Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ Mười, sáng 4/11, Quốc hội thảo luận ở Tổ về: Dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi); Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp.
Các đại biểu tham gia thảo luận ở Tổ 4 sáng 4/11. Ảnh: Hồ Long
Nên quy định công dân đủ 14 tuổi có quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp 
Thảo luận ở Tổ 4 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh: Khánh Hòa, Lai Châu và Lào Cai) về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp (gọi tắt là dự thảo Luật), các đại biểu bày tỏ nhất trí với việc cần thiết phải sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật nhằm phù hợp với việc đổi mới, sắp xếp hệ thống chính trị và bộ máy hành chính nhà nước cũng như các cơ quan tư pháp.
Góp ý cụ thể, ĐBQH Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) cho rằng, tại khoản 5 sửa đổi, bổ sung Điều 10 quy định về phí cung cấp thông tin về lý lịch tư pháp, dự thảo Luật chưa có quy định miễn, giảm phí cho đối tượng chính sách. Do đó, đề nghị bổ sung thêm một khoản quy định miễn, giảm phí cho những đối tượng này khi họ phải làm thủ tục tư pháp bắt buộc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước, vì đây là những đối tượng cần được ưu tiên.
ĐBQH Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Tại khoản 21 sửa đổi, bổ sung Điều 48 quy định về thời hạn cấp Phiếu lý lịch tư pháp, dự thảo Luật quy định: “Thời hạn cấp Phiếu lý lịch tư pháp không quá 05 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu hợp lệ”.
Đại biểu đề nghị điều chỉnh: “Thời hạn cấp Phiếu lý lịch tư pháp không quá 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu hợp lệ”, bởi có những trường hợp yêu cầu được tiếp nhận vào ngày cuối tuần, ngày kề trước của ngày nghỉ lễ, Tết, để bảo đảm chặt chẽ về thời gian và không trễ hạn.
Về Điều khoản chuyển tiếp (Điều 3) tại Khoản 2, theo đại biểu, Cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu lại nội dung này để phù hợp với tình hình thực tế triển khai chuyển giao nhiệm vụ lý lịch tư pháp theo chỉ đạo của các cơ quan có thẩm quyền, tức là đã kết thúc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp và thực hiện dịch vụ công cấp Phiếu lý lịch tư pháp, chuyển giao nguyên trạng nhiệm vụ quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp và thực hiện dịch vụ công cấp Phiếu lý lịch tư pháp từ Sở Tư pháp, Bộ Tư pháp sang Công an tỉnh, Bộ Công an trước ngày Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp có hiệu lực.
Do đó, quy định như dự thảo Luật sẽ không phù hợp với thực tế triển khai (đặc biệt về thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp).
Dự thảo Luật bổ sung khoản 4a sau khoản 4, như sau: “Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp là tập hợp thông tin lý lịch tư pháp của cá nhân và thông tin khác của người đó gồm: Số định danh cá nhân hoặc số hộ chiếu; họ, chữ đệm và tên khai sinh; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; nơi sinh; quốc tịch; nơi cư trú; họ, chữ đệm, tên cha, mẹ, vợ, chồng của người đó”.
ĐBQH Hoàng Quốc Khánh (Lai Châu) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
ĐBQH Hoàng Quốc Khánh (Lai Châu) cho rằng, có một trường thông tin rất quan trọng là “dân tộc”, song dự thảo Luật lại chưa đặt vấn đề về trường thông tin này. Qua trao đổi với cơ quan chuyên môn, đại biểu đề xuất bổ sung thông tin “dân tộc” vào khoản này.
Tại Khoản 3, Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Điều 7 về quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp và quyền yêu cầu cung cấp thông tin lý lịch tư pháp, nêu: “Công dân Việt Nam, người nước ngoài đã hoặc đang cư trú tại Việt Nam từ đủ 16 tuổi trở lên có quyền yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp cấp Phiếu lý lịch tư pháp của mình”.
Song, theo Bộ luật Hình sự, từ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng. Đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo cần rà soát lại quy định tại dự thảo Luật với Bộ luật Hình sự để bảo đảm thống nhất và “nên quy định từ 14 tuổi”.
Không yêu cầu nộp hồ sơ giấy khi làm trực tuyến
Dự thảo Luật quy định công dân có thể nộp yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp tại bất kỳ cơ quan đăng ký lý lịch tư pháp hoặc qua Cổng dịch vụ công. Tán thành với quy định này, ĐBQH Đàng Thị Mỹ Hương (Khánh Hòa) cho rằng sẽ giúp công dân thuận lợi hơn trong thực hiện.
Tuy nhiên, đại biểu tỏ ý băn khoăn, công tác xác minh thông tin về nhân thân, án tích, cư trú hoàn toàn do UBND cấp xã là đầu mối phối hợp xác nhận, xác minh cơ sở dữ liệu gốc. Thực tế, nguồn lực để thực hiện công tác này ở cấp xã còn rất khó khăn.
Báo cáo thẩm tra cũng nêu, cán bộ tư pháp và hộ tịch cấp xã còn kiêm nhiệm nhiều công việc, chế độ phụ cấp công tác chưa được bảo đảm; nhiều xã, phường hiện nay trang bị hạ tầng kết nối còn hạn chế; có nơi còn thực hiện xác minh lý lịch thủ công, qua văn bản giấy, khiến chậm trễ, sai sót, tăng chi phí hành chính.
ĐBQH Đàng Thị Mỹ Hương (Khánh Hòa) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Từ thực tế này, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương lưu ý, nếu dự thảo Luật nếu không quy định rõ việc bảo đảm nguồn nhân lực cho cấp xã để thực hiện công tác này sẽ tiếp tục khó khăn, nhất là khi mở rộng cấp Phiếu lý lịch tư pháp điện tử và tích hợp VneID.
Cụ thể, Cơ quan soạn thảo cần rà soát, quy định tại Điều 44 và 45, theo hướng: Nhà nước bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin và nhân sự để phục vụ quản lý, cập nhật, khai thác và cấp Phiếu lý lịch tư pháp, giao Chính phủ quy định chi tiết bố trí kinh phí, nhân lực, hạ tầng kỹ thuật cho công tác này, bảo đảm phù hợp tiến trình chuyển đổi số quốc gia và khả năng ngân sách nhà nước.
Về việc liên thông, tích hợp dữ liệu giữa các cơ quan, dự thảo Luật đã đề cập đến việc chia sẻ thông tin giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp quốc gia và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Tuy nhiên, qua làm việc với cấp xã, thấy hệ thống vẫn chưa đồng bộ. Do vậy, Cơ quan soạn thảo cần rà soát, bổ sung để bảo đảm cơ chế thực hiện thông suốt.
Ngoài ra, theo đại biểu, để bảo đảm thuận lợi nhất cho người dân, cần bổ sung quy định chặt chẽ: khi cá nhân thực hiện thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến toàn trình, cơ quan tiếp nhận không yêu cầu nộp hồ sơ giấy, để thực hiện đúng tinh thần số hóa.
Đ. Thanh