Chỉ còn chưa đầy 48 giờ nữa là đến ngày 1.7, ngày đánh dấu một mốc quan trọng trong tiến trình cải cách hành chính ở nước ta: Vận hành chính thức chính quyền địa phương 2 cấp trên toàn quốc, gồm cấp tỉnh và cấp xã.
Việc loại bỏ cấp trung gian là cấp huyện, tinh gọn bộ máy hành chính vừa thể hiện quyết tâm chính trị cao, vừa phù hợp với yêu cầu nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phục vụ nhân dân trong giai đoạn phát triển mới.
Từ ngày 1.7, cả nước sẽ chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đây là dấu mốc lịch sử của "cuộc cách mạng" cải cách tổ chức bộ máy, hướng đến xây dựng nền hành chính hiện đại, hiệu quả, gần dân, phục vụ tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp - Ảnh: IT
Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa 15 đã khép lại vào ngày 27.6 sau 35 ngày làm việc đã hoàn thành toàn bộ nội dung, chương trình đề ra. Đây cũng là kỳ họp có khối lượng nội dung về công tác lập pháp nhiều nhất từ trước đến nay.
Quốc hội đã thông qua 34 luật, 14 nghị quyết và cho ý kiến 6 dự án luật; hầu hết các luật, nghị quyết thông qua đều đạt được sự đồng thuận rất cao của các đại biểu quốc hội. Đặc biệt, Quốc hội đã thảo luận và thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, cùng với nhiều luật, nghị quyết đồng bộ, tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới, sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp.
Những quyết sách này không chỉ hiện thực hóa đường lối của Hội nghị Trung ương 11 khóa 13 mà còn đóng vai trò then chốt để mô hình hai cấp vận hành hiệu lực từ ngày 1.7.2025.
Quốc hội cũng đưa ra các quyết định mang tính bản lề về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và xã: giảm từ 63 xuống còn 34 tỉnh, thành và chỉ còn 3.321 đơn vị xã, giảm 6.714 đơn vị hành chính. Việc giảm cấp trung gian không chỉ tiết kiệm nguồn lực mà còn rút ngắn thời gian giải quyết công việc của người dân.
Những ngày cuối tháng 6, không khí làm việc tại các địa phương trên cả nước đang hết sức khẩn trương, quyết liệt. Đây là thời điểm "nước rút", mang tính bản lề trong công tác chuẩn bị để chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (tỉnh và xã) từ ngày 1.7.
Sẵn sàng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vận hành từ ngày 1.7, Hà Nội đang triển khai những bước đi bài bản, chủ động, hướng tới bộ máy hành chính tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ tốt nhất người dân, doanh nghiệp.
Theo đó, Hà Nội sẽ triển khai tổ chức lại mô hình chính quyền 2 cấp: gồm cấp thành phố và cấp xã theo chỉ đạo của Trung ương và hướng dẫn của Chính phủ. Về tổ chức bộ máy khối cơ quan các xã có 3 phòng chuyên môn: Văn phòng HĐND-UBND; Phòng Kinh tế đối với xã và Phòng Kinh tế - Hạ tầng - Đô thị đối với phường; Phòng Văn hóa xã hội. Chức năng nhiệm vụ của các phòng ban này được nêu tại Nghị định 150...
Thành phố đã hoàn thành vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương hai cấp và chuẩn bị sẵn sàng cho lễ công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các quyết định của thành phố về việc triển khai hoạt động đơn vị hành chính cấp xã mới vào ngày 30.6.
Tại nhiều tỉnh, thành phố khác, lãnh đạo tỉnh đã đi kiểm tra, chỉ đạo trực tiếp để bảo đảm việc bàn giao nhiệm vụ, nhân sự, trụ sở, chữ ký số... được hoàn thành trước ngày 30.6, nhằm bảo đảm hoạt động suôn sẻ từ ngày 1.7.
Trên khắp địa bàn toàn tỉnh Quảng Ninh, đặc biệt là tại các địa phương vừa sắp xếp lại đơn vị hành chính, một bộ máy chính quyền tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả đang từng bước được hoàn thiện, thử nghiệm và vận hành, hướng tới mục tiêu cao nhất phục vụ tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp.
Trên khắp các địa bàn toàn tỉnh, đến thời điểm hiện tại đã cơ bản hoàn thành toàn bộ công tác chuẩn bị và tổ chức vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương hai cấp, sẵn sàng chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1.7; cụ thể đã xây dựng và thống nhất các quy chế hoạt động, phân công nhiệm vụ trong đảng ủy, ban thường vụ, các cơ quan tham mưu, giúp việc cho đảng ủy, ủy ban kiểm tra, mặt trận tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, đồng thời tổ chức vận hành thử các phiên họp của HĐND và UBND phường.
Đặc biệt, các cơ quan thuộc đảng ủy và UBND phường cũng đã vận hành đồng bộ từ ngày 20.6 đến hết ngày 30.6 để đánh giá, điều chỉnh, bảo đảm hoạt động thông suốt khi chuyển sang chính thức.
Từ ngày 1.7, TP.HCM (mới) sau khi sắp xếp sáp nhập TP.HCM với tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Để chuẩn bị cho sự kiện lịch sử, 168 phường, xã, đặc khu thuộc TP.HCM (mới) đã khẩn trương chuẩn bị về mọi mặt. Tại các đơn vị hành chính cấp xã - từ đô thị đến nông thôn, hải đảo, không khí chuẩn bị diễn ra khẩn trương, từ tập huấn sử dụng các hệ thống dùng chung, vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đến hoàn thiện cơ sở hạ tầng. Các địa phương cũng đang "thay áo mới" cho các trung tâm phục vụ hành chính công để phục vụ người dân, doanh nghiệp được tốt nhất.
Có thể thấy, sau một quá trình chuẩn bị công phu, đồng bộ và quyết liệt, từ ngày 1.7 tới, các tỉnh thành trên cả nước sẽ chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đây không chỉ là bước đi nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cơ sở, mà còn là minh chứng cho tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm của cả hệ thống chính trị.
Những hoạt động bước đầu tại các phường mới thành lập là minh chứng rõ nét cho khả năng thích ứng linh hoạt của bộ máy cơ sở trong điều kiện mới. Từ đây, những tiềm năng, lợi thế của từng địa phương sẽ tiếp tục được khơi dậy, tạo động lực thúc đẩy phát triển toàn diện, nâng cao chất lượng quản trị và đời sống nhân dân. Đây chính là tiền đề quan trọng để các địa phương tiếp tục đổi mới mô hình quản trị hiện đại, hiệu lực, hiệu quả.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đã đề nghị Chính phủ, các bộ ngành, địa phương ngay sau kỳ họp này khẩn trương triển khai thực hiện nghiêm túc, đồng bộ và hiệu quả các luật, nghị quyết đã được Quốc hội thông qua; đặc biệt là thực hiện các nghị quyết, quyết định của trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã... vận hành chính thức chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1.7.2025.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ký ban hành Nghị quyết số 207 về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026, trong đó có giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các ủy ban của Quốc hội giám sát những nội dung liên quan đến việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đồng thời, phải đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động giám sát; chủ động giám sát ngay từ khi triển khai thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Tuyết Nhung