Cân nhắc loại trừ quy định về ghế trẻ em với xe taxi và xe dịch vụ

6 giờ trướcBài gốc

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương. Ảnh: Quang Khánh

Quy định ghế an toàn trẻ em trên taxi là bất khả thi

Các ĐBQH nhất trí việc ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự để phù hợp với kết quả sắp xếp tổ chức bộ máy, chính quyền địa phương 2 cấp và chủ trương đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Quan tâm đến Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, ĐBQH Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) nêu rõ, Điều 10.3 dự thảo Luật yêu cầu phải có thiết bị an toàn phù hợp với trẻ em. Quy định này áp dụng với tất cả các loại xe ô tô, kể cả xe taxi, dự kiến sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, tức là chỉ còn hơn 1 tháng nữa, và nếu vi phạm sẽ bị xử phạt từ 800.000 đến 1.000.000 đồng.

ĐBQH Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Theo đại biểu Hà Sỹ Đồng, hiện nay, hầu hết các nước phát triển đều có quy định này và được xác định là mang lại lợi ích cho xã hội. Song, ở các nước khác, tỷ lệ sử dụng ô tô là rất cao, hầu như không có xe máy, trong khi đó, tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng xe máy cao. Do đó, việc quy định quá cứng nhắc đối với ghế dành cho trẻ em có thể khiến nhiều gia đình chuyển sang chở trẻ em bằng xe máy thay vì đi ô tô và taxi, khi đó rủi ro tai nạn xảy ra với trẻ em nhiều khi lại cao hơn.

“Điều này từng diễn ra tại Indonesia và Philippines, khi quy định bắt buộc phải có ghế trẻ em thì tỷ lệ phụ huynh chở trẻ em đi học bằng xe máy tăng lên 15 - 30%”, đại biểu nêu dẫn chứng.

Mặt khác, theo quy chuẩn QCVN 123:2024/BGTVT, ghế trẻ em có từ 4 đến 5 kích thước khác nhau, tùy thuộc vào cân nặng của trẻ. Nếu áp dụng quy định, mỗi chiếc taxi phải trang bị ít nhất 4 loại ghế khác kích cỡ để sẵn sàng phục vụ và điều này là hoàn toàn bất khả thi.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Đại biểu Hà Sỹ Đồng cũng phân tích sâu về tác động xã hội của quy định. Những gia đình nghèo, những ông bố, bà mẹ trẻ không có ô tô cá nhân sẽ là đối tượng chịu tác động lớn nhất. Họ thường xuyên phải gọi taxi để đưa con đi tiêm chủng, khám chữa bệnh khi đau ốm, hoặc di chuyển trong trời mưa rét. Nếu quy định áp dụng, số lượng taxi có trang bị ghế trẻ em (nếu có) sẽ ít, khiến việc gọi xe khó khăn hơn. Thời gian và quãng đường di chuyển không có khách của tài xế cao hơn, dẫn đến giá cước cũng sẽ cao hơn. Toàn bộ chi phí này sẽ đổ dồn lên các gia đình có thu nhập thấp.

Vì vậy, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị, cơ quan soạn thảo có thể tham khảo của các nước là có thể loại trừ quy định này với xe taxi và xe dịch vụ, gọi là xe công nghệ.

Tạo hàng rào pháp lý mạnh mẽ bảo vệ quyền riêng tư của hành khách và lái xe

Tại điểm h khoản 1 Điều 7 dự thảo Luật đã bổ sung cơ sở dữ liệu hành trình về khoang chở khách. Theo đó, tại khoản 2 Điều 35 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ quy định xe ô tô từ 8 chỗ trở lên kinh doanh vận tải phải lắp thiết bị giám sát hành trình có ghi nhận hình ảnh khoang chở khách.

Cơ bản đồng tình với quy định này, tuy nhiên, ĐBQH Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) cũng bày tỏ băn khoăn. Bởi, theo thông lệ quốc tế, đặc biệt tại EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và nhiều bang của Hoa Kỳ, hình ảnh hành khách được xếp vào nhóm dữ liệu cá nhân nhạy cảm. Các quốc gia này quy định rất chặt chẽ về phạm vi, mục đích sử dụng, giới hạn thời gian lưu trữ (thường chỉ từ 24 - 72 giờ), đồng thời yêu cầu mọi truy cập đều phải được ghi nhật ký để bảo đảm kiểm soát và truy vết.

ĐBQH Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn). Ảnh: Quang Khánh

Theo đại biểu Chu Thị Hồng Thái, dự thảo Luật đã quy định tương đối đầy đủ về hệ thống thu thập, ghi, lưu trữ và truyền dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh trên phương tiện, bao gồm cả hình ảnh khoang chở khách.

Bên cạnh đó, quy định rõ mục đích sử dụng dữ liệu nhằm bảo đảm trật tự, an toàn giao thông và xử lý vi phạm; đồng thời giao Bộ Công an xây dựng, quản lý, bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân và kết nối, chia sẻ dữ liệu với các cơ quan liên quan. Đây là những quy định quan trọng, tạo nền tảng pháp lý cho việc quản lý dữ liệu trong hoạt động giao thông.

Tuy nhiên, pháp luật hiện hành và dự thảo Luật vẫn còn khoảng trống liên quan đến nguyên tắc sử dụng dữ liệu hình ảnh khoang chở khách, đây là một loại dữ liệu nhạy cảm liên quan trực tiếp đến quyền riêng tư của hành khách.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Khoản 2 Điều 71 mới mô tả loại dữ liệu và luồng dữ liệu nhưng chưa quy định rõ chủ thể được truy cập dữ liệu, điều kiện truy cập, cơ chế kiểm soát truy cập cũng như yêu cầu cấm sử dụng hoặc chia sẻ dữ liệu ngoài phạm vi pháp luật cho phép.

Cho rằng, khoảng trống trên có thể dẫn tới lạm dụng, sử dụng sai mục đích hoặc chia sẻ trái phép dữ liệu hình ảnh, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đại biểu Chu Thị Hồng Thái đề nghị, cơ quan soạn thảo bổ sung vào cuối khoản 2 Điều 71 nội dung:

“Việc thu thập, ghi, lưu trữ, khai thác, sử dụng và chia sẻ dữ liệu thu được từ thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh trên phương tiện, bao gồm dữ liệu hình ảnh người lái xe và khoang chở khách, phải được thực hiện đúng mục đích phục vụ công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông và xử lý vi phạm; đúng thẩm quyền; được kiểm soát việc truy cập và không được sử dụng, cung cấp dữ liệu ngoài phạm vi cho phép”.

Theo đại biểu, điều này sẽ tạo hàng rào pháp lý mạnh mẽ nhằm bảo vệ quyền riêng tư của hành khách và lái xe, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế. Đề nghị Bộ Công an nghiên cứu, quy định cụ thể trong văn bản hướng dẫn thi hành về quy trình thu thập, lưu trữ, mã hóa, khai thác, chia sẻ và truy cập dữ liệu; xác định rõ thẩm quyền truy cập, thời hạn lưu trữ, trách nhiệm bảo vệ dữ liệu cá nhân và cơ chế giám sát việc sử dụng dữ liệu, bảo đảm không để xảy ra lạm dụng hoặc sử dụng sai mục đích.

Minh Trang

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/can-nhac-loai-tru-quy-dinh-ve-ghe-tre-em-voi-xe-taxi-va-xe-dich-vu-10395971.html