Đào Trọng Nhân, cựu sinh viên chuyên ngành Di truyền học thực vật, Khoa Sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội (niên khóa 2015-2019), đã ghi dấu ấn nổi bật khi liên tiếp giành được 2 học bổng tiến sĩ toàn phần danh giá của Đại học Oxford (Vương quốc Anh).
Trong đó, 1 suất học bổng thuộc chương trình Tiến sĩ Sinh học do Trường Đại học Linacre, Đại học Oxford cấp; đây cũng chính là chương trình Trọng Nhân quyết định lựa chọn theo học.
Học bổng còn lại nằm trong chương trình đào tạo tiến sĩ về Khoa học Sự sống và Môi trường do Hội đồng Nghiên cứu Sinh học và Công nghệ Sinh học Vương quốc Anh (BBSRC) tài trợ, dưới sự quản lý của Đại học Oxford.
Ngoài ra, Trọng Nhân còn xuất sắc giành được học bổng Chính phủ Úc (Research Training Program) bậc tiến sĩ sau khi tốt nghiệp thủ khoa thạc sĩ ở Đại học Tây Úc.
Nuôi dưỡng niềm đam mê với khoa học tự nhiên
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Đào Trọng Nhân cho biết niềm yêu thích với khoa học tự nhiên đã hình thành từ rất sớm và được nuôi dưỡng từ chính những trải nghiệm tuổi thơ tại quê nhà.
“Tôi sinh ra ở tỉnh Hải Dương (cũ) nên từ khi còn học tiểu học, mẹ đã tạo điều kiện để tôi được tiếp xúc với các vùng nông nghiệp trồng lúa. Tôi có rất nhiều trải nghiệm với cánh đồng, ruộng lúa, với mùi rơm rạ… Có lẽ chính những ký ức đó đã gieo vào tôi hạt mầm đầu tiên cho tình yêu với thế giới tự nhiên và ngành Sinh học thực vật.
Ngay từ nhỏ, tôi đã đặc biệt hứng thú với các hiện tượng tự nhiên và say mê khám phá những điều kỳ thú trong khoa học. Mẹ tôi là người luôn âm thầm đồng hành và cũng chính là người định hướng cho tôi theo đuổi con đường nghiên cứu.
Mẹ không ngần ngại tạo điều kiện để tôi được tiếp cận sớm với sách báo, từ đó hình thành thói quen tự học, tự tìm tòi để trả lời những câu hỏi của bản thân về thế giới xung quanh. Mẹ cũng là người định hướng cho tôi theo ngành Sinh học thực vật với hy vọng một ngày nào đó, tôi có thể đóng góp cho nền nông nghiệp quê hương bằng những công nghệ hiện đại”, Nhân chia sẻ.
Dù gia đình không ai công tác trong lĩnh vực khoa học hay nông nghiệp, nhưng với sự định hướng đúng đắn và tình yêu khoa học được nuôi dưỡng từ những điều rất đời thường, Trọng Nhân đã dần khẳng định con đường riêng của mình.
Đào Trọng Nhân xuất sắc giành được 2 học bổng tiến sĩ toàn phần danh giá của Đại học Oxford (Vương quốc Anh). Ảnh: NVCC.
Niềm yêu thích ấy được tiếp nối và phát triển trong suốt những năm tháng học tập. Tuy nhiên, Trọng Nhân thẳng thắn cho biết, hành trình chinh phục tri thức không phải lúc nào cũng suôn sẻ.
“Khi mới bước vào ngưỡng cửa đại học, tôi chưa thực sự đầu tư cho việc học nên thành tích còn hạn chế. Cuối năm hai, điểm trung bình học tập (GPA) của tôi thậm chí gần chạm ngưỡng trung bình. Mọi thứ chỉ thay đổi khi tôi bắt đầu học các môn chuyên ngành, đó là lúc tôi thật sự cảm thấy mình thuộc về lĩnh vực này và có sự thay đổi thái độ rõ rệt trong học tập.
Cột mốc quan trọng đánh dấu bước ngoặt của tôi chính là khi tôi tham gia vào nhóm nghiên cứu Bộ môn Di truyền học tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội, nghiên cứu về các cơ chế thích nghi với môi trường ở cây lúa. Tại đây, lần đầu tiên tôi được tiếp xúc với môi trường nghiên cứu khoa học bài bản và nhận được sự dẫn dắt, truyền cảm hứng từ các giảng viên, nhà khoa học.
Nhóm nghiên cứu đầu tiên tôi tham gia có ảnh hưởng rất lớn. Thầy cô không chỉ hướng dẫn về chuyên môn mà còn động viên, tiếp thêm niềm tin cho tôi về con đường nghiên cứu lâu dài.
Chứng kiến nhiều anh chị khóa trước tốt nghiệp thủ khoa và tiếp tục học tập tại các trường đại học danh tiếng hay cùng bạn bè đồng trang lứa tham gia chương trình trao đổi học thuật tại các quốc gia như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản,...tôi dần hình thành cho mình một mục tiêu rõ ràng hơn.
Bước đệm đầu tiên trên hành trình chinh phục giấc mơ du học chính là chương trình trao đổi ngắn hạn tại Đại học Yangming, Đài Loan (Trung Quốc). Đây không chỉ là trải nghiệm quốc tế đầu tiên, mà còn là chất xúc tác mạnh mẽ giúp tôi nuôi dưỡng quyết tâm giành được học bổng, tiếp tục học tập và nghiên cứu chuyên sâu trong môi trường học thuật đỉnh cao”, Trọng Nhân tâm sự.
Trong thời gian đó, Trọng Nhân bắt đầu nghiêm túc đầu tư vào việc học ngoại ngữ - một hành trang không thể thiếu cho hành trình vươn ra thế giới. Từ xuất phát điểm gần như con số 0, Nhân đã từng bước chinh phục được mức điểm 7.5 IELTS.
Sau khi tốt nghiệp đại học, Trọng Nhân tiếp tục kiên định với định hướng nghiên cứu gắn với nông nghiệp. Từ năm 2019 đến năm 2021, anh là nghiên cứu viên tại Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS), Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Tại đây, Trọng Nhân trực tiếp nghiên cứu đề tài lai tạo giống lúa năng suất cao có khả năng kháng bệnh bạc lá; đây là một trong những thách thức lớn đối với sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam. Đồng thời, anh cũng góp mặt trong các đề tài hợp tác quốc tế nhằm đánh giá khả năng thích nghi với điều kiện môi trường khác nhau của các giống lúa bản địa Việt Nam.
Khoảng thời gian làm việc tại đây, Trọng Nhân cho là giai đoạn vô cùng quý giá và có ý nghĩa sâu sắc. Không chỉ được trực tiếp tham gia vào quá trình nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, anh còn có cơ hội trải nghiệm thực tế việc trồng trọt, canh tác cùng nông dân - điều giúp anh hình thành một góc nhìn gần gũi, thực tiễn hơn về ngành nông nghiệp.
Những trải nghiệm ấy đã giúp Trọng Nhân thấu hiểu hơn những khó khăn mà người nông dân miền Bắc đang đối mặt, từ biến đổi khí hậu đến điều kiện thổ nhưỡng đặc thù. Đồng thời, đó cũng là nền tảng để anh tích lũy kinh nghiệm trong việc tìm kiếm các giải pháp canh tác phù hợp, gắn kết giữa nghiên cứu khoa học và nhu cầu thực tiễn của người làm nông.
Năm 2022, Trọng Nhân công tác tại Phòng Công nghệ Tế bào Thực vật, Viện Công nghệ Sinh học - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam với vai trò nghiên cứu viên. Tại đây, anh tiếp tục theo đuổi con đường nghiên cứu chuyên sâu.
Quá trình làm việc tại Viện đã mang đến cho Trọng Nhân cơ hội tiếp cận và thành thạo kỹ thuật chuyển gen, đồng thời trực tiếp tham gia vào các khâu thiết kế thí nghiệm và viết báo khoa học. Trong ba năm công tác tại hai đơn vị nghiên cứu, anh là đồng tác giả của hai công trình khoa học quốc tế, tập trung vào việc phát triển các kỹ thuật và hệ thống công nghệ sinh học nhằm cải thiện các đặc tính nông học quan trọng của cây lương thực.
Đại diện Đại sứ quán Úc trao chứng nhận đạt học bổng Chính phủ Úc bậc thạc sĩ (Australia Awards Scholarship) cho Đào Trọng Nhân. Ảnh: NVCC.
Năm 2023 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong hành trình học thuật của Trọng Nhân, khi anh xuất sắc giành được học bổng Chính phủ Úc bậc thạc sĩ (Australia Awards Scholarship) do Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc tài trợ.
Không chỉ lựa chọn nước Úc vì chất lượng giáo dục hàng đầu thế giới, Trọng Nhân còn đặc biệt quan tâm đến chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững của quốc gia này. Với điều kiện thổ nhưỡng khô cằn đặc trưng ở vùng Tây Úc - nơi phần lớn diện tích là hoang mạc, việc khai thác tiềm năng nông nghiệp một cách hiệu quả luôn là thách thức lớn, đồng thời cũng là nguồn cảm hứng cho những người làm nghiên cứu nông nghiệp.
“Tôi luôn cố gắng duy trì sự cân bằng giữa trải nghiệm thực tế ở đồng ruộng và công việc nghiên cứu trong phòng thí nghiệm. Tôi quyết tâm tới Úc để có thêm cơ hội được trực tiếp học hỏi, tiếp cận những công nghệ sinh học tiên tiến hàng đầu. Và tôi tin rằng, kết quả học tập hay điểm số chỉ phản ánh phần nào cả một quá trình học hỏi, rèn luyện rất dài”, Trọng Nhân bày tỏ.
Năm 2024, Trọng Nhân tốt nghiệp thủ khoa thạc sĩ ngành Khoa học Nông nghiệp và ngành Công nghệ Sinh học tại Đại học Tây Úc.
Hành trình “gặt hái” 3 học bổng toàn phần bậc tiến sĩ
Quá trình học tập và nghiên cứu tại Úc không chỉ mang đến cho Trọng Nhân cơ hội tiếp cận nền nông nghiệp hiện đại, mà còn giúp anh làm rõ hơn định hướng học thuật lâu dài của bản thân. Chính trong thời gian học thạc sĩ tại Đại học Tây Úc, Nhân bắt đầu lên kế hoạch tiếp tục theo học bậc tiến sĩ, hướng đến những môi trường học thuật hàng đầu thế giới - nơi có nền khoa học lâu đời và bề dày nghiên cứu trong lĩnh vực sinh học và nông nghiệp.
Từ mong muốn ấy, năm 2025, Trọng Nhân lần lượt chinh phục 3 học bổng tiến sĩ toàn phần, trong đó có 2 học bổng danh giá của Đại học Oxford và 1 học bổng của Chính phủ Úc.
Khi nộp học bổng toàn phần của Chính phủ Úc cho bậc tiến sĩ, Trọng Nhân đang trong giai đoạn hoàn thiện luận văn tốt nghiệp thạc sĩ tại Đại học Tây Úc. Hồ sơ học bổng bao gồm các thành phần quen thuộc như bài luận thể hiện động lực cá nhân, đề cương nghiên cứu và hai thư giới thiệu học thuật. Ngay sau khi tốt nghiệp, anh nhận được thông báo trúng tuyển vào chương trình tiến sĩ kéo dài 3,5 năm tại Úc.
Đề tài nghiên cứu của anh tại đây được phát triển từ chính luận văn tốt nghiệp thạc sĩ, tiếp tục theo đuổi định hướng sử dụng công nghệ sinh học để phát triển các giống cây có khả năng thích ứng với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt. Tuy nhiên, với mong muốn thử thách bản thân ở những môi trường học thuật khắt khe hơn và vẫn nuôi dưỡng ước mơ được học tập tại ngôi trường có truyền thống khoa học lâu đời như Đại học Oxford, anh đã quyết định tiếp tục nộp hồ sơ và viết lại toàn bộ bài luận cá nhân.
Đào Trọng Nhân tham gia trao đổi học thuật tại Đại học Queensland (Úc) về việc phát triển nền nông nghiệp công nghệ cao. Ảnh: NVCC.
Với Đại học Oxford, Trọng Nhân bắt đầu bằng việc chủ động tra cứu các dự án nghiên cứu đang tuyển nghiên cứu sinh trên website của trường, đồng thời tìm hiểu kỹ về chủ nhiệm đề tài và định hướng học thuật của từng nhóm nghiên cứu. Khi tìm thấy dự án phù hợp với chuyên môn và mục tiêu lâu dài, anh mạnh dạn liên hệ trực tiếp với các giáo sư qua email để trao đổi về khả năng hợp tác.
Nếu nhận được phản hồi tích cực, anh sẽ bước vào một buổi phỏng vấn trực tuyến nhằm làm rõ hơn về đề tài, cũng như mức độ tương thích giữa hướng nghiên cứu của anh và nhóm nghiên cứu của trường. Sau khi đạt được sự đồng thuận ban đầu, Nhân chính thức nộp hồ sơ ứng tuyển, gồm bài luận thể hiện động lực cá nhân, đề cương nghiên cứu chi tiết và thư giới thiệu học thuật từ các thầy cô và người hướng dẫn trước đó.
Trọng Nhân đăng ký vào hai chương trình tiến sĩ tại Đại học Oxford, gồm: chương trình tiến sĩ Sinh học do Trường Đại học Linacre cấp học bổng và chương trình tiến sĩ Khoa học Sự sống và Môi trường thuộc hệ thống học bổng của Hội đồng Nghiên cứu Sinh học và Công nghệ Sinh học Vương quốc Anh (BBSRC). Qua hai vòng phỏng vấn, cả hai chương trình đều gửi thư báo trúng tuyển cùng học bổng toàn phần cho 4 năm nghiên cứu.
Theo Trọng Nhân, một phần quan trọng trong toàn bộ quá trình ứng tuyển chính là bài luận cá nhân. Với cả hai bài luận, anh đã thuyết phục hội đồng tuyển sinh rằng mình hoàn toàn đủ năng lực để theo đuổi và thực hiện một đề tài tiến sĩ tầm cỡ bằng cách đưa ra những minh chứng rõ ràng về quá trình học tập, nghiên cứu có tính nhất quán.
“Ngay từ những năm cuối đại học, tôi đã xác định rõ định hướng học thuật dài hạn của mình là ứng dụng công nghệ sinh học để phát triển các giống cây trồng có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Tại Việt Nam, các đề tài nghiên cứu mà tôi tham gia đều tập trung vào khả năng chống chịu của cây lúa trước các điều kiện bất lợi như sâu bệnh, hạn hán và xâm nhập mặn.
Khi sang Úc học bậc thạc sĩ, tôi không chỉ tích lũy thêm chuyên môn trong ngành Khoa học Nông nghiệp mà còn từng bước làm quen với quy trình nghiên cứu học thuật chuyên nghiệp thông qua việc tham gia viết và công bố các bài báo khoa học.
Điểm mạnh nổi bật mà tôi thể hiện với hội đồng là sự kiên định trong định hướng nghiên cứu, cùng khả năng kết nối hiệu quả giữa lý thuyết và thực tiễn, giữa ngành Công nghệ sinh học và ngành Khoa học Nông nghiệp. Cách tiếp cận đa chiều này được đánh giá là đặc biệt cần thiết trong nghiên cứu khoa học hiện đại, nơi đòi hỏi tư duy mở và khả năng nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ”, Trọng Nhân cho hay.
Trọng Nhân (ở giữa) nhận bằng tốt nghiệp và chứng nhận hoàn thành chương trình thạc sĩ cùng nhóm nghiên cứu tại Đại học Tây Úc. Ảnh: NVCC.
Tuy nhiên, hành trình học thuật của anh không hề bằng phẳng. Theo Trọng Nhân, điều khó khăn nhất trong cả quá trình là học cách chấp nhận thất bại. Trước khi giành được học bổng Chính phủ Úc để theo học thạc sĩ, Trọng Nhân từng thất bại khi ứng tuyển một học bổng tại châu Âu. Hành trình đến với Đại học Oxford cũng đầy thử thách khi anh trải qua gần 10 lần bị từ chối từ các trường đại học và chương trình học bổng khác nhau. Chính những lần thất bại đã giúp anh kiên trì hoàn thiện hồ sơ, đúc rút kinh nghiệm và ngày càng hiểu rõ bản thân.
Mong muốn mang tri thức toàn cầu về phục vụ quê hương
Giữa nhịp sống du học hối hả và khối lượng học tập dày đặc, Trọng Nhân vẫn tìm được cách để cân bằng giữa học thuật, cuộc sống cá nhân và niềm đam mê nghiên cứu. Trọng Nhân coi việc học là một công việc toàn thời gian. Song song với học tập, Nhân vẫn cố gắng duy trì cân bằng cuộc sống bằng cách chơi thể thao như cầu lông hoặc cùng bạn bè đi khám phá những miền đất tại xứ sở chuột túi.
Trước đó, khi còn là sinh viên tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội, Trọng Nhân cũng từng trải qua những giai đoạn đầy thử thách. Anh phải đồng thời xoay xở giữa lịch học trên lớp, nghiên cứu cho khóa luận tốt nghiệp, học tiếng Anh để lấy chứng chỉ quốc tế và tham gia sinh hoạt câu lạc bộ - nơi anh giữ vai trò Phó chủ nhiệm Câu lạc bộ Guitar.
Áp lực là vậy, nhưng điều quan trọng nhất đối với anh là học cách xác định ưu tiên và rèn luyện kỷ luật bản thân. Một khi đã đề ra kế hoạch hay mục tiêu phải hoàn thành đúng như kỳ vọng.
Với định hướng rõ ràng trên con đường học thuật, Trọng Nhân sẽ tiếp tục theo đuổi chương trình Tiến sĩ Sinh học tại Đại học Oxford. Từ các trải nghiệm thực tế với thiên tai, đặc biệt là cơn bão Yagi năm 2024 khiến nhiều cánh đồng hoa màu tại Việt Nam bị nhấn chìm càng thôi thúc anh dấn thân sâu hơn vào lĩnh vực nghiên cứu.
Theo Trọng Nhân, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu do địa hình đặc thù và thời tiết ngày càng khắc nghiệt. Với khát vọng phát triển bản thân trong môi trường học thuật hàng đầu, Trọng Nhân mong muốn được quay trở về đóng góp cho quê hương. Dù học tập ở đâu, anh vẫn giữ vững mục tiêu mang tri thức tích lũy được để phục vụ cộng đồng và phát triển nền khoa học nước nhà.
An Vy