Nguy cơ ngộ độc khi ăn nhiều quả vải
Ngộ độc quả vải, hay còn được gọi là bệnh não cấp tính liên quan đến quả vải. Đây là một tình trạng sức khỏe nguy hiểm có thể xảy ra khi ăn quá nhiều vải, đặc biệt là vải chưa chín hẳn và ăn khi đói. Những nguy cơ gây độc của quả vải thường là do hạ đường huyết.
Trong hạt và vỏ của quả vải, đặc biệt là vải chưa chín, có chứa hai loại độc tố là hypoglycin A và methylenecyclopropylglycine (MCPG). Hai chất này có thể cản trở quá trình tổng hợp glucose (đường) của cơ thể, dẫn đến tình trạng hạ đường huyết đột ngột và nghiêm trọng. Khi cơ thể thiếu đường để cung cấp năng lượng cho não, sẽ dẫn đến nguy cơ bị co giật, lú lẫn, hôn mê, thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
2 loại độc tố có trong quả vải, đặc biệt là vải chưa chín có thể gây ngộ độc.
Nguy cơ ngộ độc xảy ra cao hơn ở trẻ em. Điều này là do trẻ em thường có mức đường dự trữ trong cơ thể (glycogen) thấp hơn người lớn. Khi ăn nhiều vải, nhất là khi bụng đói, độc tố trong vải sẽ phát huy tác dụng mạnh hơn, làm cạn kiệt nguồn đường dự trữ này, dẫn đến nguy cơ hạ đường huyết cao hơn.
Nguy cơ ngộ độc cao hơn khi ăn quả vải chưa chín và lúc đói bụng. Điều này là do khi bụng rỗng, cơ thể hấp thu các độc tố trong quả vải nhanh hơn.
Các triệu chứng ngộ độc vải thường gặp:
Buồn nôn, nôn mửa
Chóng mặt, đau đầu
Toát mồ hôi, đánh trống ngực
Co giật
Hôn mê...
Ngộ độc quả vải là một vấn đề sức khỏe đáng lo ngại, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu biết cách ăn vải đúng cách. Nếu có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ nào sau khi ăn vải, hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Vì sao ăn nhiều quả vải lại bị nóng và tăng cân?
Trong100g quả vải chín tươi cung cấp khoảng 66 calo. Ngoài ra còn chứa các dưỡng chất thiết yếu như: 1,3g chất xơ; 16,5g carbs; 0,8g protein; 36mg vitamin C... Ăn quả vải có nguy cơ bị tăng cân là do:
- Vải là loại trái cây rất ngọt, chứa nhiều đường tự nhiên như (fructose, glucose, sucrose). Trung bình 100g quả vải chứa khoảng 15-17g đường, tương đương với khoảng 60–70 calo chỉ từ đường. Ăn nhiều quả vải làm lượng calo hấp thụ tăng vọt, vượt quá nhu cầu năng lượng hàng ngày sẽ tích trữ thành mỡ.
- Chỉ số đường huyết (GI) trong quả vải thuộc loại cao (khoảng 79). Nghĩa là ăn quả vải chín có thể làm đường huyết tăng nhanh, kích thích tuyến tụy tiết insulin. Insulin dư thừa thúc đẩy quá trình lưu trữ mỡ, đặc biệt là ở bụng, đùi, từ đó dễ gây tăng cân nếu ăn nhiều và thường xuyên.
- Quả vải không có chất béo và ít chất xơ, lại rất thơm ngon nên dễ ăn nhiều. Thông thường, một người có thể ăn 20–30 quả vải trong vài phút, tức là đã nạp vào cơ thể khoảng 300-400 calo mà không cảm thấy no bụng. Nếu năng lượng nạp vào qua quả vải vượt xa năng lượng tiêu hao sẽ dẫn đến tăng cân.
Ngoài ra, theo Đông y, quả vải có vị ngọt, tính nhiệt. Khi ăn nhiều dễ làm cơ thể bị bốc hỏa, gây mất cân bằng âm - dương. Biểu hiện thường thấy ngay sau khi ăn nhiều vải như:
Nổi mụn, rôm sảy
Nhiệt miệng, khô họng, khát nước
Đau đầu, chảy máu cam (ở người mẫn cảm).
Theo khoa học hiện đại, quả vải chứa nhiều đường và năng lượng cao. Do đó khi ăn nhiều, cơ thể phải tăng trao đổi chất để xử lý, sinh nhiệt lượng cao hơn bình thường. Lượng đường cao cũng có thể gây rối loạn chuyển hóa tạm thời, gây cảm giác bức bối, nóng trong người.
Ăn quả vải thế nào để tránh các tác hại?
Không ăn quả vải khi đói và cần loại bỏ hạt và cùi gần hạt để ngăn ngừa ngộ độc do ăn vải
Ăn vải đúng cách là chìa khóa để tận hưởng hương vị thơm ngon mà không lo bị ngộ độc, nóng và tăng cân:
- Không ăn vải khi đói: Đây là nguyên tắc quan trọng nhất. Khi đói, dạ dày trống rỗng, cơ thể dễ hấp thu các chất độc tố trong vải hơn. Hãy ăn quả vải sau bữa ăn hoặc sau khi đã ăn nhẹ. Đường trong các thực phẩm khác sẽ giúp duy trì lượng đường trong máu, giảm nguy cơ ngộ độc.
- Ăn với số lượng vừa phải: Người lớn chỉ nên ăn khoảng 5-10 quả vải mỗi lần và không quá 300g một ngày. Trẻ em chỉ nên ăn khoảng 3-4 quả mỗi lần để cơ thể có đủ thời gian chuyển hóa.
- Chỉ ăn vải đã chín: Vải chưa chín có nồng độ độc tố cao hơn vải chín. Chọn mua những quả vải có vỏ màu hồng đỏ tươi, gai lặn, cuống dẻo và dễ bóc. Vải non, có vỏ xanh, cùi còn cứng tuyệt đối không nên ăn.
- Bỏ hạt và cùi gần hạt: Độc tố tập trung nhiều nhất ở hạt và cùi gần hạt. Khi ăn, nên cẩn thận bóc sạch và loại bỏ hoàn toàn phần này.
- Lựa chọn nguồn gốc rõ ràng và rửa sạch: Mua vải ở những nơi uy tín để đảm bảo nguồn gốc, tránh vải phun thuốc bảo vệ thực vật. Trước khi ăn, hãy rửa sạch cả chùm vải dưới vòi nước chảy.
Ngoài ra, nên kết hợp với các loại thực phẩm giải nhiệt như nước đậu đen rang, nước bí đao... để cân bằng tính nóng hoặc có thể ngâm vải đã bóc vỏ trong nước muối loãng khoảng 5-10 phút để giảm bớt tính nóng.
Nên ăn vải vào buổi sáng, hạn chế ăn vào buổi tối, đặc biệt là trước khi đi ngủ, vì lúc này cơ thể khó tiêu hóa đường và năng lượng dư thừa có thể chuyển hóa thành chất béo.
CN. Quỳnh Hương