Cách đây 10 năm, vụ bê bối "Dieselgate" - một từ mới kết hợp giữa chữ “diesel”, tức động cơ diesel, với chữ “gate” trong vụ Watergate - của các hãng ô tô lớn, gây chấn động khi gian lận trong các bài kiểm tra khí thải. Hàng triệu chiếc xe ô tô đã được đưa ra đường với những tuyên bố sai sự thật về mức độ ô nhiễm mà chúng thải ra.
Kể từ khi vụ việc bị phanh phui, chúng ta vẫn đang phải trả giá với lượng CO2 tồn dư và tình trạng nóng lên toàn cầu.
Nhiều chiếc vẫn đang lưu thông trên đường phố. Một số tổ chức đang thúc giục các nhà lãnh đạo chính phủ ở châu Âu phải có hành động để loại bỏ những chiếc xe Dieselgate này.
T&E và một liên minh các tổ chức đang kêu gọi các nhà lập pháp châu Âu tận dụng việc sửa đổi "gói an toàn giao thông đường bộ" để giải quyết di sản của Dieselgate và loại bỏ hàng triệu chiếc xe có mức phát thải đáng ngờ ra khỏi đường phố châu Âu.
Vụ bê bối “Dieselgate” của các hãng ô tô lớn gây chấn động khi gian lận trong các bài kiểm tra khí thải.
Bên cạnh đó, T&E cùng với UNEP, ETSC, CMC và OPUS RSE kêu gọi tiến hành sàng lọc toàn bộ xe và kiểm tra ven đường dựa trên mức phát thải thực tế, kiểm tra kỹ thuật hằng năm đối với các phương tiện trên 10 năm tuổi, và bắt buộc sửa chữa hoặc loại bỏ những chiếc xe phát thải cao với chi phí do nhà sản xuất chịu.
Họ cũng kêu gọi EU tăng cường kiểm tra an toàn và chấm dứt việc xuất khẩu các phương tiện cũ gây ô nhiễm cao và không an toàn sang các khu vực khác.
“Những chiếc xe này gây ô nhiễm cao gấp 10 lần so với giới hạn cho phép, làm ô nhiễm không khí và gây hại cho sức khỏe người dân”, bức thư của T&E nêu rõ.
Đến nay, đã 10 năm trôi qua, công lý vẫn chưa được thực thi. Trong khi Mỹ buộc VW phải mua lại hoặc sửa chữa xe, đồng thời áp đặt các khoản phạt thì vẫn có tới 19,1 triệu xe trên đường phố châu Âu có khả năng vẫn còn thiết bị gian lận.
Mọi chuyện còn tồi tệ hơn, bởi tác hại vẫn đang tiếp diễn: 40% số ca tử vong sớm liên quan đến Dieselgate vẫn chưa xảy ra (124.000 người đã mất, 81.000 người vẫn được dự đoán). T&E nhấn mạnh cần phải loại bỏ ngay những chiếc xe ô tô gây ô nhiễm quá mức này khỏi đường phố.
Cuối cùng, điều quan trọng là các tổ chức này không muốn các nhà lập pháp châu Âu chỉ dọn dẹp đường phố và bầu trời của châu Âu, trong khi lại đổ rác ô nhiễm sang nơi khác. Nhiều xe cũ từ châu Âu đã được xuất khẩu sang các khu vực kém giàu có hơn trên thế giới, buộc người dân nghèo ở các quốc gia khác phải sống chung với ô nhiễm do những chiếc xe này gây ra.
Do đó, các tổ chức đang yêu cầu châu Âu không đi theo con đường này với những chiếc xe Dieselgate.
“Cuối cùng, châu Âu phải ngừng việc xuất khẩu các phương tiện đã qua sử dụng, gây ô nhiễm cao và không an toàn. Từ năm 2015 đến 2022, hơn 6 triệu xe đã qua sử dụng được vận chuyển ra ngoài EU, chủ yếu đến các nước châu Phi, đưa vào đường phố những chiếc ô tô cũ kỹ, bẩn thỉu và không đủ điều kiện lưu hành”, bức thư chỉ rõ.
Các tổ chức cũng yêu cầu cần đảm bảo chỉ những phương tiện đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu về khí thải và an toàn mới được xuất khẩu là điều cần thiết. Từ đó, hạn chế sự gia tăng cả khí thải gây biến đổi khí hậu lẫn ô nhiễm không khí, đồng thời giảm thiểu số ca tử vong và thương tích nghiêm trọng do tai nạn giao thông.
Tin tốt là ở châu Phi, châu Á và các nơi khác, ngày càng có nhiều quốc gia tiếp cận được với các loại xe điện giá rẻ từ Trung Quốc, và một số nước đang lựa chọn tăng tốc quá trình chuyển đổi, bỏ qua các phương tiện chạy nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm và tiến thẳng đến một tương lai giao thông xanh điện hóa.
Tâm An