Cần song hành hai nhiệm vụ 'chống thực phẩm bẩn' và 'xây thực phẩm sạch'

một giờ trướcBài gốc

Ngày 5/12, Sở An toàn thực phẩm (ATTP) TPHCM đã tổ chức hội nghị tổng kết triển khai Đề án xây dựng mô hình thí điểm quản lý thực phẩm theo “chuỗi thực phẩm an toàn” và công tác phối hợp, kết nối tiêu thụ nông sản với Sở Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) các tỉnh, thành phố giai đoạn 2021-2025, định hướng giai đoạn 2026-2030.

Sản phẩm tham gia chuỗi còn thấp so với tiềm năng và nhu cầu

Theo báo cáo của Sở ATTP TPHCM, giai đoạn 2021-2025, công tác phối hợp quản lý và kết nối tiêu thụ được mở rộng giữa TPHCM với 15 tỉnh thành (tăng thêm 10 tỉnh so với giai đoạn trước).

Sở đã cấp chứng nhận cho 131 trang trại, cơ sở tham gia chuỗi với tổng sản lượng cung ứng 484.339,6 tấn thịt các loại; hơn 2,6 tỷ quả trứng; 119.121,75 tấn rau củ quả; 11.317 tấn thủy sản và 24 triệu lít nước mắm.

Các sản phẩm tham gia chuỗi thực phẩm an toàn bày bán tại TPHCM. Ảnh: QN

Tuy nhiên, Sở ATTP thành phố đánh giá số lượng sản phẩm tham gia chuỗi còn thấp so với nhu cầu thực tế. Ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến việc lập “bản đồ số thực phẩm an toàn” và nhân rộng mô hình tại chợ truyền thống chưa hoàn thành.

Định hướng giai đoạn 2026-2030, sở sẽ tham mưu hoàn thiện pháp lý nhằm thay thế Quyết định 26/2016/QĐ-UBND của UBND TPHCM về quy chế cấp giấy chứng nhận chuỗi. Đồng thời, sở tiếp tục mở rộng và phát triển các chuỗi cung ứng an toàn, tăng cường kết nối tiêu thụ và kiểm soát chặt chẽ từ gốc.

Tham luận tại hội nghị, ông Nguyễn Hoàng Phúc (Phó giám đốc Sở NNMT tỉnh Lâm Đồng) cho biết, TPHCM được xác định là thị trường tiêu thụ ổn định và lớn nhất của tỉnh.

Toàn tỉnh có 428 chuỗi liên kết với hơn 48.000 hộ tham gia. Tổng sản lượng qua chuỗi đạt 920.000 tấn/năm (trồng trọt) và 210.000 tấn/năm (chăn nuôi). Lâm Đồng chú trọng các tiêu chuẩn sản xuất an toàn và kiểm soát chặt chẽ. Khoảng 149.760 ha diện tích sản xuất được chứng nhận an toàn bền vững (VietGAP, UTZ, 4C...). Ước tính đến hết năm 2025, tỉnh có 934 sản phẩm OCOP (trong đó có 90 sản phẩm đạt 4 sao).

Dù vậy, theo ông Phúc, sản xuất trên địa bàn tỉnh vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, liên kết chuỗi chưa thực sự bền vững, công nghệ sau thu hoạch chưa được đầu tư nhiều dẫn đến tỷ lệ tổn thất cao.

Bà Lê Thị Ánh Tuyết (Phó giám đốc Sở NNMT tỉnh Đồng Nai) cho hay, dù là cửa ngõ phía Đông và là đối tác cung ứng nông sản quan trọng của TPHCM, nhưng Đồng Nai đang gặp phải một số khó khăn.

Số điểm bán hàng xác nhận an toàn tại TPHCM giảm mạnh, từ 331 điểm xuống còn 90 điểm, do sức mua giảm. Liên kết chuỗi cũng còn lỏng lẻo, thiếu bền vững. Công tác xúc tiến thương mại chưa được đầu tư đúng mức.

Bà đề xuất tiếp tục phối hợp giám sát chặt chẽ các cơ sở đã được chứng nhận và tăng cường hỗ trợ ứng dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc và kết nối dữ liệu quốc gia.

Theo ông Dương Hải Lân (Chi cục trưởng Chi cục Chất lượng chế biến và phát triển thị trường Cần Thơ), số lượng chuỗi giao thương với TPHCM còn khiêm tốn so với tiềm năng.

Các hợp đồng liên kết chưa chặt chẽ về pháp lý nên thiếu tính bền vững. Ông đề xuất Cần Thơ sẽ tiếp tục chọn thủy sản (sơ chế, chế biến) làm mặt hàng chủ lực để cung ứng cho TPHCM trong thời gian tới.

4 tiêu chí đánh giá quản lý thực phẩm

Phát biểu tại hội nghị, bà Phạm Khánh Phong Lan (Giám đốc Sở ATTP TPHCM) nhấn mạnh phương châm của sở là song hành hai nhiệm vụ “xây thực phẩm sạch và chống thực phẩm bẩn”. Nhưng theo bà, xã hội và truyền thông thường chỉ chú ý đến việc “chống” với các biện pháp xử phạt, khởi tố hay các vụ ngộ độc mà lãng quên việc “xây”.

Đề án “Chuỗi thực phẩm an toàn” là giải pháp cốt lõi của việc “xây thực phẩm sạch” nhằm kiểm soát từ trang trại đến bàn ăn, được khởi động từ năm 2017. TPHCM không thể tự cung, tự cấp đủ cho nhu cầu dân số đông, diện tích rộng, chủ yếu nhập thực phẩm từ nơi khác. Do đó, việc ký kết với các tỉnh thành để cung ứng nông sản tươi sống là vấn đề trọng yếu.

Bà Phạm Khánh Phong Lan phát biểu tại hội nghị sáng 5/12. Ảnh: QN

Bà Lan khẳng định công cuộc “xây thực phẩm sạch” đặt kỳ vọng lớn vào doanh nghiệp. Vì doanh nghiệp làm đúng chuẩn, giữ uy tín mới là yếu tố quyết định. Song song đó, sở chú trọng đầu ra cho thực phẩm sạch khi tập trung vào các bếp ăn tập thể (trường học, công ty, bệnh viện) và hệ thống phân phối hiện đại (siêu thị, cửa hàng tiện ích). Đặc biệt, sở ký kết với ngành giáo dục và du lịch để ưu tiên tiêu thụ thực phẩm đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP, chuỗi an toàn...

Liên quan đến vấn đề làm thế nào để đánh giá công tác quản lý ATTP có tốt hay không, bà Lan đưa ra 4 tiêu chí thực tế, thay vì chỉ dựa vào khẩu hiệu hay “lời khen xã giao”.

Tiêu chí 1 là tăng cường thanh tra, kiểm tra. Nếu nhìn tích cực, đó là công tác quản lý nghiêm, có tính răn đe. Nhưng nhìn tiêu cực, khi tăng cường thanh kiểm tra thì sẽ phát hiện vi phạm nhiều hơn, chứng tỏ tình hình đang xấu đi.

Tiêu chí 2, giảm thiểu các vụ ngộ độc thực phẩm cả về số lượng lẫn quy mô. Tuy nhiên, đa số các vụ việc là ngộ độc cấp tính do vi khuẩn, chế độ bảo quản. “Điều đáng sợ hơn là ngộ độc trường diễn do hóa chất, tồn dư thuốc bảo vệ thực vật... tích tụ gây bệnh tật, ung thư sau nhiều năm sử dụng. Đây là cái khó quy trách nhiệm và khó thống kê ngay được”, bà nói.

Tiêu chí 3, lấy mẫu kiểm nghiệm trên diện rộng (rau củ, thịt, thủy sản...) để đánh giá nguy cơ. Theo bà Lan, việc này có giá trị gần như tuyệt đối. Điều cần thiết là làm sao số lượng mẫu lấy càng ngày càng nhiều, nhưng tỷ lệ mẫu vi phạm phải càng ngày càng ít đi. Đây là thước đo khoa học nhất để an tâm về thực phẩm.

Tiêu chí 4, tỷ lệ thực phẩm tham gia chuỗi và chuẩn an toàn VietGAP, GlobalGAP, Chuỗi ATTP... trên thị trường ngày càng cao. “Tỷ lệ này phải tăng dần theo thời gian để thay thế cho thực phẩm trôi nổi, không đạt yêu cầu. Đây là một tiêu chuẩn hoàn hảo”, bà nói.

Quốc Ngọc

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/can-song-hanh-hai-nhiem-vu-chong-thuc-pham-ban-va-xay-thuc-pham-sach-2469727.html