Cam sen-trái ngọt trên đất rừng Văn Chấn (Lào Cai)

2 giờ trướcBài gốc

Giống cam sen từ lâu đã trở thành “thương hiệu” của vùng đất Văn Chấn. Trên những mảnh vườn bám sườn đồi, cây cam sen vươn mình trong sương sớm, đón nắng, đón gió, kết tinh thành những trái ngọt thanh, thơm dịu. Khí hậu Văn Chấn mang nét đặc trưng của vùng trung du Tây Bắc: mùa hè không quá gay gắt, mùa đông se lạnh nhưng không rét buốt. Điều kiện khí hậu lý tưởng đó là “công thức” lý tưởng cho cây có múi phát triển. Đất đồi pha sét, tơi xốp, giữ ẩm tốt mà vẫn thoát nước, giúp bộ rễ cây cam hấp thụ dinh dưỡng khoáng vừa đủ. Nhờ vậy, trái cam sen nơi đây căng mọng, múi dày, vị ngọt thanh xen chút chua nhẹ, lại thêm hương tinh dầu thoảng dịu, tạo nên thứ dư vị khó lẫn với bất cứ vùng trồng nào khác.

Địa hình đồi núi thoai thoải giúp vườn cam sen luôn đón trọn nắng mới, gió trời. Sáng sớm, sương giăng, những giọt nước li ti đọng trên vỏ cam rồi tan dần trong nắng, như tưới thêm sức sống cho cả khu vườn. Trưa đến, ánh nắng “già” hơn, làm lớp vỏ cam càng thêm rực rỡ. Chiều buông, mưa núi khi đến khi đi, dịu nhẹ mà mát lành, giúp cây cam “giải nhiệt” sau ngày dài. Có lẽ cũng chính nhờ được nuôi dưỡng trong vòng tay hiền hòa của thiên nhiên ấy mà cam sen Văn Chấn mang một độ “ấm”, một chiều sâu hương vị khiến người ta nhớ mãi.

Chị Phạm Thị Thủy đi thăm vườn cam sen sai trĩu quả.

Ở xã Nghĩa Tâm, giữa đồi cây xanh mát, vườn cam hơn 1 ha của gia đình chị Phạm Thị Thủy là một trong những nơi vẫn gìn giữ giống cam sen nguyên bản. Những cây cam xếp thành hàng, quả sai đến mức cành nào cũng phải chống gậy để khỏi gãy. Vừa đi kiểm tra vườn, chị Thủy vừa vui vẻ kể: nhà chị trồng khoảng hơn 1.000 cây, trong đó gần 600 cây là cam sen. Năm nay được mùa, sản lượng ước chừng 20 tấn quả. “Cây cam sen dễ tính, chăm không vất vả lắm mà lại rất sai quả, có năm chỉ ba cây già đã cho thu tới cả tạ quả”-câu nói vừa hóm hỉnh vừa chứa đầy niềm tự hào.

Không chỉ được lòng người trồng, cam sen còn chinh phục người tiêu dùng bằng chính những đặc điểm rất “nhà quê mà độc đáo”. Khi chín, giữa phần vỏ và ruột quả hình thành một lớp khoảng không tự nhiên, không có lớp xốp trắng dày như nhiều giống cam khác, nên vỏ rất dễ bóc, múi tách nhẹ nhàng. Trục quả thường rỗng, trên bề mặt vỏ lại có lớp sừng chứa vô số túi tinh dầu nhỏ, chỉ cần bóp nhẹ là hương thơm dịu đã phả ra, lan trong tay, trong không khí. Múi cam vàng ươm, mọng nước, cắn một miếng là vị ngọt thanh lập tức lan nơi đầu lưỡi, sau đó là chút chua nhẹ, khiến cảm giác sảng khoái kéo dài đến tận cuống họng.

Cam sen cũng là loại quả dễ ăn, hợp khẩu vị từ người già đến trẻ nhỏ. Trong những chuyến du lịch về với đất rừng Văn Chấn, nhiều du khách chọn mua cam sen mang về làm quà. Một túi cam, một thùng cam không chỉ là món quà quê dân dã mà còn là chút thương, chút nhớ gửi tặng người thân. Người ta mang về cả nắng gió vùng đồi, cả mùi tinh dầu dìu dịu như vương lại cái se lạnh của miền sơn cước cuối năm. Với nhiều gia đình, mâm cơm ngày đông sẽ không trọn vẹn nếu thiếu đĩa cam sen vàng ươm, vừa để tráng miệng, vừa để trẻ nhỏ quây quần, tíu tít chuyện trò.

Về mặt kinh tế, cam sen đã và đang trở thành cây trồng chủ lực của nhiều hộ dân Văn Chấn. Nhờ khả năng thích nghi tốt với khí hậu, giống cam này ít khi mất mùa, quả sai đều qua các năm. Giá cam tương đối ổn định, thường dao động từ 15.000–20.000 đồng mỗi kilogram, mang lại nguồn thu bền vững cho bà con. Nhiều gia đình từ chỗ chỉ trồng cam xen canh, nay đã mạnh dạn mở rộng diện tích, đầu tư chăm sóc bài bản hơn, coi cam sen là “cây xóa nghèo, cây làm giàu” ngay trên chính mảnh đất đồi của mình.

Dĩ nhiên, cùng với nhu cầu thị trường ngày càng đa dạng, nhiều hộ dân cũng bắt đầu đưa thêm các giống cam lai như cam sành, cam Vinh, cam ruột đỏ… vào canh tác. Thế nhưng, cam sen vẫn giữ cho mình một chỗ đứng riêng, như một “đặc sản ký ức” của Văn Chấn. Người dân nơi đây vẫn ưu ái dành những khoảnh đồi đẹp, những lô đất tốt cho giống cam truyền thống. Bởi hơn cả giá trị kinh tế, cam sen còn gắn với thói quen, với phong tục, với những mùa Tết có giỏ cam sen đặt trên bàn thờ, với nụ cười rạng rỡ của lũ trẻ khi được bóc từng múi cam ngọt sau buổi đi học về.

Những năm gần đây, chính quyền địa phương và ngành nông nghiệp địa phương đã chú trọng hơn đến việc bảo tồn và phát triển giống cam sen. Một số hộ đã liên kết thành tổ hợp tác, cùng nhau xây dựng thương hiệu “Cam Văn Chấn”, hướng tới sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Những cuộc tập huấn về kỹ thuật canh tác an toàn, quy trình thu hái, bảo quản, đóng gói được tổ chức thường xuyên. Người nông dân không chỉ “lành nghề” với ruộng vườn mà còn bắt đầu quen với những khái niệm mới như truy xuất nguồn gốc, nhãn mác, bao bì, xây dựng hình ảnh sản phẩm.

Trong hành trình ấy, cam sen dần vượt ra khỏi lũy tre làng, bước vào siêu thị, cửa hàng nông sản sạch ở các thành phố lớn. Thế nhưng, dù đi xa đến đâu, trái cam sen vẫn mang trong mình hồn cốt đất rừng Văn Chấn: mộc mạc mà tinh tế, giản dị mà đậm đà. Mỗi mùa cam chín, giữa mênh mang đồi núi, tiếng cười nói rộn ràng của bà con đi thu hoạch, tiếng xe chở cam xuống chợ, mùi tinh dầu cam phảng phất… tất cả hòa vào nhau, tạo nên một bức tranh sống động về cuộc sống nông thôn đang đổi thay từng ngày mà vẫn giữ được gốc rễ.

Cam sen vì thế không chỉ là “trái ngọt trên đất rừng” mà còn là biểu tượng của sự bền bỉ, của tình yêu quê hương thầm lặng mà sâu sắc. Mỗi quả cam, múi cam là một câu chuyện nhỏ về người trồng, đất đai, thời tiết, những mùa vụ nối tiếp nhau. Và trong dòng chảy hối hả của cuộc sống hiện đại, giữa bao lựa chọn phong phú, vẫn có những người tìm về vị cam sen Văn Chấn-để nhắc mình nhớ rằng, những điều bình dị nhất đôi khi lại là những điều quý giá nhất.

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/kinh-te/cac-van-de/cam-sen-trai-ngot-tren-dat-rung-van-chan-lao-cai-1013035