Cây dầu rái 700 năm - di sản sống của ký ức và niềm tin

10 giờ trướcBài gốc

Giữa nhịp sống đô thị ngày một hối hả của phường Trà Vinh (tỉnh Vĩnh Long), nơi tiếng xe cộ nối dài theo từng nhịp thời gian, vẫn có một bóng cây trầm mặc đứng yên bên đường Sơn Thông suốt hơn bảy thế kỷ.

Cây dầu rái 700 năm - di sản sống đầy tự hào của người dân Trà Vinh

Cây dầu rái ấy, với tán lá xòe rộng như chiếc dù khổng lồ, không chỉ là một cá thể thực vật quý hiếm mà còn là chứng nhân lặng lẽ của lịch sử khai mở vùng đất, của những năm tháng chiến tranh, của tín ngưỡng dân gian và sức sống bền bỉ của văn hóa miền sông nước.

Tán của cây xòa rộng hàng trăm m2

Nếu không có người dân địa phương chỉ dẫn, ít ai ngờ rằng giữa con đường nhộn nhịp hôm nay lại tồn tại một “lão nhân xanh” đã đi qua hơn 700 mùa mưa nắng. Từ xa, tán cây phủ kín khoảng không gian hàng trăm mét vuông, thân vươn cao gần 30 mét, gốc cây xù xì có chu vi khoảng 8 mét. Người dân quen gọi đó là cây dầu dù, bởi dáng xòe tròn che mát cả một vùng, như cánh tay rộng mở ôm trọn phố phường.

Gốc cây dầu rái xù xì có chu vi khoảng 8 mét

Ông Nguyễn Văn Hòa, 63 tuổi, người đã lớn lên bên gốc cây, kể lại bằng giọng chậm rãi, pha chút hoài niệm: “Hồi tôi còn nhỏ, cây đã to lắm rồi. Người lớn trong xóm dặn hoài, đi ngang phải cúi đầu, không được bẻ cành, không được nói bậy. Ai cũng coi cây như có linh hồn, như một người già trong nhà”. Lời dặn ấy theo ông suốt cả cuộc đời, trở thành thói quen tự nhiên của bao thế hệ cư dân quanh cây.

Những cành cây lớn chắc vươn dài đan xen vào nhau

Khác với người Việt chuộng cây kiểng trồng chậu, người Khmer dành sự tôn kính đặc biệt cho những cây cổ thụ thân lớn, rễ nổi, tán rộng – nơi chim chóc tìm về trú ngụ và, theo niềm tin dân gian, cũng là nơi thần linh ngự trị. Chính sự kính sợ và tôn trọng ấy đã âm thầm che chở cho nhiều cây sao, cây dầu ở Vĩnh Long sống thọ hàng trăm năm, trong đó có cây dầu rái bên đường Sơn Thông, như một phần máu thịt của cộng đồng.

Cây gắn với ký ức của nhiều người dân địa phương

Theo các nhà nghiên cứu văn hóa Nam Bộ, Vĩnh Long là vùng đất giao thoa lâu đời của nhiều cộng đồng cư dân, trong đó có người Khmer. Trên những dải đất cao ráo ven sông Hậu, cây sao, cây dầu thường mọc thành quần thể, phần nhiều do hạt theo dòng nước trôi dạt rồi bén rễ, lớn lên cùng lịch sử của vùng đất này.

Nhiều người dân tin cây dầu rái này có thần linh ngự trị

Một miếu thờ nhỏ được lập bên cạnh cây để người dân địa phương đi xa về có dịp bày tỏ lòng thành kính

Những búi rẽ xù xì gồ lên, theo người dân đây như là những chiếc ghế để họ ngồi giữa những ngày nóng bức

Nhiều năm tháng gắn bó, cây như người chan, người mẹ, người bạn để họ gửi gắm tâm tình

Sự kỳ vĩ của cây Dầu rái khiến nhiều người đến Trà Vinh phải ngước nhìn

Dưới gốc cây là miếu thờ ông Tà, lúc nào cũng nghi ngút khói nhang, người dân và khách thập phương ghé lại không chỉ để ngắm thân cây xoắn vặn kỳ lạ từ gốc lên cành, bộ rễ nổi tỏa rộng như những con trăn khổng lồ ôm lấy mặt đất.

Thời gian gần đây cây trở thành địa điểm check in của giới trẻ

Nhiều chuyên gia trong và ngoài nước đánh giá, cây dầu rái này có hình thái thân xoắn độc đáo, hiếm gặp ở Đông Nam Á. Nhưng giá trị lớn nhất của cây không chỉ nằm ở khía cạnh sinh học, mà ở vai trò của một di sản sống nơi thiên nhiên, lịch sử và tâm thức cộng đồng gặp nhau.

Giữa đô thị phường Trà Vinh đang đổi thay từng ngày, cây dầu rái vẫn đứng đó, lặng lẽ và bền bỉ, như một nhân chứng không lời của thời gian. Dưới tán lá rợp bóng ấy, người ta không chỉ thấy một cổ thụ bảy thế kỷ, mà còn cảm nhận được chiều sâu văn hóa, sự kiên cường và lòng tôn kính thiên nhiên đã thấm vào nếp nghĩ, nếp sống của con người Vĩnh Long qua bao thế hệ.

CTV Trí Trần/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/van-hoa/cay-dau-rai-700-nam-di-san-song-cua-ky-uc-va-niem-tin-post1246148.vov