Không dừng lại ở các thành viên NATO, Mỹ cũng muốn các đối tác và đồng minh tăng ngân sách quốc phòng. Tuy vậy, Australia - một đồng minh của Mỹ lại không mặn mà với đề xuất này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Thủ tướng Austalia Anthony Albanese. Nguồn: The Australian
Hôm 26/6 (theo giờ Mỹ), người phát ngôn của Nhà Trắng Karoline Leavitt cho rằng khi các đồng minh ở Châu Âu và NATO có thể nâng ngân sách quốc phòng lên 5% thì các đồng minh và bạn bè ở Châu Á-Thái Bình Dương cũng có thể làm như vậy.
Mặc dù không nhắc cụ thể đến quốc gia nào song dư luận Australia cho rằng tuyên bố của người phát ngôn Nhà Trắng ám chỉ đến Australia, quốc gia mà trước đó Mỹ đã đề nghị nâng ngân sách quốc phòng lên 3.5% GDP.
Phản ứng trước vấn đề này, hôm nay (27/6), Thủ tướng Australia Anthony Albanese cho biết nước này đang tăng ngân sách quốc phòng với mức chi trong trung hạn là 57 tỷ AUD và trong ngắn hạn là 10 tỷ AUD và chính phủ nước này sẽ quyết định mức đầu tư cho quốc phòng và an ninh dựa trên nhu cầu của đất nước. Tuyên bố này cho thấy Australia không trực tiếp bác bỏ đề nghị của Mỹ song nhấn mạnh quyền tự quyết trong vấn đề ngân sách quốc phòng.
Trong kế hoạch ngân sách công bố vào tháng 3/2025, chính phủ Australia cho biết sẽ tăng ngân sách quốc phòng từ 2.05% lên đến 2.33% vào năm 2033. Tuy vậy dường như mức tăng này chưa đủ với tính toán của Mỹ nên sau đó, tại Diễn đàn Shangri-La tại Sinagpore vào tháng 5/2025, Mỹ đã đề nghị Australia tăng ngân sách quốc phòng lên 3.5% GDP.
Theo truyền thông Australia, nếu tăng ngân sách quốc phòng lên 3.5% GDP có nghĩa là nước này sẽ chi 90 tỷ AUD cho quốc phòng. Và để có được số tiền lớn như vậy cho quốc phòng thì dư luận Australia lo ngại chính phủ sẽ phải giảm ngân sách cho các chương trình bảo hiểm y tế và người khuyết tật.
Australia không mặn mà với đề xuất tăng ngân sách quốc phòng của Mỹ trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước không nồng ấm như thường có giữa các đồng minh. Thủ tướng Australia Anthony Albanese mới chỉ nói chuyện điện thoại 2 lần với Tổng thống Mỹ Donald Trump chứ chưa gặp mặt trực tiếp lần nào kể từ khi ông Trump quay trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025. Thậm chí, có khả năng, Thủ tướng Albanese sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trước khi gặp Tổng thống Donald Trump, điều mà cả Australia và Mỹ đều không mong muốn.
Việt Nga/VOV-Australia