Bánh Pía Sóc Trăng: Tiềm năng vàng chờ HTX khai phá

5 giờ trướcBài gốc

Bánh pía Sóc Trăng đã trở thành một thương hiệu vững chắc, vang danh khắp cả nước và đang từng bước vươn ra thị trường quốc tế.

Thúc đẩy giảm nghèo

Nghề làm bánh pía không chỉ đơn thuần là hoạt động kinh doanh mà còn là một di sản văn hóa, được các thế hệ nối tiếp nhau gìn giữ và phát triển. Trong suốt nhiều năm qua, từ những xưởng sản xuất lớn với dây chuyền hiện đại đến các cơ sở thủ công nhỏ tại gia, tất cả đều tạo ra hàng triệu chiếc bánh mỗi năm.

Đặc biệt, vào các dịp lễ, Tết Nguyên đán hay Tết Trung Thu, nhu cầu tiêu thụ bánh pía tăng vọt, các cơ sở sản xuất loại bánh này ở Sóc Trăng phải huy động tối đa nhân lực, hoạt động hết công suất. Điều này không chỉ đảm bảo doanh thu ổn định cho các chủ doanh nghiệp, cơ sở sản xuất mà còn tạo ra hàng ngàn công việc thời vụ và dài hạn, mang lại thu nhập đáng kể cho người lao động địa phương.

Bánh pía ở Sóc Trăng hiện chủ yếu được doanh nghiệp tư nhân, hộ gia đình sản xuất.

Nhờ nghề làm bánh pía, nhiều gia đình ở Sóc Trăng đã có thể thoát khỏi cảnh nghèo khó, tích lũy tài sản, xây dựng nhà cửa kiên cố và đảm bảo tương lai học vấn cho con em.

Như tại Thuận Hòa - từng là xã duy nhất của huyện Châu Thành thuộc diện đặc biệt khó khăn, gần 70% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, khi một số người Hoa trên địa bàn xã bắt đầu phát triển nghề làm bánh pía, thành lập cơ sở sản xuất, tuyển thêm lao động, bà con nông dân có thêm nghề mới có thu nhập ổn định hơn. Có những cơ sở sản xuất tạo việc làm cho khoảng 50 lao động với mức lương từ 5-7 triệu đồng/tháng. Chính vì vậy mà tỷ lệ hộ nghèo của xã giảm qua các năm. Năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo của xã là 3,9% thì mục tiêu đến cuối năm 2025 giảm xuống còn 2,4%.

Rõ ràng, bánh pía không chỉ là một đặc sản ẩm thực, mà còn là một lực đẩy kinh tế mạnh mẽ, đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế chung và công cuộc xóa đói giảm nghèo bền vững của tỉnh Sóc Trăng.

Thiếu mảnh ghép HTX

Tuy nhiên, dù mang trong mình tiềm năng to lớn, ngành sản xuất bánh pía ở Sóc Trăng vẫn chưa thể phát triển hết công suất và tối ưu hóa giá trị. Nguyên nhân chính nằm ở mô hình sản xuất còn tương đối manh mún và thiếu liên kết.

Phần lớn các cơ sở sản xuất bánh pía hiện nay hoạt động độc lập, chủ yếu theo quy mô hộ gia đình hoặc doanh nghiệp tư nhân nhỏ. Điều này dẫn đến sự phân tán về nguồn lực, khó khăn trong việc đầu tư đồng bộ công nghệ hiện đại và áp dụng các tiêu chuẩn quản lý chất lượng tiên tiến. Sự thiếu liên kết chặt chẽ không chỉ giữa các nhà sản xuất với nhau mà còn giữa nhà sản xuất với vùng nguyên liệu và thị trường tiêu thụ đã tạo ra một bức tranh cạnh tranh nội bộ không cần thiết, làm giảm sức mạnh đàm phán về giá nguyên liệu đầu vào và hạn chế khả năng tiếp cận các thị trường lớn, tiềm năng.

Hơn nữa, việc sản xuất nhỏ lẻ cũng đặt ra nhiều thách thức về vốn đầu tư và công nghệ. Các cơ sở quy mô nhỏ thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi để tái đầu tư, đổi mới máy móc, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sản xuất hàng loạt, duy trì vệ sinh an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn cao và kéo dài thời gian bảo quản sản phẩm, vốn là những yếu tố then chốt để mở rộng thị trường.

Nhiều HTX, tổ hợp tác ở Sóc Trăng có nguồn sầu riêng đảm bảo chất lượng phục vụ chế biến bánh pía theo chuỗi giá trị.

Về thương hiệu, dù "bánh pía Sóc Trăng" đã có tiếng, nhưng mỗi cơ sở lại phát triển một thương hiệu riêng, dẫn đến sự phân tán về hình ảnh và làm giảm sức cạnh tranh tổng thể trên thị trường lớn, đặc biệt khi đối mặt với các sản phẩm công nghiệp hoặc các đặc sản có thương hiệu mạnh từ các vùng miền khác.

Cuối cùng, việc truy xuất nguồn gốc nguyên liệu (như sầu riêng, đậu xanh) và kiểm soát chất lượng đồng đều trên toàn ngành còn là một bài toán khó, ảnh hưởng đến niềm tin của người tiêu dùng và khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu ngày càng khắt khe. Tất cả những yếu tố này đã kìm hãm đáng kể khả năng nâng cao nguồn thu một cách đồng đều cho người dân và khẳng định thương hiệu "bánh pía Sóc Trăng" một cách mạnh mẽ trên bản đồ ẩm thực trong và ngoài nước.

HTX – "Chìa khóa" nâng tầm bánh pía Sóc Trăng

Trước thực trạng đó, việc thành lập các mô hình HTX sản xuất bánh pía được coi như một giải pháp cấp thiết và mang tính chiến lược, hứa hẹn sẽ "thay da đổi thịt" cho ngành nghề truyền thống này.

HTX không chỉ là một tổ chức kinh tế mà còn là một hình thức liên kết hiệu quả, giúp các thành viên cùng nhau vượt qua khó khăn, phát triển bền vững. Khi các hộ sản xuất nhỏ lẻ cùng liên kết thành HTX, họ sẽ có đủ quy mô và sức mạnh tổng hợp để đầu tư vào dây chuyền sản xuất hiện đại, ứng dụng công nghệ tiên tiến, từ đó nâng cao năng suất, giảm chi phí sản xuất và dễ dàng đáp ứng các đơn hàng lớn, ổn định.

HTX cũng tạo điều kiện thuận lợi để kiểm soát chất lượng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm một cách chặt chẽ hơn. Bằng cách xây dựng quy trình sản xuất chuẩn hóa, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng quốc tế (như ISO, HACCP), HTX đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng đồng đều, an toàn vệ sinh thực phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường và củng cố niềm tin nơi người tiêu dùng.

Một trong những lợi ích quan trọng nhất của HTX là khả năng xây dựng và phát triển một thương hiệu chung, mạnh mẽ cho "Bánh Pía Sóc Trăng". Thay vì cạnh tranh thương hiệu riêng lẻ, các thành viên HTX có thể cùng nhau quảng bá một hình ảnh thống nhất, nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm, không chỉ đơn thuần là bán bánh mà còn kể câu chuyện về văn hóa và truyền thống của Sóc Trăng.

Thương hiệu chung sẽ giúp sản phẩm có sức cạnh tranh lớn hơn, dễ dàng tham gia các hội chợ, triển lãm và tiếp cận các kênh phân phối lớn trong và ngoài nước. Hơn nữa, HTX sẽ là cầu nối giúp các thành viên tiếp cận thị trường và mở rộng xuất khẩu một cách hiệu quả hơn. HTX có thể chủ động tìm kiếm đối tác, ký kết hợp đồng thương mại lớn, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, mở ra những cơ hội chưa từng có cho bánh pía Sóc Trăng vươn ra thế giới.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có nhiều mô hình HTX, tổ hợp tác nghiệp chuyên canh sầu riêng có thể là nền tảng vững chắc để cung cấp nguyên liệu phục vụ chế biến bánh pía. Ví dụ điển hình là Tổ hợp tác cây ăn trái Tài Lộc ở xã Ba Trinh, huyện Kế Sách, với quy mô 26 ha, hay HTX Nông nghiệp Trinh Lợi cũng tại Kế Sách với hơn 60 ha sầu riêng. Những mô hình này đã chứng minh hiệu quả bước đầu trong việc liên kết nông dân, thống nhất quy trình sản xuất sầu riêng theo hướng VietGAP, hữu cơ, tạo nguồn nguyên liệu đầu vào chất lượng cho chế biến bánh pía.

Tuy nhiên, mối liên kết giữa các tổ hợp tác, HTX sầu riêng và các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất bánh pía tại Sóc Trăng dường như vẫn chưa thực sự chặt chẽ. Hầu hết các nhà sản xuất bánh pía hiện nay vẫn tự tìm kiếm nguồn sầu riêng từ nhiều nơi, qua các kênh trung gian hoặc mua trực tiếp từ nông dân nhỏ lẻ. Hoặc các HTX, tổ hợp tác trồng sầu riêng vẫn chỉ dừng ở việc bán sầu riêng tươi. Điều này dẫn đến sự thiếu ổn định về nguồn cung, chất lượng không đồng đều và giá thành có thể biến động, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và giá thành của chiếc bánh pía thành phẩm cũng như của quả sầu riêng.

Do đó, theo các chuyên gia, ngành nông nghiệp, Liên minh HTX tỉnh Sóc Trăng ngoài tư vấn, hỗ trợ các HTX phát triển sản xuất sầu riêng, xúc tiến thương mại thông thường cần tiếp tục hỗ trợ các HTX, tổ hợp tác này kết nối với các doanh nghiệp, đơn vị chế biến bánh pía.

Đi liền với đó, cần hỗ trợ HTX tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi từ nhà nước, các tổ chức tài chính để đầu tư cơ sở vật chất, máy móc, chủ động chế biến bánh pía. Việc hỗ trợ các HTX nâng cao tay nghề đầu vào và đầu ra để HTX có thể đứng ra đàm phán mua nguyên liệu (đậu xanh, bột mì, mỡ heo, trứng muối...) với số lượng lớn, đảm bảo chất lượng và giá thành ổn định cho thành viên.

Đặc biệt, khi chính quyền địa phương và Liên minh HTX tích cực hỗ trợ HTX đăng ký bảo hộ thương hiệu, chỉ dẫn địa lý cho "Bánh Pía Sóc Trăng" sẽ là bước quan trọng để khẳng định giá trị sản phẩm.

Có như vậy, bằng cách nâng cao thu nhập cho các thành viên, tạo việc làm ổn định, các HTX chuyên biệt sản xuất bánh pía sẽ trực tiếp góp phần vào công cuộc giảm nghèo bền vững tại địa phương, tiếp tục giúp tỉnh đưa con số tỷ lệ hộ nghèo 1,34% xuống mức thấp hơn nữa, đặc biệt là với các hộ gia đình yếu thế, từ đó mang lại một cuộc sống ấm no và thịnh vượng hơn cho người dân.

Trí Chiến

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn/mo-hinh/banh-pia-soc-trang-tiem-nang-vang-cho-htx-khai-pha-1107665.html