AI chưa phải 'át chủ bài'

5 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa. Nguồn: Hospitalsmagazine.

“Không có dữ liệu, không làm được AI” - PGS.TS Bùi Mỹ Hạnh, Trưởng khoa Thăm dò chức năng, Đại học Y Hà Nội, nhận định ngay trong phần đầu Tọa đàm Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, diễn ra hôm 28/6 tại Đại học Y Hà Nội. Sự kiện đồng thời giới thiệu hai cuốn sách Cuộc cách mạng AI trong y học và Ứng dụng AI trong y tế.

“Đọc cuốn sách này thấy đúng là AI làm được rất nhiều thứ. Nhưng để làm được chúng trong điều kiện Việt Nam, chúng ta cần những gì?”, PGS.TS Hạnh đặt ra câu hỏi.

PGS.TS Bùi Mỹ Hạnh (Giám đốc Trung tâm phát triển Chương trình Đào tạo và tư vấn Nhân lực Y tế, Trưởng khoa Khoa Thăm dò chức năng, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) phát biểu tại Tọa đàm ngày 28/6. Ảnh: Alpha Books.

Nhập dữ liệu rác, dùng thuật toán xịn vẫn tạo ra rác

“Mở bài" trên của PGS.TS. Bùi Mỹ Hạnh là “cú bẻ lái” bất ngờ với những người tới tọa đàm chỉ kỳ vọng nghe chuyện ứng dụng AI thành công trong lĩnh vực y học. PGS.TS Hạnh không chỉ kể những niềm vui khi bà và đội ngũ ứng dụng AI, mà đâu đó cả những nuối tiếc vì Việt Nam chưa xây dựng được một hệ thống dữ liệu sức khỏe hoàn chỉnh.

“Bệnh án có khi nhập thông tin kiểu râu ông nọ cắm cằm bà kia. AI kết luận nhầm bệnh nhân 40 tuổi mắc loãng xương, còn bệnh nhân 50 tuổi loãng xương thật lại chẳng được điều trị”, PGS.TS lấy ví dụ nhỏ để nêu tầm quan trọng của việc xây dựng bộ dữ liệu chính xác.

Theo PGS.TS Bùi Mỹ Hạnh, AI có rất nhiều tiềm năng ứng dụng trong cả 3 mảng Dự phòng - Chẩn đoán - Điều trị & Theo dõi của y tế. AI có thể giám sát sức khỏe bệnh nhân, phát hiện và dự báo trước sự kiện rủi ro, ví dụ biến chứng sau phẫu thuật, hoặc trong giai đoạn Covid-19 AI có thể dự báo các ổ dịch nóng. AI cũng có khả năng tự động hóa, giúp nhân viên y tế bớt thời gian làm công việc thủ công lặp đi lặp lại, dùng thời gian cho công việc chuyên môn.

Nếu AI được tận dụng tối đa sức mạnh, các bệnh viện sẽ bớt quá tải, giảm gánh nặng kinh tế cho người dân, rút ngắn thời gian dự phòng - chẩn đoán - điều trị, sau cùng giảm nỗi đau cho người bệnh và thân nhân, giảm thiểu rủi ro không đáng có vì sự quá tải của hệ thống y tế. Bà Mỹ Hạnh nhấn mạnh, đây là vấn đề của sự phát triển bền vững cho ngành y tế.

Từ trái qua: BS Nguyễn Đình Nguyên (CEO, nhà sáng lập của Doccen), PGS.TS Bùi Mỹ Hạnh (Giám đốc Trung tâm phát triển Chương trình Đào tạo và tư vấn Nhân lực Y tế, Trưởng khoa Khoa Thăm dò chức năng, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội), MC chương trình tại tọa đàm. Ảnh: Alpha Books.

Tuy nhiên, để công cụ AI làm tốt vẫn cần có hệ thống dữ liệu tốt - một mục tiêu cần đạt của chuyển đổi số. “Bài toán là xây dựng được kiến trúc dữ liệu nền tảng. Các văn bản pháp lý, nghị quyết từ 2019 cũng nói là phải xây dựng cơ sở dữ liệu y tế dùng chung và tiến tới bệnh án điện tử. Nhưng cuối cùng, cơ sở dữ liệu y tế và khung cấu trúc dữ liệu y tế tới nay vẫn chưa có.

Nếu ngành y không có kiến trúc dữ liệu chuẩn mực, chúng ta chỉ đang chạy theo thôi. Dữ liệu có nguyên tắc garbage in, garbage out (rác vào, rác ra)”, bà Mỹ Hạnh thẳng thắn chia sẻ.

Khi các ngành nghề cùng chung tranh cãi về độ chính xác và tin cậy của AI, với ngành y - ngành mà độ chính xác liên quan tới sinh mạng con người - 1% sai sót đã là quá lớn. Để AI không trả kết quả sai, chúng ta không chỉ cần huấn luyện mô hình tốt, mà còn cần nguồn dữ liệu chính xác, sạch, đảm bảo tính khách quan của dữ liệu. Ngoài ra, dữ liệu sử dụng phải có sự đồng thuận của bệnh nhân.

Y học tiến gần hơn tới “chữa người bệnh” thay vì “chữa bệnh”

Trước câu hỏi “để ứng dụng AI trong bệnh viện, nhân viên y tế cần những năng lực gì?”, PGS.TS. Bùi Mỹ Hạnh và BS. Nguyễn Đình Nguyên - CEO, nhà sáng lập của Doccen - đều đồng tình rằng mỗi người cần có năng lực học tập suốt đời. Kiến thức AI thay đổi theo từng ngày, dù chương trình học bài bản, thực tiễn tới mấy cũng không thể chạy kịp theo công nghệ. Nếu phụ thuộc chương trình đào tạo, nhân viên y tế sẽ tụt hậu.

BS Nguyễn Đình Nguyên cho rằng phải có mindset (tư duy) đúng trước khi học toolset (công cụ). Anh nhận định: “Mọi người nói về tool, nói về mô hình AI ra rả hàng ngày, tuy nhiên mindset chưa được nói tới nhiều. Ta phải được dạy mindset chuyển đổi số, rồi mới học skill (kỹ năng) dùng AI, rồi mới tìm hiểu toolset vì công cụ thay đổi rất nhanh. Đừng lật ngược thứ tự lại”.

Hai cuốn sách Cuộc cách mạng AI trong y học và Ứng dụng AI trong y tế. Ảnh: Alpha Books.

Khi AI hỗ trợ khám chữa bệnh, giảm tải cho hệ thống bệnh viện, y bác sĩ sẽ trở lại công việc cốt lõi là chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người bệnh cả về thể chất lẫn tâm lý, thay vì nhìn họ chỉ như các chứng bệnh cần điều trị. Yếu tố con người sẽ được tăng lên.

Trong cuốn Cuộc cách mạng AI trong y học cũng nhắc tới câu nói tương tự của tiến sĩ William Osler: “Người thầy thuốc giỏi điều trị bệnh; người thầy thuốc vĩ đại điều trị cho người mắc bệnh”. AI có thể trở thành “máy nghiền công việc giấy tờ” cho y bác sĩ, để họ dành thời gian và sức lực nhiều hơn cho từng bệnh nhân.

Thúy Hạnh

Nguồn Znews : https://znews.vn/ai-chua-phai-con-at-chu-bai-post1564531.html