Trạm tàu điện ngầm Fonvizinskaya ở Moscow. Ảnh: AFP
Trong 90 năm qua, các nhà ga tàu điện ngầm ở Moskva luôn được đánh giá là kiệt tác của nghệ thuật kiến trúc, với nhiều ga tàu nguy nga.
Hầu hết các trạm tàu đều được trang trí bích họa, tranh kính, tranh khảm, các bức điêu khắc... Mỗi nhà ga mang dáng vẻ, phong cách nghệ thuật riêng, gắn liền lịch sử, văn hóa dân tộc.
Cụ thể, bức tranh đá cẩm thạch lịch sử trên tường của ga tàu điện ngầm Sokolniki đánh dấu ngày khánh thành tàu điện ngầm Moscow cách đây 90 năm.
Hay tranh khảm trên nền cẩm thạch trắng mang không khí lễ hội dân gian tại nhà ga Kievskaya - hoạt động từ năm 1953 - là một trong những nhà ga trang nhã nhất ở Nga.
Do hệ thống nhà ga phân bố sâu từ 30-50 mét dưới lòng đất nên thời gian hành khách đi từ nhà ga lên mặt đất cần nhiều thời gian.
Tại nhà ga tàu điện ngầm, hệ thống phát nhạc mang đến các giai điệu du dương của các tên tuổi như Igor Krutoy, Tchaikovsky...
Được coi là hệ thống đường ngầm đẹp nhất thế giới, các nhà ga tàu điện ngầm bắt đầu đi vào hoạt động từ ngày 15.5.1935.
Ở thời điểm hiện tại, khi Moskva kỷ niệm ngày khánh thành tàu điện ngầm bước sang tuổi 90, Thị trưởng thành phố Sergei Sobyanin đã nhấn mạnh đến kế hoạch mở rộng hơn nữa.
Tuyến tàu điện ngầm hiện bao gồm khoảng 472 km đường ray ngầm và 302 nhà ga, trong đó 120 điểm dừng được bổ sung kể từ năm 2010.
Ngày nay, hệ thống tàu điện ngầm là một trong những hệ thống giao thông tinh vi nhất thế giới. Vào giờ cao điểm, cứ khoảng một phút lại có một chuyến tàu đến.
Cung điện nghệ thuật - Kiệt tác kiến trúc
Có lẽ ít có thành phố nào mà các nhà ga tàu điện ngầm trở thành điểm du lịch lớn, thu hút du khách như ở thủ đô nước Nga.
Tàu điện ngầm Moskva cũng phản ánh lịch sử ấn tượng của chính nước Nga trong 90 năm qua. Không những thế, hệ thống metro còn được xem như một thương hiệu của Moskva.
Theo nhà điều hành, có khoảng 9 triệu hành khách sử dụng tàu điện ngầm mỗi ngày.
Hành khách vội vã đi dưới những đường hầm ngầm giống như cung điện, qua những bức tranh ghép khổng lồ và các tác phẩm nghệ thuật.
Hướng dẫn viên tàu điện ngầm Shopkhoev dừng lại ở những khu vực nổi bật để giới thiệu với du khách.
Mọi người đi qua các hành lang có cột ở ga Komsomolskaya và chỉ về phía các phòng trưng bày tuyệt đẹp phía trên đường ray.
Trong lịch sử, để xây dựng đường hầm ngầm, những công nhân phải làm việc trong điều kiện tồi tệ, có nguy cơ sụp đổ do nước ngầm và các vấn đề địa chất khác. Nhiều công nhân thậm chí tử vong trong quá trình xây dựng.
"Những chuyến tàu điện ngầm luôn làm hài lòng du khách bởi chính tính thẩm mỹ mà kiến trúc của Moskva mang lại. Hành trình trên tàu điện ngầm mang đến cho mọi người trải nghiệm tuyến đường sắt ngầm đẹp nhất thế giới", hướng dẫn viên Shopkhoev nói.
Với nhiều người, tàu điện ngầm của Moskva vẫn là vô song theo nhiều cách. Hệ thống đường sắt đã trở thành mô hình cho nhiều tàu điện ngầm ở nhiều nơi khác như tại thủ đô Kyiv của Ukraine hay thủ đô Tbilisi của Gruzia.
Tàu điện ngầm Moskva cũng hoạt động như một hệ thống hầm ngầm khổng lồ – và thậm chí còn được thiết kế để bảo vệ trong trường hợp xảy ra tấn công hạt nhân, với nhà ga sâu nhất là 75 mét (246 feet) dưới lòng đất.
Tại Ploshchad Revolyutsii – hay nhà ga Quảng trường Cách mạng – các ga tàu điện ngầm trưng bày một số tác phẩm điêu khắc có kích thước lớn.
Lợi ích thiết thực
Người dân Moskva coi trọng tuyến đường sắt ngầm và sử dụng là nơi để giải tỏa nắng nóng vào mùa hè hay sưởi ấm vào mùa đông. Đây cũng là phương tiện giao thông an toàn và đáng tin cậy.
Trong số tất cả các hệ thống tàu điện ngầm ở các thành phố lớn nhất thuộc Liên Xô cũ, hệ thống của Moskva đang phát triển nhanh nhất.
Mãi đến năm 2020, lệnh cấm phụ nữ lái tàu điện ngầm mới được dỡ bỏ, và hiện nay các kỹ sư thường nhắc đến các loại xe tự lái và tàu không người lái.
Mạng Wi-fi phủ kín và ứng dụng Face Pay từ lâu đã trở thành tiêu chuẩn ở đây. Trong khi đó, kiến trúc thiết kế trong thời gian dài vẫn tiếp tục là mối quan tâm chính, điển hình đá cẩm thạch là vật liệu xây dựng phổ biến hơn bao giờ hết.
Trên tuyến đường mới, các kiến trúc sư tiếp tục thử nghiệm các họa tiết mang tính tương lai.
Thị trưởng Sobyanin cho biết ông đang có kế hoạch bổ sung thêm 71,4km đường ray và 31 nhà ga vào năm 2030 để thu hút nhiều du khách đến với thành phố tàu điện ngầm.
Theo dòng thời gian hệ thống tàu điền ngầm Moskva vẫn giữ nguyên giá trị truyền thống, lịch sử, văn hóa và cả khía cạnh kinh tế.
Điều đáng khâm phục là sau 90 năm, hệ thống này vẫn được đưa vào vận hành. Người dân Moskva luôn ý thức nâng cao kế hoạch gìn giữ, và tiếp tục phát huy nhằm nâng cao giá trị thiết thực trong cuộc sống.
HỒNG NHUNG