Ba nguyên tắc tự bảo vệ khi mua sắm trực tuyến cuối năm

2 giờ trướcBài gốc

Chuyên gia Vũ Ngọc Sơn của NCA chia sẻ về các nguyên tắc gần gũi, dễ áp dụng để chống lừa đảo khi mua sắm. Ảnh: BTC.

Không tin tưởng tuyệt đối kể cả khi video call. Không cài ứng dụng từ liên kết lạ. Không chuyển tiền khi chưa xác thực. Đây là 3 nguyên tắc "Không" trong bộ quy tắc "3 Không - 3 Nhanh" mà chuyên gia Vũ Ngọc Sơn từ Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia khuyến nghị người dân áp dụng.

Ngoài "3 Không", 3 nguyên tắc "Nhanh" mà ông Vũ Ngọc Sơn đề xuất bao gồm: Nhanh tra cứu khi nhận thông tin đáng ngờ, nhanh ngắt kết nối khi bị đe dọa hoặc thao túng, nhanh báo cơ quan chức năng khi phát sinh sự cố.

"An toàn không đến từ may mắn mà đến từ sự hiểu biết và chủ động", ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA) nhấn mạnh.

Những lời khuyên trên được đưa ra tại tọa đàm "Nhận diện bẫy lừa - An tâm vui sắm" ngày 27/11. Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia phối hợp với TikTok tổ chức sự kiện dưới sự chỉ đạo của Cục An ninh mạng (A05) - Bộ Công an.

Tọa đàm nằm trong Chiến dịch "Chống lừa đảo trực tuyến năm 2025" diễn ra từ tháng 10-12. Mục tiêu là nâng cao nhận thức trong mùa mua sắm cao điểm cuối năm.

Ông Vũ Duy Hiền, Phó tổng thư ký Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia cảnh báo đây là thời điểm tội phạm mạng hoạt động mạnh nhất. Hàng triệu giao dịch trực tuyến diễn ra mỗi ngày, và những bẫy lừa có thể được cài ở những hành động rất nhỏ.

"Một cú click, một mã QR hay một cuộc gọi video tưởng như quen thuộc cũng có thể khiến người dân phải trả giá bằng dữ liệu cá nhân hoặc toàn bộ tài chính chỉ trong vài giây mất cảnh giác", ông Hiền cho biết.

Ông Vũ Duy Hiền, Phó tổng thư ký Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia cảnh báo tình trạng lừa đảo sẽ tăng cao trong mùa mua sắm cuối năm. Ảnh: NCA.

Tội phạm hiện sử dụng nhiều thủ đoạn mới. Chúng bao gồm giả mạo thương hiệu lớn, mạo danh nhân viên sàn thương mại điện tử, các chiêu "sale sốc - hoàn tiền ảo". Đặc biệt, deepfake được dùng để giả mạo gương mặt và giọng nói người thân.

Chuyên gia Vũ Ngọc Sơn cho rằng Việt Nam cần triển khai mô hình "Khiên 3 lớp". Mô hình này kết hợp pháp lý, công nghệ và kỹ năng.

Về pháp lý, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 nghiêm cấm đánh cắp và mua bán dữ liệu. Dự thảo Luật An ninh mạng 2025 cấm sử dụng công nghệ giả mạo thông tin. Công ước Hà Nội thiết lập cơ chế phối hợp toàn cầu chống tội phạm mạng.

Về công nghệ, các ngân hàng triển khai xác thực nhiều lớp như mật khẩu, OTP, sinh trắc học. Hệ thống cảnh báo tài khoản phạm tội giữa ngân hàng với Bộ Công an giúp ngăn chặn giao dịch đáng ngờ. Công cụ nTrust của Hiệp hội giúp phát hiện link và phần mềm độc hại.

Về kỹ năng, ông Sơn cho rằng mỗi người dân cần trang bị kiến thức như "liều vaccine số". "Cẩm nang An ninh mạng" của Hiệp hội là nguồn tài liệu đáng tin cậy. Thế hệ trẻ được khuyến khích hướng dẫn ông bà, cha mẹ về an toàn mạng.

TS. Phan Thế Thắng, Phó trưởng Ban Bảo vệ người tiêu dùng thuộc Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cho rằng cần phối hợp đồng bộ. Cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng phải cùng tạo hệ sinh thái giao dịch số an toàn.

Thời gian qua, nhiều hoạt động triển khai Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 đã được thực hiện. Chúng bao gồm tăng mức xử lý vi phạm trên không gian mạng và xây dựng Luật Thương mại điện tử.

Minh Khôi

Nguồn Znews : https://znews.vn/ba-nguyen-tac-tu-bao-ve-khi-mua-sam-truc-tuyen-cuoi-nam-post1606537.html