'App quốc dân' xác thực và truy xuất hàng hóa: Tại sao không?

18 giờ trướcBài gốc

Xin nhắc lại “tâm tư” trước đây của ông Trần Hữu Linh - Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), các cơ quan quản lý toàn phát hiện hàng giả toàn bằng mắt thường nên việc xử phạt các đơn vị, cửa hàng bán hàng giả không dễ dàng. Nhìn bằng mắt thường, ai cũng biết đó là túi giả (hàng nhái) nhưng chủ cửa hàng khăng khăng cho rằng, dựa vào đâu mà khẳng định đó là hàng giả. Khi đó, cơ quan chức năng sẽ hỏi về giấy tờ, nguồn gốc xuất xứ…

Tuy nhiên, để chứng minh được hàng giả thì cần phải có xác nhận của chủ hãng túi xách thương hiệu lớn đó thì mới khẳng định là hàng giả và khi đó, các cơ quan chức năng mới được phép xử phạt cửa hàng bán túi giả. Thậm chí, trong 24 giờ, cơ quan chức năng phải đưa ra kết luận chứng minh là hàng giả, nếu không sẽ phải trả lại hàng. Đây là những bất cập trong việc xử phạt hàng giả, hàng nhái thời gian qua, đó cũng là lý do những vụ việc này vẫn xảy ra…

Trong kỷ nguyên vươn mình, yêu cầu áp dụng công nghệ số để minh bạch thị trường hàng hóa đang rất cấp thiết với Việt Nam - Ảnh minh họa

Nghị trường Quốc hội cũng từng “nóng” lên trước thông tin “cán bộ Quản lý thị trường khi kiểm tra phải thử bằng miệng. Tức là dùng miệng để kiểm tra chất lượng phân bón. Hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, hàng kém chất lượng luôn là thách thức với bất cứ quốc gia nào. Với quy mô thị trường tiêu dùng ngày càng tăng, một trong những thách thức lớn nhất đối với nền kinh tế Việt Nam chính là việc sớm thoát khỏi “vùng xám” về định danh và truy xuất nguồn gốc hàng hóa.

Theo số liệu từ trung tâm mã số mã vạch quốc gia, hiện cả nước mới có khoảng hơn 50.000 trong tổng số gần 1 triệu doanh nghiệp và 5,6 triệu hộ kinh doanh cá thể thực hiện đăng ký mã số mã vạch; 20.000 sản phẩm được cấp mã quản lý sản phẩm; 5000 chuỗi truy xuất nguồn gốc sản phẩm nông sản củ quả tươi. Với hàng nhập khẩu, thông tin về mã số mã vạch, nguồn gốc hàng hóa, đặc biệt là thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, thời trang cũng khá mập mờ… Trong khi đó, mỗi ngày trên thế giới có tới 500 triệu lượt quét xác thực thông tin hàng hóa!

Tính đến hết năm 2024, quy mô thị trường bán lẻ Việt Nam là 450 tỷ USD và dự báo còn tiếp tục tăng mạnh trong những năm tới. Giữa bối cảnh thương mại điện tử bùng nổ, cứ 3 người thì có một người từng mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng từ thương mại điện tử, sẽ không thể giám sát, kiểm tra, xử lý thị trường hàng hóa bằng “mắt thường”! Phải có nền tảng ứng dụng quốc dân! Đây là “đề bài” cho giới công nghệ Việt Nam.

Để có App quốc dân xác thực và truy xuất nguồn gốc hàng hóa, dù trình độ có cao siêu đến đâu giới công nghệ không tự làm ra được! Trước tiên, phải có Bigdata về toàn bộ “chuỗi cung ứng hàng hóa” gồm người sản xuất, người bán, người mua, người vận chuyển, vùng trồng, vật nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn gia súc, chế biến, giết mổ, nguyên liệu, chất lượng sản phẩm… Toàn bộ dữ liệu này phải “đúng, đủ, sạch” và phải trở thành dữ liệu dùng chung phục vụ Xác thực và Truy xuất hàng hóa.

Muốn có Bigdata về hàng hóa, cần sự chung tay của nhiều Bộ, ngành, địa phương. Cụ thể, Bộ Tài chính, xây dựng dữ liệu về hàng hóa nhập khẩu. Bộ Y tế xây dựng dữ liệu về thực phẩm, thực phẩm bổ sung, thực phẩm chức năng, dược phẩm. Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng dữ liệu về giống, vật nuôi, vùng trùng, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, chế biến, giết mổ, thu hoạch…

Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng dữ liệu về mã số mã vạch hàng hóa nội địa và cập nhật, công bố toàn bộ mã số mã vạch hàng nhập khẩu.

Bộ Công Thương xây dựng, công bố dữ liệu về đơn hàng, giao dịch hàng hóa, chủ thể tham gia thương mại. Như vậy, hàng tỷ dữ liệu cần phải xây dựng, làm sạch và quan trọng nhất phải được kết nối, chia sẻ.

Khi đã có dữ liệu lớn, hệ thống dữ liệu hàng hóa sẽ được quản lý theo công nghệ Blockchian hoàn toàn công khai, minh bạch. Tiếp đó, công nghệ AI cũng góp phần đắc lực tìm kiếm, định dạng, phân biệt dễ dàng đâu là hàng giả, đâu là hàng thật, đâu là hàng chất lượng? Hy vọng, khi đã có dữ liệu lớn về hàng hóa, Việt Nam sẽ sớm có "App quốc dân" về Xác thực, Truy xuất hàng hóa.

Được biết, hiện các đơn vị của Bộ Công Thương như Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đang đẩy mạnh kết hợp với các đơn vị thuộc Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ…, các doanh nghiệp công nghệ để sớm xây dựng nền tảng công nghệ cho xác thực, truy xuất hàng hóa.

Một lần chạm cho mọi yêu cầu về xác thực hàng hóa, siêu ứng dụng như “kính chiếu yêu” cho thị trường hàng hóa trong tương lai chắc không quá xa vời!

Vinh Quang

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/app-quoc-dan-xac-thuc-va-truy-xuat-hang-hoa-tai-sao-khong-413997.html