Cấp xã tự duyệt quy hoạch, cần điều kiện năng lực và thẩm định
Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long) nhận định rằng Luật hiện hành tuy đã phân định rõ thẩm quyền giữa Trung ương và địa phương, nhưng vẫn còn quá cứng nhắc, dẫn đến việc nhiều quy hoạch cấp dưới bị kéo dài thủ tục. Ông bày tỏ sự đồng tình với việc dự thảo luật đẩy mạnh phân cấp từ UBND cấp tỉnh xuống UBND cấp xã, cho phép cấp xã được lập và phê duyệt một số quy hoạch chi tiết. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng việc phân quyền mạnh mẽ này phải đi kèm với cơ chế điều phối hiệu quả nhằm tránh tình trạng quy hoạch bị manh mún và thiếu đồng bộ.
Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long)
Quan điểm về năng lực thực hiện quy hoạch tại cơ sở cũng được nhiều đại biểu quan tâm. Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) đề nghị bổ sung điều kiện phân cấp phải gắn với năng lực của cơ quan chuyên môn và áp dụng chế độ tập huấn bắt buộc cho đội ngũ cán bộ cấp xã. Ông lo ngại: “Để phù hợp năng lực đội ngũ, đề nghị cân nhắc bổ sung điều kiện phân cấp gắn với năng lực cơ quan chuyên môn và chế độ tập huấn bắt buộc. Nếu không quy định rõ, cấp xã sau sắp xếp rất dễ lúng túng, dẫn tới quy hoạch bị chậm tiến độ hoặc không đảm bảo chất lượng”.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM)
Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) thống nhất giao cấp xã lập quy hoạch kế hoạch sử dụng đất nhưng lưu ý việc này phải thực hiện trên cơ sở quy hoạch chung của tỉnh. Lo ngại về đội ngũ cán bộ cấp xã hiện nay còn thiếu và yếu, ông đề nghị cần có sự hỗ trợ tích cực của cấp tỉnh, đặc biệt là về cán bộ chuyên môn. Ông cho rằng sẽ rất khó khăn nếu để cấp xã tự thực hiện phê duyệt, thẩm định hoặc thuê tư vấn.
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (đoàn TP Huế) đánh giá việc dự thảo luật quy định UBND cấp xã được phê duyệt quy hoạch chung xã là một bước tiến trong phân cấp, nhưng bà lưu ý dự thảo chưa quy định yêu cầu thẩm định trước khi phê duyệt và thiếu cơ chế giám sát của cấp tỉnh. Điều này dễ dẫn đến xung đột với quy hoạch cấp cao hơn nếu cấp xã phê duyệt mà không có sự tham chiếu.
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (đoàn TP Huế)
Bà Sửu đề xuất, xác định rõ điều kiện phân cấp, gồm bộ máy chuyên môn về quy hoạch, nhân sự có chứng chỉ hành nghề và hạ tầng số hỗ trợ. Quy hoạch xã phải được thẩm định trước khi phê duyệt bởi cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, đồng thời UBND tỉnh đánh giá năng lực và công nhận tư cách của xã. UBND tỉnh vẫn chịu trách nhiệm pháp lý nếu quy hoạch xã vi phạm cấp cao hơn, nhằm đảm bảo chất lượng và tránh “mạnh ai nấy làm”, mất đồng bộ.
Phân cấp, phân quyền quy hoạch, tăng chủ động và trách nhiệm
Giải trình làm rõ ý kiến các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, hiện nay cả nước có gần 300 viện và trung tâm thực hiện quy hoạch ở địa phương, trong khi các thành phố lớn cũng có các viện về quy hoạch và kiến trúc. Ở cấp tỉnh, việc lập quy hoạch thường thuê các đơn vị tư vấn này, bám sát quy hoạch quốc gia và quy hoạch ngành để lập quy hoạch tỉnh và quy hoạch thành phố. Khi triển khai xuống cấp xã, theo quan điểm của Bộ, cần thực hiện đồng bộ từ tỉnh đến xã, sử dụng cùng một đơn vị tư vấn hoặc đầu mối chuyên môn nhằm đảm bảo sự thống nhất.
Về thẩm định quy hoạch, tại các Sở Xây dựng sau sáp nhập hiện có đội ngũ khoảng 60-70 kỹ sư chuyên ngành, đủ điều kiện thành lập hội đồng thẩm định. Với các quy hoạch có phạm vi quốc gia, Bộ Xây dựng vẫn thuê thêm các chuyên gia chuyên môn sâu để bảo đảm chất lượng.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh
Bộ trưởng nhấn mạnh: “Khi đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong lập và phê duyệt quy hoạch, không nên cho rằng cấp xã hay cấp tỉnh không đủ năng lực thẩm định. Thay vào đó, cần có hướng dẫn cụ thể qua các nghị định, thông tư để triển khai đảm bảo thống nhất và chất lượng”. Trong đó, các quy hoạch phân khu thuộc phạm vi cấp xã sẽ do UBND cấp xã triển khai, còn các quy hoạch quan trọng về chính trị, văn hóa, lịch sử, an ninh - quốc phòng và phát triển kinh tế do UBND tỉnh quyết định phê duyệt.
Trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật, các ý kiến cơ quan thẩm tra và đại biểu đều nhấn mạnh việc tăng tính chủ động và trách nhiệm cho UBND các cấp. Quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết cần được UBND tỉnh phê duyệt dựa trên năng lực chuyên môn, bộ máy và điều kiện kỹ thuật của địa phương. Khi UBND cấp xã chưa đáp ứng yêu cầu thẩm định, việc triển khai sẽ chuyển về UBND tỉnh thực hiện, tránh tình trạng Nhà nước phải trực tiếp lập tất cả các quy hoạch chi tiết.
Dự thảo Luật cũng quy định rõ việc lập quy hoạch đô thị và nông thôn, trong đó các quy hoạch chi tiết phải phù hợp điều kiện thực tiễn, bảo đảm khả năng thi hành tại địa phương, đồng thời tạo cơ chế linh hoạt để UBND các cấp triển khai hiệu quả, tăng tính chủ động và trách nhiệm trong quản lý quy hoạch.
Ánh Phương/VOV.VN