Nhiều con số ấn tượng
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã góp phần thực hiện mục tiêu của Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững. Theo đó, nâng cao thu nhập và cải thiện cả đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, nhất là người dân sinh sống trên địa bàn nghèo, vùng đặc biệt khó khăn.
Mới đây, tại buổi làm việc giữa Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội với đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường về kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng cho biết, các chỉ tiêu hàng năm về giảm nghèo bền vững của Việt Nam đều đạt và vượt mục tiêu Quốc hội, Chính phủ giao.
Cụ thể, theo chuẩn nghèo đa chiều, tỷ lệ hộ nghèo cả nước đến cuối 2024 còn 1,93%, giảm bình quân 1,03% mỗi năm, đúng với mức 1-1,5% được đặt ra. Với các huyện nghèo, tỷ lệ này giảm mạnh từ 44,97% xuống 24,86%, bình quân giảm 6,7% mỗi năm, vượt xa chỉ tiêu 4-5%. Riêng trong đồng bào dân tộc thiểu số, tỷ lệ hộ nghèo giảm một nửa, từ 25,91% còn 12,55%.
Hơn 10.500 mô hình, dự án giảm nghèo đã được triển khai, thu hút hơn 200.000 hộ dân tham gia.
Song song với giảm nghèo về thu nhập, Chương trình cũng chú trọng cải thiện hạ tầng và dịch vụ xã hội. Hơn 2.600 công trình hạ tầng mới được xây dựng, hơn 2.300 công trình được duy tu, góp phần giúp 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo đạt chuẩn nông thôn mới, vượt chỉ tiêu 30% được giao. Nỗ lực này không chỉ nâng cao điều kiện sống, hỗ trợ sản xuất, thương mại, mà còn góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các khu vực.
Trong lĩnh vực sản xuất, hơn 10.500 mô hình, dự án giảm nghèo đã được triển khai, thu hút hơn 200.000 hộ dân tham gia. Hơn một nửa trong số này là dự án hỗ trợ nông nghiệp, giúp gần 100.000 hộ cải thiện phương thức canh tác, áp dụng công nghệ, nâng cao năng suất. Các mô hình đã thúc đẩy chuyển dịch lao động từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung, gắn với chuỗi giá trị.
Về an sinh xã hội, gần 125.000 lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo đã được hỗ trợ kết nối việc làm, vượt xa mục tiêu tối thiểu 100.000 lao động. Gần 6.300 phiên giao dịch việc làm được tổ chức, kết nối thông tin cho khoảng 3 triệu người tìm việc và hơn một triệu đơn vị sử dụng lao động.
Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 16 tuổi giảm xuống còn 26,43%, thấp hơn nhiều so với chỉ tiêu dưới 34%. Ngoài ra, chương trình đã hỗ trợ xây dựng, sửa chữa gần 90.000 căn nhà cho hộ nghèo, góp phần lan tỏa phong trào “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”.
Phó Chánh văn phòng Quốc gia về giảm nghèo Phạm Hồng Đào cho biết, Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận là một trong những nước có tốc độ thoát nghèo nhanh nhất. Năm 1998, tỷ lệ hộ nghèo khoảng 58%, đến cuối 2024 còn 1,93%. Theo ông Phạm Hồng Đào, kết quả này đến từ sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc của hệ thống chính trị và đặc biệt là nỗ lực vươn lên của người dân.
Không ngừng hoàn thiện các tiêu chí
Cũng theo Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo Phạm Hồng Đào, bên cạnh các thành tựu, giảm nghèo ở Việt Nam vẫn đối diện nhiều thách thức. Một số vùng khó khăn như Trung du và miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, tỷ lệ hộ nghèo còn cao so với bình quân chung cả nước; nhiều nơi tỷ lệ hộ nghèo còn trên 50%, có nơi trên 70%, nguy cơ tái nghèo còn cao.
Một số địa phương vùng sâu, vùng xa vẫn thiếu cơ sở hạ tầng thiết yếu, dịch vụ y tế, giáo dục, nước sạch, vệ sinh môi trường còn hạn chế; hạ tầng sản xuất - thương mại - logistics chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến hiệu quả sinh kế.
Một bộ phận người dân vẫn thụ động, trông chờ hỗ trợ, trong khi biến đổi khí hậu, già hóa dân số, đô thị hóa và tác động từ xung đột, khủng hoảng quốc tế cũng tạo thêm áp lực. Ở nhiều địa phương, việc triển khai các mô hình giảm nghèo còn thiếu tính bền vững, chưa thực sự gắn với điều kiện thực tế, văn hóa bản địa và nhu cầu phát triển dài hạn.
Cũng theo ông Phạm Hồng Đào, để hướng tới mục tiêu “Vì một Việt Nam không còn đói nghèo”, Việt Nam đang xây dựng chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2026-2030, nâng mức thu nhập dự kiến lên 2,8 triệu đồng/người/tháng ở thành thị và 2,2 triệu đồng/người/tháng ở nông thôn. Các tiêu chí tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản như thông tin, nước sạch, vệ sinh và môi trường cũng được điều chỉnh.
Công tác giảm nghèo được lồng ghép chặt chẽ với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, gắn với phát triển kinh tế xanh, chuyển đổi số, thích ứng biến đổi khí hậu và các mô hình sinh kế bền vững. Định hướng nhấn mạnh tạo việc làm ổn định, nâng cao kỹ năng số cho lao động nghèo, mở rộng cơ hội sinh kế ở đô thị và nông thôn, gắn với khởi nghiệp và kinh tế chia sẻ. Ưu tiên các nhóm yếu thế, thúc đẩy bình đẳng giới, bảo vệ trẻ em và người dễ bị tổn thương, đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản.
Việt Nam cam kết với cộng đồng quốc tế trong việc thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030, trong đó có các mục tiêu là “Chấm dứt mọi hình thức nghèo ở mọi nơi; tạo việc làm đầy đủ, năng suất và việc làm tốt cho tất cả mọi người; đảm bảo giáo dục chất lượng, rộng mở và công bằng; giảm bất bình đẳng trong xã hội”.
Tùng Dương