Cà phê Arabica tạo nguồn sinh kế thoát nghèo ở bản làng Sơn La

4 giờ trướcBài gốc

HTX nông nghiệp Chiềng Xét, bản Tòng Xét, phường Chiềng An là một trong những mô hình HTX nông nghiệp điển hình chủ động đổi mới hoạt động sản xuất và nâng cao giá trị hạt cà phê Arabica của địa phương, góp phần khẳng định vị thế cà phê đặc sản Sơn La.

Được mùa, được giá

So với mùa vụ năm 2024, năm nay, bà con trồng cà phê tại tỉnh Sơn La trúng lớn khi giá cà phê tăng gấp đôi, đạt 25.000 - 30.000 đồng/kg, có thời điểm lên đến hơn 30.000 đồng/kg. Bà con thu hoạch đến đâu, đầu ra tiêu thụ hết đến đấy.

Chia sẻ cùng VnBusiness, ông Quàng Văn Muôn, thành viên HTX Chiềng Xét cho hay: "Nhờ chăm sóc đúng kỹ thuật, cây cà phê cho năng suất cao, đạt từ 12-14 tấn/ha, mẫu mã đẹp, nên vụ năm nay được mùa và được giá, người trồng cà phê tại địa phương phấn khởi lắm".

Ông Quàng Văn Muôn – thành viên HTX Chiềng Xét (phường Chiềng An, Sơn La).

Với trên 8 ha cà phê, dự tính vụ cà phê năm nay, gia đình ông Muôn thu về 80-90 tấn cà phê tươi. Điều vui nhất là sản phẩm đã có nơi bao tiêu, giá ổn định, không còn lo lắng như trước.

Cũng tại bản Tòng Xét, trước đây, nhiều người dân chỉ trồng ngô, sắn nên thu nhập thấp, phần lớn các gia đình phải nợ tiền phân bón khá nhiều. Khi được chính quyền địa phương và Liên minh HTX tỉnh Sơn La tuyên truyền, hỗ trợ cây giống, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, người dân địa phương đã chuyển hết diện tích đất nương sang trồng cà phê.

Ông Tòng Văn An, một trong những thành viên gắn bó với HTX Nông nghiệp Chiềng Xét từ ngày đầu chia sẻ, ngày trước trồng cà phê chỉ theo kinh nghiệm, được mùa thì nhờ trời, mất mùa đành chịu. Đầu ra lại phụ thuộc thương lái, giá thấp. Từ khi tham gia HTX, được hướng dẫn kỹ thuật, chăm sóc bài bản, vườn cà phê của gia đình ông cho năng suất tăng thêm 2-3 tấn/ha, lại có đầu ra ổn định.

“Nhờ trồng cây cà phê, mỗi năm, mang lại cho gia đình tôi hàng trăm triệu đồng, nguồn thu nhập từ cà phê giúp nhiều hộ gia đình xây nhà mới và mua ô tô”, ông An nói.

HTX nông nghiệp Chiềng Xét được thành lập năm 2019 với 12 thành viên, sản xuất hơn 40 ha cà phê xen mận, mơ. Những ngày đầu thành lập, vốn ít, kỹ thuật hạn chế, sản phẩm làm ra khó tiêu thụ, thương lái ép giá khiến thu nhập của các thành viên bấp bênh. Thế nhưng, trong thời điểm khó khăn ấy, các thành viên vẫn kiên trì bám vườn, quyết tâm thay đổi cách nghĩ, cách làm. Họ cải tạo vườn tạp, trồng xen hợp lý, áp dụng quy trình chăm sóc an toàn, dần xây dựng thương hiệu cà phê đặc sản của địa phương.

Theo thống kê, phường Chiềng An hiện có 1.987 ha cà phê, trong đó 1.937 ha đang kinh doanh, sản lượng đạt trên 15.400 tấn/năm, doanh thu ước đạthơn 433 tỷ đồng. Trong 10 tháng năm 2025, phường đã trồng mới hơn 50 ha, chủ yếu là các giống chất lượng cao, như: THA1, TN1, TN6, TN7, TN9, TN10. Toàn phường hiện có 1.330 ha cà phê đạt tiêu chuẩn 4C, UTZ; 127 ha đạt VietGAP; 2 HTX sản xuất theo chuỗi liên kết.

Nâng cao chất lượng, xây dựng chuỗi liên kết

Để đưa ra thị trường những sản phẩm cà phê sạch, mang hương vị riêng của vùng Tây Bắc, các hộ dân và HTX tại Sơn La không dừng lại ở khâu sản xuất, mà còn mạnh dạn đầu tư chế biến sâu quả cà phê.

Năm 2024, sau khi ký hợp đồng liên kết với HTX Bích Thao, HTX Chiềng Xét đã đầu tư mua máy xát vỏ, lắp đặt nhà màng, hệ thống sấy kiểm soát nhiệt độ, áp dụng kỹ thuật chế biến cà phê “mật ong” - dòng sản phẩm mới, được thị trường ưa chuộng, giá trị cao gấp 2-3 lần cà phê thường.

Ông Quàng Văn Muôn cho biết, trước kia, cà phê chủ yếu bán tươi, giá cả bấp bênh, nhiều hộ không mặn mà đầu tư. Nay được HTX hướng dẫn kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm, thu nhập cải thiện rõ rệt. Bà con ai cũng mong muốn chuyển sang cà phê hữu cơ để có giá trị cao hơn.

Được mùa được giá, cà phê được coi là loại cây “xóa đói giảm nghèo” đem lại cuộc sống ấm no cho người dân các bản làng Sơn La.

Trung bình, cà phê thành phẩm thông thường có giá 250.000 đồng/kg thì cà phê đặc sản có giá tới 750.000 đồng/kg, thậm chí hơn. Tuy nhiên, vì cần có thời gian ủ và chế biến sâu nên để có các sản phẩm đặc sản, khách hàng thường phải ký hợp đồng và đặt hàng trước.

“Với những sản phẩm cà phê đặc sản, thông thường khách hàng sẽ tìm tới HTX để đặt hàng. Tùy theo số lượng và yêu cầu từ khách, HTX sẽ sản xuất theo quy trình và tiêu chuẩn nghiêm ngặt để cho ra các sản phẩm chất lượng và hương vị đặc trưng riêng, như cà phê hương mật ong, hương trà chanh,...”, ông Muôn kể.

Nhờ có bước chuyển đổi tích cực, hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX Chiềng Xét ngày càng được mở rộng, tạo việc làm cho hơn 30 lao động thời vụ, với mức thu nhập từ 8-10 triệu đồng/tháng. Riêng tại cơ sở sản xuất của ông Muôn đã và đang tạo công ăn việc làm cho 15 lao động, vào mùa thu hoạch cao điểm như hiện nay, người làm công việc thu hái cà phê có thể được trả 500.000 tới cả triệu đồng/ngày công.

“Cứ 5.000 đồng/kg công hái, trung bình mỗi ngày, người lao động hái được 1,5 đến 2 tạ, có thể mang về cả triệu đồng”, một thành viên HTX Chiềng Xét thông tin.

Cà phê là cây “xóa đói giảm nghèo”

Thời gian qua, mô hình liên kết doanh nghiệp, HTX và hộ dân trong sản xuất cà phê là một trong những mô hình hiệu quả, giúp nhiều hộ dân trên địa bàn tỉnh Sơn La có thu nhập ổn định, từng bước thoát nghèo bền vững.

Nhờ sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm từ 21,66% năm 2021 xuống còn 10,89% cuối năm 2024, bình quân giảm 3,59% mỗi năm, vượt mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV. Tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm từ 21,34% xuống còn 10,79%; tỷ lệ hộ nghèo tại các xã nghèo giảm bình quân 4-5%/năm. Dự kiến đến hết năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh còn 7,89%.

Thành công của HTX Nông nghiệp Chiềng Xét không chỉ là sự thay đổi của một mô hình kinh tế tập thể, mà còn là minh chứng cho sức mạnh đoàn kết của nông dân. Từ những ngày đầu chật vật, họ đã vươn lên khẳng định thương hiệu cà phê đặc sản Sơn La. Với sự đồng hành của chính quyền và Liên minh HTX Việt Nam, các mô hình HTX như tại Chiềng Xét đã và đang viết tiếp câu chuyện về hành trình đưa hạt cà phê hữu cơ tỏa hương xa hơn nữa, khẳng định giá trị và thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước.

Chia sẻ tại Ngày hội Cà phê lần thứ I năm 2025 với chủ đề “Arabica - Chiềng An lan tỏa hương vị Tây Bắc” mới đây, ông Trần Công Chính, Bí thư Đảng ủy phường Chiềng An cho hay, cà phê là loại cây “xóa đói giảm nghèo” đem lại cuộc sống ấm no cho người dân các bản trên địa bàn phường. Nhờ trồng cây cà phê, mà người dân đã thoát nghèo và có "của ăn của để".

Trong thời gian tới, phường Chiềng An tích cực liên kết với các ngành, Liên minh HTX tỉnh Sơn La tập trung hỗ trợ các HTX, doanh nghiệp về tiêu chuẩn kỹ thuật, tập huấn VietGAP, xây dựng vùng sản xuất an toàn; khuyến khích mô hình HTX kiểu mới; hỗ trợ xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường; hướng tới xây dựng các HTX sản xuất nông nghiệp xanh, bền vững, có thương hiệu, đáp ứng nhu cầu trong nước và từng bước vươn tới xuất khẩu.

Kinh tế HTX ngày càng khẳng định vai trò trong phát triển kinh tế xã hội ở Chiềng Mai, giúp chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang tập trung, liên kết; nâng cao giá trị nông sản, mở rộng thị trường, tạo việc làm, tăng thu nhập, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững và đổi thay diện mạo nông thôn.

Hồng Hương

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn/kinh-doanh-xanh/ca-phe-arabica-tao-nguon-sinh-ke-thoat-ngheo-o-ban-lang-son-la-1110846.html