Biến đổi khí hậu đe dọa tính mạng và sinh kế của người dân

2 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa.

Trong hai ngày 2 và 3/10/2025, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp cùng Hiệp hội Quốc tế về Nghiên cứu Thu nhập và Của cải (IARIW) và Nhóm Ngân hàng Thế giới (World Bank Group) tổ chức hội thảo với chủ đề “Cải thiện công tác đo lường phúc lợi trong bối cảnh thiếu dữ liệu tại các quốc gia đang phát triển nhằm xây dựng các chính sách dựa trên bằng chứng tốt hơn”.

Trong các phiên họp toàn thể và song song, các học giả và nhà hoạch định chính sách sẽ trình bày nghiên cứu về đo lường phúc lợi, ước tính thu nhập, xu hướng di chuyển dân cư, tác động của biến đổi khí hậu, phương pháp khảo sát và phúc lợi hộ gia đình.

KHÍ HẬU CỰC ĐOAN KHIẾN GIA TĂNG TÌNH TRẠNG NGHÈO ĐÓI

Trong phiên khai mạc sáng 2/10, PGS.TS. Nguyễn Trúc Lê, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, cũng gợi mở một số nội dung tập trung thảo luận.

Thứ nhất, làm thế nào để có thể tăng cường đo lường nghèo đói và phúc lợi ở các quốc gia có dữ liệu hạn chế hoặc chất lượng kém?

Thứ hai, những công cụ đổi mới nào có thể bổ sung cho các phương pháp khảo sát truyền thống, và chúng gây ra những rủi ro gì?

Thứ ba, bất bình đẳng trong hộ gia đình, tính di động giữa các thế hệ và các khía cạnh phi tiền tệ (ví dụ: thời gian, an ninh lương thực, dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu) nên được tích hợp vào các chỉ số phúc lợi tiêu chuẩn theo những cách nào?

Thứ tư, tại sao tình trạng thiếu dữ liệu vẫn tồn tại ở nhiều nước đang phát triển, và làm thế nào các chính phủ và đối tác phát triển có thể vượt qua các rào cản về thể chế và chính trị?

Thứ năm, các khuôn khổ đo lường nghèo đói và bất bình đẳng nên phát triển như thế nào để tính đến biến đổi khí hậu, di dời cưỡng bức và các rủi ro toàn cầu mới nổi khác?

Thứ sáu, những bài học nào từ Việt Nam có thể được nhân rộng để cung cấp thông tin cho các chính sách khu vực và toàn cầu về đo lường phúc lợi?

PGS.TS. Nguyễn Trúc Lê, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà NộI chia sẻ tại hội nghị. Ảnh: Thanh Mai.

Tham luận tại hội nghị với chủ đề 1/5 năm dân số thế giới có nguy cơ cao trước các hiểm họa liên quan đến khí hậu, ông Dean Jolliffe, Quản lý nghiên cứu của chương trình Nghèo đói, Bất bình đẳng và Phát triển Con người trong Nhóm Nghiên cứu (DECRG) tại Ngân hàng Thế giới (WB), đại diện cho nhóm WB, nhấn mạnh rằng biến đổi khí hậu đang làm gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan. Khi những hiện tượng này xảy ra, chúng đe dọa đến tính mạng và sinh kế.

Ước tính dân số toàn cầu có nguy cơ cao do các mối nguy liên quan đến khí hậu bằng cách xem xét mức độ dễ bị tổn thương ở cấp độ hộ gia đình và mức độ tiếp xúc tại địa phương với bốn loại sự kiện: Hạn hán nông nghiệp ở vùng nông thôn, lũ lụt, nắng nóng và lốc xoáy.

Trong điều kiện khí hậu hiện tại, dự kiến 4,5 tỷ người sẽ phải trải qua những mối nguy này với cường độ vượt quá ngưỡng nguy cấp trong suốt cuộc đời của họ. Một phần ba dân số này được coi là rất dễ bị tổn thương, dựa trên bảy khía cạnh ảnh hưởng đến các tác động phúc lợi tiềm ẩn: thu nhập, giáo dục, tiếp cận tài chính, bảo trợ xã hội, nước uống, điện và tiếp cận dịch vụ và thị trường.

Ước tính rằng cứ 5 người trên toàn cầu thì có 1 người có nguy cơ cao do những mối nguy này. Mặc dù tỷ lệ dân số có nguy cơ cao đã giảm gần một nửa kể từ năm 2010 do tính dễ bị tổn thương giảm, nhưng số người tiếp xúc với thiên tai lại tăng lên, và tiến triển không đồng đều giữa các khu vực.

BẢO VỆ CÁC HỘ GIA ĐÌNH TRƯỚC NHỮNG KHÓ KHĂN

Theo chuyên gia của Ngân hàng Thế giới, giảm nghèo, và phát triển nói chung, đòi hỏi cả việc nâng cao phúc lợi và bảo vệ các hộ gia đình khỏi những khó khăn. Một nguyên nhân chính gây ra những khó khăn này là các mối nguy hiểm liên quan đến khí hậu, vốn đang gia tăng về tần suất và cường độ do biến đổi khí hậu.

Chúng không chỉ làm tăng nghèo đói khi xảy ra, mà còn ảnh hưởng lâu dài đến phúc lợi, vì có thể dẫn đến thiệt hại về tài sản, sức khỏe, hạn chế những lợi ích phúc lợi trong nhiều năm tới.

Hội nghị thu hút nhiều chuyên gia từ các tổ chức cả trong nước và quốc tế. Ảnh: Thanh Mai.

Chuyên gia cũng nhấn mạnh, phát triển bền vững và giảm nghèo đòi hỏi phải giảm số lượng người có nguy cơ chịu ảnh hưởng của các hiện tượng thời tiết cực đoan. Việc theo dõi tiến độ toàn cầu về mục tiêu này đòi hỏi một chỉ số có thể được đo lường nhất quán giữa các quốc gia và theo thời gian.

Cũng trong phần tham luận về chủ đề Đo lường bất bình đẳng toàn cầu khi thiếu dữ liệu cấp độ cá nhân, Giáo sư Conchita D’Ambrosio - Đại học Luxembourg, cũng chỉ ra một thách thức cốt lõi trong việc đo lường bất bình đẳng toàn cầu, đặc biệt là việc phân tích nó thành các tác động trong phạm vi quốc gia và xuyên quốc gia, là các thước đo về tiêu dùng và thu nhập được sử dụng để đánh giá bất bình đẳng thường được ghi nhận ở cấp độ hộ gia đình, trong khi bất bình đẳng thường được báo cáo ở cấp độ cá nhân.

Dựa trên dữ liệu khảo sát từ 165 quốc gia, nhóm nghiên cứu đưa ra một loạt các ước tính về bất bình đẳng toàn cầu, trong đó bổ sung các giả định liên quan đến việc phân bổ và chia sẻ nguồn lực trong hộ gia đình. Mặc dù các phát hiện khác nhau tùy theo mức độ bất bình đẳng toàn cầu, nhưng các ước tính cho thấy bất bình đẳng trong nước chiếm một phần lớn hơn đáng kể trong bất bình đẳng toàn cầu so với các ước tính hiện tại.

Thu Hằng

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/bien-doi-khi-hau-de-doa-tinh-mang-va-sinh-ke-cua-nguoi-dan.htm