Bảo hiểm tiền gửi có thể chi trả sớm hơn, không phải chờ ngân hàng phá sản

5 giờ trướcBài gốc

Chiều ngày 22/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).

Bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền

Dự thảo luật này được xây dựng nhằm bảo đảm sự thống nhất với Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, đồng thời hoàn thiện khung pháp lý để phát huy tốt hơn vai trò của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam trong bảo vệ quyền lợi người gửi tiền và góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính - ngân hàng.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng trình bày tại phiên họp

Theo tờ trình của Chính phủ, dự thảo bổ sung quyền, nghĩa vụ của tổ chức Bảo hiểm tiền gửi trong việc kiểm tra các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi theo kế hoạch do Ngân hàng Nhà nước giao; được vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước; tham gia xử lý tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, bao gồm cử nhân sự quản lý, tham gia đánh giá phương án cơ cấu lại, mua trái phiếu dài hạn, cho vay đặc biệt... Các quy định này mở rộng thẩm quyền và trách nhiệm của Bảo hiểm tiền gửi, tạo cơ sở pháp lý để cơ quan này can dự sâu hơn vào quá trình xử lý tổ chức tín dụng yếu kém.

Dự thảo Luật quy định nghĩa vụ chi trả bảo hiểm phát sinh từ các thời điểm: phương án phá sản tổ chức tín dụng được phê duyệt; Ngân hàng Nhà nước xác nhận chi nhánh ngân hàng nước ngoài mất khả năng chi trả; hoặc Ngân hàng Nhà nước đình chỉ hoạt động nhận tiền gửi của tổ chức tín dụng kiểm soát đặc biệt khi lỗ lũy kế vượt 100% vốn điều lệ và quỹ dự trữ.

So với hiện hành, quy định mới cho phép chi trả sớm hơn, không phải chờ tuyên bố phá sản. Đặc biệt, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước có thể quyết định chi trả toàn bộ số tiền gửi được bảo hiểm trong trường hợp đặc biệt, góp phần bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền và ổn định hệ thống

Dự thảo cũng cho phép Bảo hiểm tiền gửi mở rộng các hình thức đầu tư ngoài trái phiếu Chính phủ, như mua, bán trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi do ngân hàng thương mại nhà nước và ngân hàng thương mại cổ phần có vốn nhà nước chi phối phát hành; gửi tiền tại các ngân hàng này; hoặc đầu tư khác theo quy định của Chính phủ. Đồng thời, Ngân hàng nhà nước sẽ quy định phương thức đầu tư và cơ chế kiểm soát rủi ro, nhằm bảo đảm an toàn và hiệu quả trong sử dụng quỹ

Ngoài ra, dự thảo trao quyền cho Bảo hiểm tiền gửi thực hiện cho vay đặc biệt với tổ chức tín dụng được can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt khi xảy ra rút tiền hàng loạt hoặc để triển khai phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc. Bảo hiểm tiền gửi có thể cho vay có hoặc không có tài sản bảo đảm, có hoặc không có lãi suất.

Thẩm tra nội dung này, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành sự cần thiết sửa đổi Luật, đồng thời nhấn mạnh một số nội dung cần làm rõ trong dự thảo Luật.

Cụ thể, liên quan đến nguồn lực tài chính của Bảo hiểm tiền gửi, cơ quan thẩm tra đề nghị dự thảo phải quy định rõ ràng các trường hợp tiếp nhận hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, vay có bảo lãnh của Chính phủ hoặc vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước.

Đối với việc mở rộng hoạt động đầu tư của Bảo hiểm tiền gửi, cơ quan thẩm tra lưu ý cần nhận diện và kiểm soát rủi ro. Khi cho phép Bảo hiểm tiền gửi đầu tư vào trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi hoặc gửi tiền tại ngân hàng thương mại nhà nước, cần xây dựng phương án phòng ngừa, kiểm soát và quản lý rủi ro, phân tích và đánh giá hiệu quả sử dụng vốn khi mở rộng hoạt động đầu tư, hình thành các cơ chế bảo toàn vốn, bảo đảm thanh khoản và an toàn cho hoạt động đầu tư.

Đồng thời, cần làm rõ vai trò của Ngân hàng Nhà nước với tư cách cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với tổ chức Bảo hiểm tiền gửi trong việc quyết định tiêu chí danh mục đầu tư, cơ cấu đầu tư cũng như kiểm soát, quản lý rủi ro liên quan đến hoạt động đầu tư; quy định trách nhiệm của các bên liên quan khi xử lý rủi ro.

Đối với việc tham gia xử lý tổ chức tín dụng được can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt, tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng, cơ quan thẩm tra đề nghị quy định cụ thể về quy mô cho vay đặc biệt tối đa của Bảo hiểm tiền gửi trên tổng Quỹ dự phòng nghiệp vụ; xây dựng bộ tiêu chí minh bạch để phê duyệt các khoản cho vay đặc biệt; tăng cường cơ chế giám sát việc sử dụng khoản vay đặc biệt từ Bảo hiểm tiền gửi; phân biệt rõ trường hợp vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước và từ Bảo hiểm tiền gửi... Điều này sẽ tránh chồng lấn thẩm quyền, đồng thời giúp xác định rõ trách nhiệm giữa các cơ quan khi xử lý tổ chức tín dụng yếu kém.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày tại phiên họp.

Cho phép chi trả sớm, mức tối đa là toàn bộ số tiền gửi

Giải trình làm rõ một số nội dung tại phiên họp, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, dự thảo Luật lần này xuất phát từ thực tiễn, đặc biệt sau những sự kiện liên quan đến một số ngân hàng.

Trong Luật hiện hành, phí bảo hiểm tiền gửi thu được chỉ sử dụng khi tổ chức tín dụng phá sản, nhưng thực tiễn cho thấy phá sản là vấn đề khó khăn. Nếu chờ phá sản, người gửi tiền chỉ nhận được số tiền bảo hiểm theo hạn mức quy định (ví dụ 125 triệu đồng), dẫn đến nguy cơ mất quyền lợi đối với số tiền vượt hạn mức và có thể gây hiệu ứng lan truyền, ảnh hưởng đến an toàn hệ thống.

Do đó, dự thảo bổ sung quy định cho phép chi trả sớm hơn, thậm chí chi trả toàn bộ số tiền gửi trong trường hợp đặc biệt. Khi quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ, tổ chức Bảo hiểm tiền gửi có thể vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước với lãi suất 0%, không cần tài sản bảo đảm, sau đó xây dựng phương án tăng phí để hoàn trả

Về ý kiến đề nghị làm rõ khi nào Ngân hàng Nhà nước cho vay đặc biệt và khi nào Bảo hiểm tiền gửi thực hiện, Thống đốc cho biết điều này phụ thuộc vào tình hình thực tiễn và mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô. Dự thảo Luật quy định tổ chức Bảo hiểm tiền gửi tự quyết định việc cho vay đặc biệt dựa trên năng lực tài chính và tình trạng của tổ chức tín dụng. Nếu tổ chức Bảo hiểm tiền gửi không cho vay, Ngân hàng Nhà nước vẫn thực hiện vai trò cho vay đặc biệt để đảm bảo an toàn hệ thống.

Bên cạnh đó, quỹ dự phòng nghiệp vụ được hình thành từ phí bảo hiểm tiền gửi, chủ yếu dùng để chi trả cho người gửi tiền. Tuy nhiên, nếu giới hạn chi trả trong phạm vi quỹ này, khả năng bảo vệ người gửi tiền sẽ bị hạn chế. Do đó, cơ chế vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước là giải pháp cần thiết. Trong trường hợp sử dụng hết quỹ dự phòng, tổ chức bảo hiểm tiền gửi sẽ thu phí bổ sung để hoàn trả khoản vay, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho vay.

Hoàng Yến

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/bao-hiem-tien-gui-co-the-chi-tra-som-hon-khong-phai-cho-ngan-hang-pha-san-183670.html