Chế độ ăn chay có thể làm tăng nồng độ axit uric không?
Theo The Times of India, ngày càng nhiều người lựa chọn ăn chay nhờ những lợi ích vượt trội cho sức khỏe như giảm nguy cơ tim mạch, tiểu đường và ung thư. Nhiều người còn tin rằng chế độ ăn nhiều rau củ, đậu hạt giúp kiểm soát axit uric và phòng ngừa bệnh gút.
Tuy nhiên, khoa học cho thấy không phải thực phẩm chay nào cũng an toàn, vì một số loại vẫn có thể làm tăng axit uric nếu dùng sai cách và bí quyết nằm ở việc chọn lựa, kết hợp thực phẩm hợp lý.
Axit uric là gì?
Axit uric là sản phẩm phụ được tạo ra khi cơ thể chuyển hóa purin, hợp chất có trong nhiều loại thực phẩm và tồn tại tự nhiên trong cơ thể.
Thông thường, axit uric được hòa tan trong máu, đi qua thận và đào thải qua nước tiểu. Tuy nhiên, khi lượng axit uric được tạo ra nhiều hơn khả năng đào thải của thận hoặc khi thận hoạt động kém, axit uric sẽ tích tụ trong máu, gây ra tình trạng tăng axit uric máu (hyperuricemia).
Khi đó, axit uric có thể kết tinh trong mô và khớp, gây viêm, nguyên nhân chính dẫn đến bệnh gút, sỏi thận và tăng nguy cơ tim mạch.
Mối liên hệ giữa chế độ ăn chay và axit uric
Theo nghiên cứu của Trung tâm Quốc gia về Công nghệ Sinh học (NCBI), chế độ ăn chay có sữa (lacto-vegetarian), bao gồm các thực phẩm từ thực vật và sữa có liên quan đến nồng độ axit uric thấp hơn và giảm nguy cơ mắc gút.
Nguyên nhân là do lượng purin trong thực phẩm có nguồn gốc thực vật thấp hơn nhiều so với thực phẩm từ động vật như hải sản và thịt đỏ, vốn là những “thủ phạm” gây tăng axit uric nổi tiếng.
Những rủi ro tiềm ẩn trong chế độ ăn chay
Mặc dù có lợi, chế độ ăn chay không hoàn toàn không chứa purin.
Một số thực phẩm thực vật như đậu nành, các loại đậu, nấm, súp lơ, rau chân vịt (rau bina) và một số loại rong biển có hàm lượng purin trung bình.
Nếu tiêu thụ quá nhiều các loại thực phẩm này, đặc biệt ở những người có yếu tố di truyền hoặc bệnh thận mạn tính, lượng axit uric trong máu vẫn có thể tăng cao.
Khoa học cho thấy không phải thực phẩm chay nào cũng an toàn, vì một số loại vẫn có thể làm tăng axit uric nếu dùng sai cách.
Tạp chí International Journal of Clinical Biochemistry and Research từng ghi nhận trường hợp một người đàn ông trung niên ăn chay, nhưng tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu purin như nấm, súp lơ và đậu, dẫn đến gút cấp tính, dù không có tiền sử bệnh.
Trường hợp này cho thấy rằng, ngay cả khi ăn chay, việc lựa chọn thực phẩm vẫn đóng vai trò quan trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ tăng axit uric.
Lời khuyên cho người ăn chay
Ăn điều độ: Duy trì chế độ ăn đa dạng, nhưng nên hạn chế các thực phẩm có nhiều purin như nấm, măng tây, rau chân vịt và các loại đậu nếu bạn có nồng độ axit uric cao hoặc bị gút.
Bổ sung sữa: Trong chế độ ăn chay có sữa, các sản phẩm từ sữa giúp giảm axit uric.
Uống đủ nước: Uống nhiều nước giúp duy trì chức năng thận và đào thải axit uric tốt hơn.
Tránh đồ uống có cồn và đường: Đặc biệt là bia và nước ngọt có gas, vì chúng có thể kích thích sản xuất axit uric và tăng nguy cơ bùng phát gút.
Ăn chay đúng cách để kiểm soát axit uric
Nhìn chung, chế độ ăn chay giúp giảm nguy cơ tăng axit uric và bệnh gout so với chế độ ăn giàu đạm động vật. Tuy nhiên, không phải tất cả thực phẩm chay đều an toàn, việc ăn quá nhiều rau củ giàu purin vẫn có thể gây tác động ngược.
Khi hiểu rõ và điều chỉnh phù hợp, bạn hoàn toàn có thể tận hưởng lợi ích của lối sống thuần chay, đồng thời bảo vệ sức khỏe khớp, thận và tim mạch một cách bền vững.