Ấn Độ căng thẳng vì… tiếng Anh

5 giờ trướcBài gốc

Bộ trưởng Nội vụ Amit Shah phát biểu gây tranh cãi

Phát biểu gây tranh luận

Đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP) của Thủ tướng Narendra Modi đang đưa ra thách thức đối với vị thế của tiếng Anh. Tháng trước, tại lễ bế mạc một hội nghị về tiếng Phạn ở Thủ đô New Delhi, Bộ trưởng Nội vụ Amit Shah đã có phát biểu gây tranh cãi: “Những người nói tiếng Anh sẽ sớm cảm thấy xấu hổ. Ngôn ngữ của đất nước ta, nền văn hóa của ta là viên ngọc quý. Nếu không có chúng, ta không còn là người Ấn Độ nữa”. Phát biểu này đã làm dấy lên những tranh luận về bản sắc dân tộc và sự phát triển tại quốc gia 1,4 tỷ dân này.

Khi du nhập Ấn Độ, tiếng Anh chỉ là ngôn ngữ trên giấy tờ. Nhưng khi thực dân Anh mở rộng cai trị từ các cảng Gujarat đến cung điện ở Delhi, tiếng Anh đã trở thành ngôn ngữ chung của “giới tinh hoa thuộc địa”. Đến khi giành được độc lập, Ấn Độ phải đối mặt với một tình thế tiến thoái lưỡng nan. Với hàng trăm ngôn ngữ, phương ngữ được sử dụng trên khắp lãnh thổ rộng lớn, người Ấn đã phải vật lộn với câu hỏi: Ngôn ngữ nào sẽ đại diện cho quốc gia mới? Khi đó, tiếng Hindi (ngôn ngữ chính ở phía Bắc) được đề xuất là ngôn ngữ chính thức. Tuy nhiên, điều này lại vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các khu vực không nói tiếng Hindi, đặc biệt là ở miền Nam. Do đó tiếng Anh được xem là giải pháp tạm thời, nhưng rồi nó đã tồn tại cho đến ngày nay.

Các nhà phê bình cho rằng, phát biểu của Bộ trưởng Nội vụ Amit Shah có nguy cơ làm Ấn Độ suy yếu khả năng cạnh tranh toàn cầu. Họ cho rằng việc đánh đồng tiếng Anh với “sự xấu hổ về văn hóa” phản ánh quan điểm hạn hẹp, cố gắng xóa bỏ tàn dư của thời kỳ thuộc địa vốn giúp người Ấn Độ thông thạo thứ ngôn ngữ thương mại toàn cầu. “Đó là khát vọng của những người được tiếp cận một ngôn ngữ có uy tín trên trường quốc tế. Tôi cho rằng, tiếng Anh không còn là di sản của chủ nghĩa thực dân nữa” - Giáo sư ngôn ngữ học Ayesha Kidwai tại Đại học Jawaharlal Nehru (New Delhi) nói.

Ngay sau phát biểu của Bộ trưởng Nội vụ Amit Shah (vốn không cổ xúy tiếng Anh rất mạnh mẽ), nhà lãnh đạo phe đối lập Rahul Gandhi viết trên mạng xã hội X: “Tiếng Anh không phải là rào cản mà là cầu nối. Nó không phải là nỗi xấu hổ mà là sức mạnh. Mỗi ngôn ngữ Ấn Độ đều có linh hồn, văn hóa và tri thức. Chúng ta phải trân trọng ngôn ngữ mẹ đẻ và đồng thời cũng phải dạy tiếng Anh cho trẻ em”.

Nhưng căng thẳng không còn giới hạn trong các cuộc tranh luận ở Quốc hội nữa, chúng đang lan ra cả đường phố. Mới đây, đoạn video về một cuộc ẩu đả trên xe lửa ở trung tâm tài chính Mumbai đã lan truyền nhanh chóng khi một hành khách không nói được tiếng Marathi (ngôn ngữ địa phương). Ở một số nơi cũng đã xảy ra xung đột liên quan đến nỗ lực của Chính phủ nhằm quảng bá tiếng Hindi - ngôn ngữ được coi là trọng tâm của đảng BJP về sự thống nhất quốc gia.

Người dân đọc báo tiếng Hindi ở Lucknow, bang Uttar Pradesh, Ấn Độ

Những ngôn ngữ chi phối cuộc sống Ấn Độ

Kể từ khi Ấn Độ giành được độc lập năm 1947, tiếng Anh đã mang tính chính trị gắn liền với các vấn đề về bản sắc, quyền lực và định hướng quốc gia. Ngày nay, nó là một trong số ngôn ngữ chính thức với khoảng 10% dân số sử dụng. Trong khi đó tiếng Hindi là ngôn ngữ mẹ đẻ của khoảng 44% dân số. Những năm gần đây, đảng BJP đã đặc biệt chú trọng thúc đẩy tiếng Hindi, giảm sử dụng tiếng Anh trong đời sống công cộng. Thủ tướng Narendra Modi gần như không bao giờ phát biểu bằng tiếng Anh. Dù ở Quốc hội hay khi gặp các lãnh đạo nước ngoài, ông luôn nói bằng tiếng Hindi. Chính quyền của ông khuyến khích các quan chức sử dụng tiếng Hindi trên mạng xã hội và trong thư từ chính phủ. Khi Ấn Độ tổ chức Hội nghị thượng đỉnh G20 tại New Delhi (năm 2023), lời mời được gửi đi từ “Bharat” (cách gọi Ấn Độ bằng tiếng Hindi thay vì tiếng Anh là “India”).

Chính sách ngôn ngữ của đảng BJP được nhiều người dân chấp nhận. Theo các nhà phân tích, đảng BJP đang tìm cách thúc đẩy chính sách ngôn ngữ nhằm củng cố sự ủng hộ ở miền Bắc. Giáo sư Rita Kothari tại Đại học Ashoka cho rằng, chính phủ “chắc chắn quan tâm đến việc đồng nhất hóa đất nước và phổ biến tiếng Hindi hơn”. Nhưng chính sách đó cũng có thể phản tác dụng, một phần là do nhiều khu vực (chẳng hạn như bang Maharashtra nói tiếng Marathi ở phía Tây) rất tự hào về ngôn ngữ của họ. Hồi đầu tháng 7, các cuộc đụng độ bạo lực tại Mumbai đã bùng phát sau quyết định của chính quyền địa phương về việc đưa tiếng Hindi trở thành ngôn ngữ thứ ba bắt buộc trong trường tiểu học công lập. Sự phản đối cũng diễn ra mạnh mẽ ở phía Nam, nơi tiếng Anh và các ngôn ngữ địa phương như tiếng Tamil, tiếng Telugu và tiếng Kannada được coi trọng như biểu tượng của bản sắc và quyền tự chủ địa phương.

Sinh viên tham dự lớp kiểm tra tiếng Anh quốc tế tại Ambala, Haryana, Ấn Độ

Không phải lo tiếng Anh bị gạt ra ngoài lề

Việc tiếng Anh được sử dụng rộng rãi ở Ấn Độ được cho là bắt nguồn từ chính trị gia người Anh Thomas Macaulay vào thế kỷ 19, khi ủng hộ việc đưa ngôn ngữ này vào làm phương tiện giảng dạy, thay vì các ngôn ngữ truyền thống như tiếng Phạn, tiếng Ba Tư hoặc tiếng Ả Rập. Chính phủ Anh khi đó đã áp dụng những quan điểm này, biến tiếng Anh thành ngôn ngữ hành chính, giáo dục và tư pháp của Ấn Độ. Chính sách này đào tạo nên những tầng lớp tinh hoa gồm luật sư, giáo viên, bác sĩ, nhà văn, chính trị gia... như Thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ Jawaharlal Nehru hay nhà lãnh đạo, anh hùng dân tộc Mahatma Gandhi.

Nhưng theo thời gian, tiếng Anh đã vượt xa một di sản từ thời thuộc địa, trở thành biểu tượng của sự hiện đại và cơ hội. Khi nền kinh tế Ấn Độ chuyển mình và tầng lớp trung lưu mở rộng, trình độ tiếng Anh trở nên vô cùng quan trọng để thăng tiến. Đối với Shivam Singh (23 tuổi), ngôn ngữ này đã mở ra nhiều cánh cửa. “Tôi muốn có một công việc tốt… Tiếng Anh giúp tôi có lợi thế. Tất cả các kỳ thực tập tôi trúng tuyển đều là nhờ khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh” - Singh nói.

Theo cuộc điều tra dân số năm 2011, Ấn Độ hiện là một trong những quốc gia có dân số nói tiếng Anh lớn nhất thế giới với hơn 130 triệu người thông thạo. Lợi thế về ngôn ngữ này đã giúp họ thu hút hàng tỷ đô la đầu tư nước ngoài, tạo điều kiện cho các quan hệ đối tác toàn cầu và thúc đẩy các lĩnh vực từ hỗ trợ công nghệ đến khởi nghiệp. Tuy nhiên, tiếng Anh cũng làm sâu sắc thêm khoảng cách xã hội. Những người không có kỹ năng ngôn ngữ này thường bị loại khỏi những công việc lương cao. Các trường dạy bằng tiếng Anh chủ yếu tập trung ở thành thị khiến các cộng đồng nông thôn và tầng lớp thấp không được tiếp cận. Vaishnavi Gujanan Narote, nhân viên tại một khách sạn ở Thủ đô New Delhi, cho biết: “Tôi không thể tìm công việc lương cao vì không biết tiếng Anh. Nếu biết tiếng Hindi thì bạn chỉ có thể làm những công việc lặt vặt”.

Sự phổ biến của tiếng Anh và tiếng Hindi cùng với quá trình đô thị hóa nhanh chóng đã khiến nhiều ngôn ngữ bản địa của đất nước này bị đẩy ra khỏi cộng đồng. Theo Khảo sát ngôn ngữ nhân dân Ấn Độ, UNESCO xếp gần 200 ngôn ngữ Ấn Độ vào danh sách có nguy cơ tuyệt chủng và hơn 220 ngôn ngữ ở nước này đã biến mất trong 50 năm qua. Nữ nhà văn Aloka Kujur đến từ Jharkhand, có tiếng mẹ đẻ là tiếng Kuduk (một ngôn ngữ bộ lạc bản địa ở miền Đông Ấn Độ) cho biết, sự phổ biến của tiếng Anh đã ảnh hưởng đến ngôn ngữ của cộng đồng cô khi tiếng Kuduk chỉ được gần 2 triệu người sử dụng và ở trong tình trạng “dễ bị tổn thương”. Việc sử dụng tiếng Kuduk trong cuộc sống hàng ngày đang dần mất đi.

Các nhà phân tích cho rằng, vai trò của tiếng Anh tại Ấn Độ sẽ không thể biến mất trong thời gian tới. “Không phải lo tiếng Anh bị gạt ra ngoài lề. Là một quốc gia đang phát triển, chúng tôi cần học để hội nhập thế giới” - Giáo sư Rita Kothari nói.

Theo CNN

Thu Nguyên

Theo CNN

Nguồn ANTĐ : https://anninhthudo.vn/an-do-cang-thang-vi-tieng-anh-post619483.antd