“Mẹ ơi, tối nay con là Bombardiro Crocodilo, mai con sẽ biến thành Trallallero Spaghettino!” – câu nói ngây ngô của cậu bé lớp 2 khiến chị Phương (Tây Mỗ, Hà Nội) tái mặt.
Chia sẻ với PV Gia đình Việt Nam, mấy tuần gần đây, con trai chị suốt ngày nhại những cái tên lạ hoắc, nói chuyện với giọng giả tiếng Ý và bắt ba mẹ phải gọi mình bằng những biệt danh kỳ quặc không thể nhớ nổi.
Khi kiểm tra điện thoại, chị mới phát hiện con dành hàng giờ mỗi ngày để xem những đoạn video ngắn đầy màu sắc, nhân vật méo mó, âm thanh ồn ào và lời thoại vô nghĩa. Thứ nội dung đó được dân mạng gọi là “vũ trụ thối não”.
Các nhân vật hoạt hình trong vũ trụ Italian Brain rot
Khi não trẻ con bị tấn công bởi những cái tên không ai hiểu
Italian brainrot, Skibidi Toilet, Gigachad meme... là những từ khóa được nhắc đến ngày càng nhiều khi nói về thói quen tiêu dùng nội dung số của trẻ nhỏ. Với tốc độ sản xuất nội dung khổng lồ từ trí tuệ nhân tạo, những vũ trụ video kỳ quái được tạo ra, liên kết bằng các nhân vật có tên dài dằng dặc như “Ballerina Cappuccina”, “Linguinello Tornado” hay “Bambinino Robottino”.
“Con trai tôi mới 5 tuổi nhưng thuộc lòng hàng chục cái tên dài ngoằng như vậy. Nó còn tự chế thêm tên mới rồi ghi ra giấy, bắt em gái gọi mình là ‘Cappuccino Quỷ Dữ’. Cả nhà phát hoảng vì không hiểu con đang xem gì”, chị Thanh Mai (Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ.
Trẻ có thể đọc vanh vách tên nhân vật trong Vũ trụ Brainrot
Nhiều phụ huynh khác cũng lên mạng than thở trong các hội nhóm nuôi con: “Tôi không biết con mình đang xem cái gì, chỉ nghe thấy tiếng nhạc điện tử loạn xạ và những âm thanh như giọng nước ngoài nhái lại”; “Tôi tưởng con học thêm tiếng Ý, hóa ra là nói tiếng brainrot”; “Con bắt bố gọi là Spaghettino Dynamite thì mới chịu ăn cơm”.
Trẻ xem vì vui, cha mẹ lo vì... không hiểu
Điểm chung của các video thuộc “vũ trụ thối não” là hình ảnh gây sốc thị giác, âm thanh nhanh và lập dị, lời thoại pha trộn nhiều ngôn ngữ vô nghĩa. Theo chuyên gia trị liệu gia đình Cheryl Eskin, đây là một dạng “kẹo bông kỹ thuật số” dễ tiêu thụ, nhưng không có dưỡng chất cho tâm trí.
Tuy nhiên với trẻ nhỏ, chúng mang tính giải trí cao, dễ bắt chước và đặc biệt... gây nghiện.
“Con tôi cười phá lên chỉ vì một nhân vật AI hét lên ‘Mamma Mia Bombardiro!’ rồi quay vòng vòng như bị lỗi,” một phụ huynh khác kể. “Khi tôi hỏi con hiểu gì, nó nói: 'Không hiểu gì hết, nhưng vui!'”.
Vấn đề không nằm ở bản thân nội dung vốn chỉ là những đoạn video ngắn mang tính giải trí mà nằm ở mức độ tiếp xúc và sự thiếu kiểm soát của người lớn. Nhiều trẻ có thể xem liên tục hàng giờ các video kiểu này trên TikTok, YouTube Shorts mà không được ngắt quãng.
Nguy cơ gì khi trẻ xem quá nhiều?
Theo các nhà tâm lý học, việc tiếp xúc quá lâu với nội dung kích thích mạnh, nhịp nhanh và phi lý có thể khiến trẻ:
Giảm khả năng tập trung vào các hoạt động chậm và có logic như đọc sách, làm bài tập;
Dễ cáu gắt khi không có màn hình;
Có xu hướng bắt chước hành vi, ngôn ngữ không phù hợp với bối cảnh thực tế.
Ngoài ra, việc ghi nhớ và lặp lại những cái tên lạ, lời thoại vô nghĩa cũng khiến trẻ xa rời khả năng giao tiếp mạch lạc. Nó không nguy hiểm như bạo lực hay nội dung đồi trụy, nhưng đang âm thầm làm nghèo khả năng ngôn ngữ và phản xạ xã hội của trẻ/
Phụ huynh nên làm gì?
Thay vì cấm đoán, các chuyên gia khuyên cha mẹ nên cùng xem với con, tìm hiểu xem con đang thích gì; Đặt giới hạn thời gian sử dụng thiết bị và thống nhất với con; Gợi ý những nội dung bổ ích nhưng vẫn hài hước, thay thế dần các video kiểu brainrot; Khuyến khích con chơi trò chơi sáng tạo ngoài đời thật: đóng vai, vẽ nhân vật, viết truyện – sử dụng chính trí tưởng tượng mà các video kích thích.
“Việc con thuộc lòng những cái tên như Bombardiro Crocodilo không đáng sợ bằng việc cha mẹ bỏ mặc và không biết con đang đắm chìm trong thế giới nào”, chị Phương nói. Sau nhiều lần trò chuyện, gia đình chị đã thống nhất mỗi ngày con chỉ xem 30 phút, sau đó phải kể lại nội dung cho bố mẹ bằng ngôn ngữ thật, không brainrot, không “tiếng Ý giả”.
Trẻ nhỏ có thể cười lăn lộn vì một nhân vật "mì ống bắn pháo hoa", nhưng điều quan trọng là cha mẹ đừng đứng ngoài cuộc. Hiểu con, chơi cùng con và dẫn lối bằng sự tò mò chân thành là chìa khóa để đồng hành cùng con trong thế giới số.
Thùy Linh