Những ngày qua, người dân TP HCM không khỏi bất ngờ khi chứng kiến hàng loạt cây xanh trên một số tuyến đường trung tâm bị đốn hạ, cắt tỉa. Phía sau những gốc cây trơ trụi là câu chuyện bức xúc về giải quyết bài toán xanh hóa đô thị.
Ngỡ ngàng, tiếc nuối
Đường Nguyễn Thị Minh Khai (phía quận 1) đoạn từ Công viên Tao Đàn đến Cung Văn hóa Lao Động vốn có nhiều cây xanh đang trở nên thưa thớt khi nhiều cây bị đốn hạ, cắt tỉa trong vài ngày qua. Do lực lượng chức năng căng dây giới hạn khu vực thi công và thông báo cấm lưu thông để đốn hạ cây nên giao thông trên tuyến đường vốn đông đúc càng ùn tắc.
Đến nay, nhiều cây mới đã được trồng thay thế vị trí những cây xanh lâu năm bị đốn hạ. Dù vậy, không ít người dân thành phố vẫn tỏ ra tiếc nuối. Anh Đỗ Ngọc Minh Hoàng (ngụ quận 1) bày tỏ: "Mùa mưa cũng chặt cây, đến mùa nắng nóng vẫn chặt cây, khiến mảng xanh đô thị ngày càng khan hiếm. Thật ngỡ ngàng, xót xa khi thấy cây bị đốn hạ".
Bà Lê Hồng Anh (ngụ quận 5, TP HCM) đề nghị các cấp có thẩm quyền xem xét, làm rõ trách nhiệm về việc hàng loạt cây xanh bị đốn hạ và cắt tỉa đến trơ gốc. Nhiều người dân cũng mong muốn cơ quan chức năng và các đơn vị liên quan có cách ứng xử hợp lý với cây xanh. Trong đó, cần có giải pháp bảo vệ cây xanh trong quá trình thực hiện các dự án chỉnh trang đô thị, nhằm bảo vệ mảng xanh cho thành phố.
Đại diện Công ty TNHH MTV Công viên Cây xanh TP HCM cho biết chỉ tính riêng đoạn đường Nguyễn Thị Minh Khai, đơn vị này đã ghi nhận 17 cây lim xẹt (hơn 20 năm tuổi) bị đứt rễ do quá trình cải tạo vỉa hè. Nhằm bảo đảm an toàn cho người dân qua lại tuyến đường này trong thời gian tới, nhất là khi mưa bão, công ty đã quyết định đốn hạ 8 cây xanh. Với một số cây bị tổn hại nhẹ, công ty đã tỉa cành, cắt bớt tán để giữ lại.
Liên quan việc này, UBND quận 1 đã báo cáo Thường trực Thành ủy và Chủ tịch UBND TP HCM. Theo đó, sáng 24-3, Trung tâm Quản lý Hạ tầng kỹ thuật TP HCM chủ trì buổi làm việc với các bên liên quan để phối hợp kiểm tra việc Công ty TNHH Công nghiệp và Xây dựng Nam Việt khi thi công đã làm ảnh hưởng hệ rễ của 17 cây lim xẹt trên đường Nguyễn Thị Minh Khai. Sau khi kiểm tra, trung tâm và Công ty TNHH MTV Công viên Cây xanh TP HCM nhận thấy cần bảo đảm an toàn cho tuyến đường và khu vực, nhất là khi xảy ra thời tiết xấu (mưa, giông gió), nên đã quyết định đốn hạ khẩn cấp 8 cây lim xẹt và tỉa gọn tán 9 cây còn lại.
Trung tâm Quản lý Hạ tầng kỹ thuật TP HCM cũng đề nghị Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực quận 1 chấn chỉnh việc thi công, tránh để xảy ra trường hợp ảnh hưởng đến cây xanh.
Một cây liêm xẹt trên đường Nguyễn Thị Minh Khai bị đốn haẠ̉nh: ÁI MY
Thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở
Theo đại diện Công ty TNHH MTV Công viên Cây xanh TP HCM, tình trạng gây tổn hại rễ cây cũng được ghi nhận trên nhiều tuyến đường khác ở trung tâm thành phố. Riêng tại quận 1, có tới 623 cây xanh bị ảnh hưởng sau khi cải tạo và nâng cấp vỉa hè, trong đó một số cây buộc phải đốn hạ để bảo đảm an toàn cho người dân.
Nguyên nhân chính được xác định là do trong quá trình thi công cải tạo vỉa hè, một số đơn vị đã sử dụng phương tiện cơ giới để phá dỡ, cào bóc nền và đào sát gốc cây, làm đứt hoặc tổn hại nghiêm trọng bộ rễ. Việc bộ rễ bị tổn hại đã ảnh hưởng đến khả năng bám đất của cây. Điều này tiềm ẩn nguy cơ không chỉ làm suy yếu cây xanh mà còn ảnh hưởng đến sự an toàn của khu vực xung quanh.
Trong khi đó, UBND quận 1 cho biết đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực quận liên tục kiểm tra, nhắc nhở, chấn chỉnh các đơn vị thi công tại hiện trường, yêu cầu thực hiện nghiêm túc việc bảo vệ cây xanh, mảng xanh và các bồn cây hiện có. Bên cạnh đó, cần đưa ra nhiều giải pháp, biện pháp cảnh báo về an toàn cây xanh.
Tuy nhiên, trong quá trình cải tạo vỉa hè, khó tránh khỏi việc tác động đến một số rễ nhỏ của cây - vốn phát triển rộng theo chiều ngang trên bề mặt, dù số lượng này không nhiều. Ngoài ra, những cây xanh lâu năm có tán rộng, độ nghiêng lớn, rễ phát triển nhô lên khỏi mặt đất, gây nứt nền đất và vỉa hè xung quanh.
Do đó, UBND quận 1 tiếp tục yêu cầu các đơn vị liên quan tăng cường kiểm tra, phối hợp với các cơ quan chức năng bảo đảm an toàn cho cây xanh. Trường hợp tái diễn hành vi gây tổn hại cây xanh như thời gian qua, UBND quận 1 sẽ kiên quyết xử lý trách nhiệm của đơn vị thi công, đơn vị tư vấn giám sát. UBND quận còn xem xét tạm ngừng thi công, tạm dừng hợp đồng và đề nghị các cơ quan chức năng xử phạt đối với nhà thầu cố tình vi phạm.
"Thay áo" vỉa hè 37 tuyến đường
Tại quận 1, có 16 dự án (hơn 37 tuyến đường) chỉnh trang, cải tạo vỉa hè được UBND TP HCM phê duyệt chủ trương đầu tư và UBND quận phê duyệt dự án vào cuối năm 2024, sử dụng nguồn vốn ngân sách thành phố. Các dự án này do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực quận 1 làm chủ đầu tư, thực hiện việc bó vỉa và bồn cây xanh hiện hữu bằng đá granite. Ban Quản lý đã phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, dự toán và khởi công các dự án vào đầu năm 2025.
Đến nay, các đơn vị thi công đã phá dỡ bó vỉa cũ, đổ bê-tông lót móng vỉa hè, lắp đặt bó vỉa và lát đá granite. Nhằm hạn chế tác động đến người dân và giao thông, việc đào nền, đổ bê-tông được tiến hành chủ yếu từ 22 giờ và hoàn tất trước 5 giờ sáng hôm sau.
ÁI MY - QUỐC ANH