Cận cảnh thuế quan của ông Trump và những thỏa thuận đạt được trước hạn chót

18 giờ trướcBài gốc

Chính sách thuế quan "Ngày Giải phóng" của Tổng thống Mỹ Donald Trump, được công bố từ tháng 4, đã gây ra những biến động lớn trong thương mại toàn cầu.

Với mục tiêu giảm thâm hụt thương mại và thúc đẩy sản xuất nội địa, ông Trump áp đặt mức thuế cơ bản 10% đối với hầu hết các quốc gia, đồng thời đe dọa áp thuế quan "có đi có lại" cao hơn để buộc các đối tác thương mại đàm phán thỏa thuận song phương.

Sau vài lần tạm hoãn và các cuộc đàm phán căng thẳng, ngay trước thềm thời hạn chót mới nhất, ông Trump vào ngày 31/7 đã ký sắc lệnh hành pháp ban hành một loạt mức thuế quan sửa đổi.

Nhiều diễn biến đã nảy sinh xoay quanh thuế quan “có đi có lại” của Tổng thống Donald Trump kể từ khi nhà lãnh đạo Mỹ công bố biện pháp này hồi tháng 4/2025. Ảnh: Getty Images

Sắc lệnh nêu rõ hàng hóa nhập khẩu từ mọi quốc gia trên thế giới sẽ phải chịu mức thuế cơ bản 10%, ngoại trừ hàng hóa từ 92 quốc gia được liệt kê trong phụ lục có mức thuế suất cao hơn.

Mức thuế 15% hoặc cao hơn được áp dụng đối với các quốc gia có thặng dư thương mại với Mỹ. Mức thuế cao nhất là đối với hàng hóa từ Syria, lên tới 41%.

Hầu hết các mức thuế quan mới sẽ có hiệu lực 7 ngày kể từ ngày ban hành sắc lệnh – nghĩa là sau nửa đêm ngày 7/8, để Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (CBP) có thời gian thực hiện các thay đổi cần thiết liên quan việc thu thuế.

Thuế quan là loại thuế áp dụng cho hàng hóa mua từ các quốc gia khác. Thông thường, chúng được tính theo tỉ lệ phần trăm giá trị sản phẩm.

Ví dụ, thuế quan 10% nghĩa là một sản phẩm trị giá 10 USD sẽ phải chịu thêm 1 USD thuế – tổng chi phí của nhà nhập khẩu là 11 USD.

Các công ty đưa hàng hóa nước ngoài vào Mỹ phải trả thuế cho chính phủ. Họ có thể chuyển một phần hoặc toàn bộ chi phí phát sinh này cho khách hàng. Các công ty cũng có thể quyết định nhập khẩu ít hàng hóa hơn.

Theo tính toán của Bloomberg Economics, mức thuế suất trung bình của Mỹ sẽ tăng lên 15,2% nếu các mức thuế được thực hiện như đã công bố, tăng từ 13,3% – và cao hơn đáng kể so với mức 2,3% vào năm 2024, trước khi ông Trump trở lại Nhà Trắng.

Các nền kinh tế công nghiệp lớn, bao gồm Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản và Hàn Quốc, đã chấp nhận mức thuế 15% đối với các sản phẩm của họ, trong khi mức thuế đối với các mặt hàng từ Mexico, Canada và Trung Quốc thậm chí còn cao hơn.

Mức thuế suất thấp hơn 10% và 15% dự kiến sẽ áp dụng cho nhiều nền kinh tế, chủ yếu là các nền kinh tế vừa và nhỏ, mà ông Trump tỏ ra ít quan tâm đến việc đàm phán trực tiếp.

Trong những ngày gần đây, ông đã phát tín hiệu rằng có quá nhiều quốc gia để có thể đạt được thỏa thuận riêng với tất cả.

Tổng thống Mỹ dự kiến sẽ công bố các mức thuế riêng biệt đối với hàng nhập khẩu dược phẩm, chất bán dẫn, khoáng sản quan trọng và các sản phẩm công nghiệp chủ chốt khác trong những tuần tới.

Mặc dù thuế quan của ông Trump đã mang lại hàng tỷ USD doanh thu cho chính phủ Mỹ, nhưng những tác động kinh tế dài hạn vẫn chưa rõ ràng, với những người chỉ trích cho rằng chúng sẽ làm tăng chi phí cho người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ và làm trầm trọng thêm lạm phát.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng, ngày 31/7/2025. Ảnh: The Guardian

Các quốc gia và nền kinh tế đạt thỏa thuận với Mỹ

Dưới áp lực từ các mức thuế tiềm tàng, một số quốc gia và nền kinh tế đã đạt được thỏa thuận song phương với Mỹ trước hạn chót ngày 1/8.

Liên minh châu Âu (EU)

EU đã đạt được một thỏa thuận quan trọng với Mỹ vào ngày 27/7. Thỏa thuận này bao gồm cam kết mua năng lượng trị giá 750 tỷ USD từ Mỹ và giảm thuế đối với thép thông qua hệ thống hạn ngạch.

Đổi lại, Mỹ giảm thuế ô tô từ 30% xuống 15%, mức thuế này cũng được áp dụng cho dược phẩm và chất bán dẫn. Thỏa thuận được xem là một bước đột phá, giúp giảm căng thẳng thương mại giữa hai bên và đảm bảo dòng chảy thương mại ổn định hơn.

Dù được xem là một bước đột phá, thỏa thuận đã vấp phải chỉ trích từ một số lãnh đạo châu Âu. Tuy nhiên, Ủy viên Thương mại EU Maros Sefcovic cho rằng đây là "thỏa thuận tốt nhất có thể đạt được trong hoàn cảnh rất khó khăn".

Vương quốc Anh

Vương quốc Anh đã đạt được lợi ích đáng kể trong ngành hàng không vũ trụ và xe hơi. Mỹ cấp hạn ngạch miễn thuế cho thịt bò và 1,4 tỷ lít ethanol từ Anh.

Mức thuế đối với Anh được giữ ở mức 10%, áp dụng cho 100.000 xe xuất khẩu sang Mỹ mỗi năm, thấp nhất trong số các quốc gia có thỏa thuận.

Tuy nhiên, thuế đối với thép và nhôm của Anh vẫn chưa được dỡ bỏ như đã cam kết, và các cuộc đàm phán về thuế dịch vụ số của Anh, mà ông Trump muốn bãi bỏ, vẫn đang tiếp diễn.

Thỏa thuận này được ký kết sớm vào tháng 5, đánh dấu Anh là quốc gia đầu tiên đạt thỏa thuận với Mỹ.

Nhật Bản

Nhật Bản cam kết đầu tư 550 tỷ USD vào các ngành công nghiệp chiến lược của Mỹ, bao gồm chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và năng lượng.

Ngoài ra, Nhật Bản đồng ý tăng nhập khẩu gạo Mỹ với hạn ngạch miễn thuế 100.000 tấn, cùng với việc mua các mặt hàng như ethanol, máy bay và thiết bị quốc phòng.

Mức thuế áp dụng cho Nhật Bản được giảm xuống 15% từ 25% từ ngày 23/7, với mức thuế ưu đãi tương tự cho ngành ô tô, vốn chiếm 30% kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ năm 2024.

Ông Trump gọi đây là "thỏa thuận lớn nhất từ trước đến nay", dù trước đó ông từng chỉ trích Nhật Bản vì không nhập khẩu đủ gạo Mỹ và "rất cứng rắn" trong đàm phán.

Hàn Quốc

Hàn Quốc là quốc gia mới nhất đạt thỏa thuận với Mỹ, được ông Trump công bố vào ngày 30/7, với các điều khoản tương tự như thỏa thuận của Nhật Bản.

Hàn Quốc sẽ chịu mức thuế chung 15% đối với hàng xuất khẩu, giảm từ 25% và thuế đối với ngành ô tô cũng được giảm xuống 15%.

Ông Trump tuyên bố Hàn Quốc sẽ đầu tư 350 tỷ USD vào Mỹ, với 150 tỷ USD dành cho hợp tác đóng tàu, hỗ trợ các công ty Hàn Quốc thâm nhập ngành đóng tàu Mỹ, bao gồm xây dựng các xưởng đóng tàu mới, đào tạo lao động, và cải thiện chuỗi cung ứng.

Ngoài ra, Hàn Quốc cam kết mua 100 tỷ USD khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và các sản phẩm năng lượng khác từ Mỹ trong những năm tới.

Thỏa thuận này được Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung xem là một bước tiến lớn, giúp loại bỏ "sự bất ổn" trong môi trường xuất khẩu của Hàn Quốc, đặc biệt khi ông Lee mới nhậm chức từ tháng 6 sau một cuộc bầu cử trước thời hạn.

Trung Quốc

Quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã trải qua nhiều biến động kể từ khi ông Trump nhậm chức. Không giống như các quốc gia khác đạt được thỏa thuận cụ thể, Trung Quốc chỉ đạt được một loạt các lệnh tạm hoãn thuế quan "có đi có lại".

Ban đầu, Trung Quốc bị áp mức thuế quan 34% từ "Ngày Giải phóng" (ngày 2/4), nhưng sau một loạt các biện pháp trả đũa qua lại, thuế nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ tăng vọt lên 145%, trong khi hàng hóa Mỹ vào Trung Quốc chịu thuế 125%.

Tuy nhiên, vào tháng 5, sau cuộc họp thương mại đầu tiên tại Geneva, Thụy Sĩ, hai bên đồng ý giảm thuế, với việc Trung Quốc hiện chịu mức thuế kết hợp 30% (bao gồm 10% thuế cơ bản và 20% thuế trừng phạt liên quan đến fentanyl).

Lệnh tạm hoãn này có hiệu lực đến ngày 12/8. Cuộc họp gần đây nhất giữa hai bên tại Stockholm, Thụy Điển, kết thúc mà không có gia hạn thêm, nhưng Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết bất kỳ quyết định gia hạn nào cũng cần sự phê chuẩn của Tổng thống Trump.

Trung Quốc cũng nới lỏng một số biện pháp phi thuế quan, nối lại xuất khẩu đất hiếm và chấp nhận hàng của Boeing, nhưng các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp diễn mà chưa có thỏa thuận chính thức.

Indonesia

Indonesia đồng ý miễn thuế cho nhiều sản phẩm của Mỹ và tăng nhập khẩu năng lượng cùng nông sản. Mặc dù chính phủ Indonesia chưa công bố đầy đủ chi tiết, thỏa thuận này được cho là bao gồm việc cắt giảm thuế và mua các mặt hàng chủ chốt từ Mỹ, giúp giảm mức thuế áp dụng cho Indonesia từ ngày 1/8.

Indonesia đồng ý miễn thuế cho hơn 99% sản phẩm xuất khẩu của Mỹ sang Indonesia, đồng thời cam kết giải quyết các rào cản phi thuế quan.

Mức thuế áp dụng cho hàng hóa Indonesia giảm từ 32% xuống 19% từ ngày 15/7. Thỏa thuận này được công bố bởi Nhà Trắng, nhấn mạnh việc loại bỏ các rào cản thương mại và tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa Mỹ tiếp cận thị trường Indonesia.

Philippines và Campuchia

Cả Philippines và Campuchia đã đạt được các thỏa thuận về điều chỉnh thuế quan và tăng cường tiếp cận thị trường cho hàng hóa Mỹ. Tuy nhiên, các điều khoản cụ thể chưa được các chính phủ này xác nhận đầy đủ.

Các thỏa thuận này giúp 2 quốc gia Đông Nam Á tránh được các mức thuế cao, chẳng hạn như 36% đối với Campuchia, vốn có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến ngành xuất khẩu của nước này.

Các container hàng hóa tại cảng Oakland, California. Ảnh: Port Technology

Ngoài ra, vẫn còn các đối tác thương mại chủ chốt chưa đạt thỏa thuận với Mỹ, bao gồm Canada, Mexico, Ấn Độ và Australia.

Trong khi ông Trump cho Mexico thêm 90 ngày để đàm phán mức thuế quan thấp hơn, nhà lãnh đạo Mỹ cho biết sẽ áp thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ và áp thuế đến 50% đối với hầu hết hàng hóa của Brazil, với mức "nhẹ nhàng hơn" đối với các lĩnh vực như máy bay, năng lượng và nước cam.

Minh Đức (Theo Bloomberg, CNBC)

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/can-canh-thue-quan-cua-ong-trump-va-nhung-thoa-thuan-dat-duoc-truoc-han-chot-204250801132917582.htm