Bắc Cực.
Sự kiện này được truyền thông Nga đưa tin, nhằm kiểm chứng năng lực thiết lập những vùng cấm tiếp cận và vùng khống chế khu vực dọc các tuyến biển phía Bắc - nơi địa chính trị và lợi ích kinh tế đang ngày càng trở nên nóng bỏng.
Tổ hợp Bastion-P (K-300P) là một hệ thống phòng thủ ven biển di động, được bố trí trên khung gầm bánh 8×8 để thích ứng với địa hình khắc nghiệt và có thể triển khai nhanh tới vị trí chiến đấu.
Mỗi bệ phóng mang hai ống phóng chứa tên lửa P-800 Oniks, cho phép lực lượng phòng thủ ven bờ vừa duy trì năng lực răn đe vừa cơ động tránh bị tiêu diệt trước khi khai hỏa.
Việc triển khai Bastion tới vùng lãnh thổ phía Bắc như Franz Josef Land thể hiện rõ ý đồ tăng cường lớp phòng thủ ven biển nhằm bảo vệ các tuyến hàng hải và tài nguyên trong khu vực.
Tên lửa P-800 Oniks được trình diễn trong đợt bắn có động cơ đẩy khởi tốc bằng nhiên liệu rắn rồi chuyển sang động cơ ramjet nhiên liệu lỏng, cho phép bay với vận tốc hành trình siêu âm Mach 2.5.
Oniks có khả năng bay lượn ở độ cao thấp để tránh radar và trong pha cuối chuyển sang dẫn đường radar chủ động để khoan thủng lớp phòng không của mục tiêu.
Phạm vi tiêu diệt mục tiêu tùy thuộc chế độ bay thường được trích dẫn trong khoảng 500 - 600 km.
Đầu đạn của P-800 Oniks nặng khoảng 200–250 kg, đủ sức gây hư hại nặng cho các khuôn khổ tàu chiến lớn.
Trong bối cảnh Bắc Cực đang mở rộng vai trò chiến lược do biến đổi khí hậu và các tuyến hàng hải mới, việc Nga thử nghiệm P-800 Oniks tại vùng này mang cả ý nghĩa kỹ-thuật lẫn chính trị.
Trước hết, đây là cách Moskva khẳng định năng lực răn đe ven biển của mình, khi hệ thống có khả năng phóng tên lửa siêu âm chống hạm ở cự ly hàng trăm kilômét, tạo ra “vùng cấm” hiệu quả đối với bất kỳ lực lượng hải quân nào tìm cách tiếp cận.
Hình ảnh Bastion triển khai giữa điều kiện khắc nghiệt của Bắc Cực cũng chứng minh tính cơ động và độ tin cậy của vũ khí này trong những môi trường đặc biệt khó khăn, điều vốn có ý nghĩa thực tiễn nếu Nga muốn bảo vệ tuyến bờ biển dài hàng nghìn kilômét ở phương Bắc.
Đồng thời, động thái này gửi đi một thông điệp chiến lược rõ ràng: Nga sẵn sàng thiết lập các khu vực từ chối tiếp cận (A2/AD) và áp đặt quyền kiểm soát trên những tuyến hàng hải mới nổi lên do biến đổi khí hậu.
Việc thử bắn Bastion tại Bắc Cực không tách rời chiến lược tổng thể của Moskva, khi hệ thống này đã được bố trí tại các điểm nóng như Crimea, Kaliningrad hay quần đảo Kuril, nay lại mở rộng thêm “mắt xích” ở cực Bắc, hình thành mạng lưới phòng thủ liên hoàn.
Với Zapad-2025, sự hiện diện của Bastion–P-800 Oniks đã gia tăng sức nặng biểu dương sức mạnh, biến cuộc tập trận không chỉ là kịch bản giả định mà còn là thông điệp chính trị gửi thẳng tới phương Tây về quyết tâm bảo vệ lợi ích quốc gia trên mọi hướng tiếp cận.
Về kỹ thuật, sự kết hợp giữa tốc độ cao, khả năng bay thấp và khả năng cơ động ở pha cuối khiến cho dòng tên lửa này gây khó khăn cho các hệ thống đánh chặn của đối phương.
Việc đưa hệ thống này lên Bắc Cực là bước tiếp theo trong nỗ lực củng cố khả năng bảo vệ bờ biển kéo dài và nâng cao năng lực kiểm soát khu vực biển mà Moskva coi là trọng yếu.
Việt Hùng
Theo Armyrecognition