Chính phủ Mỹ đối mặt nguy cơ đóng cửa vì bế tắc ngân sách

3 giờ trướcBài gốc

Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và các nghị sĩ Dân chủ tại Nhà Trắng nhằm ngăn chặn nguy cơ chính phủ phải đóng cửa từ ngày 1/10 đã không đạt được nhiều tiến triển. Hai bên sau cuộc họp đều tuyên bố phía còn lại sẽ phải chịu trách nhiệm nếu Quốc hội không thông qua dự luật gia hạn ngân sách trước thời hạn chót nửa đêm 30/9.

“Tôi nghĩ chúng ta đang tiến gần tới việc chính phủ phải đóng cửa”, Phó Tổng thống JD Vance cho biết.

Điện Capitol, nơi Hạ viện Mỹ bỏ phiếu về dự luật chi tiêu tạm thời nhằm tránh chính phủ đóng cửa, ngày 19/9/2025. Ảnh: Rêuters

Đảng Dân chủ nhấn mạnh bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải bao gồm việc duy trì các quyền lợi y tế sắp hết hạn. Trong khi đó, đảng Cộng hòa của Tổng thống Trump khẳng định ngân sách và vấn đề y tế phải được giải quyết riêng biệt.

Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer thừa nhận hai bên “còn rất nhiều bất đồng”. Nếu Quốc hội không hành động, hàng nghìn nhân viên liên bang – từ NASA tới các công viên quốc gia – sẽ buộc phải nghỉ việc tạm thời, nhiều dịch vụ công bị đình trệ, tòa án liên bang có nguy cơ đóng cửa, và các khoản tài trợ cho doanh nghiệp nhỏ có thể bị trì hoãn.

Tình trạng bế tắc ngân sách vốn đã trở thành “thông lệ” ở Washington trong 15 năm qua và thường được giải quyết vào phút chót. Tuy nhiên, việc Tổng thống Trump sẵn sàng gạt sang một bên hoặc bác bỏ các đạo luật chi tiêu do Quốc hội thông qua khiến tình hình thêm bất ổn.

Ông Trump từng từ chối giải ngân hàng chục tỷ USD đã được Quốc hội phê chuẩn và còn đe dọa tiếp tục sa thải nhân sự liên bang nếu chính phủ phải đóng cửa. Tới nay, chỉ có một số ít cơ quan công bố kế hoạch ứng phó trong kịch bản đóng cửa.

Tranh cãi quanh khoản chi 1.700 tỷ USD và bảo hiểm y tế

Trọng tâm tranh cãi là khoản chi linh hoạt trị giá 1.700 tỷ USD dùng để vận hành các cơ quan chính phủ, chiếm khoảng 1/4 ngân sách liên bang 7.000 tỷ USD. Phần lớn ngân sách còn lại dành cho y tế, hưu trí và trả lãi khoản nợ công hiện đã lên tới 37.500 tỷ USD.

Trước cuộc họp tại Nhà Trắng, đảng Dân chủ đề xuất gia hạn chi tiêu trong 7 - 10 ngày để có thêm thời gian đàm phán thỏa thuận lâu dài. Trong khi đó, phía đảng Cộng hòa muốn kéo dài tới ngày 21/11. Ông Schumer khẳng định sẽ không chấp nhận gói gia hạn ngắn hạn.

Từ năm 1981, Mỹ đã trải qua 14 lần chính phủ đóng cửa một phần, nhưng hầu hết chỉ kéo dài vài ngày. Lần gần nhất là 35 ngày vào cuối 2018 – đầu 2019, do bất đồng về chính sách nhập cư trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.

Vấn đề trung tâm lần này là bảo hiểm y tế. Khoảng 24 triệu người Mỹ tham gia chương trình Chăm sóc sức khỏe vừa túi tiền (Obamacare) sẽ phải trả chi phí cao hơn nếu Quốc hội không gia hạn ưu đãi thuế sắp hết hiệu lực cuối năm nay.

Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries kêu gọi Quốc hội áp dụng vĩnh viễn các ưu đãi thuế này ngay từ bâu giờ, vì quy định về phí bảo hiểm y tế cap hơn sắp hoàn tất và thời gian đăng ký mới sẽ bắt đầu ngay từ 1/11.

“Tôi tin rằng việc chấp nhận kế hoạch của Cộng hòa, vốn nhằm cắt giảm và phá bỏ hệ thống chăm sóc sức khỏe, là điều không thể chấp nhận,” ông Jeffries phát biểu ngày 29/9.

Các nghị sĩ Cộng hòa tuyên bố sẵn sàng cân nhắc vấn đề này, nhưng không trong khuôn khổ dự luật chi tiêu tạm thời.

“Họ có một số ý tưởng mà tôi cho là hợp lý, và Tổng thống cũng vậy. Nhưng điều không hợp lý là dùng các ý tưởng đó làm đòn bẩy để đóng cửa chính phủ”, Phó Tổng thống Vance nhấn mạnh.

Hoàng Phạm/VOV.VN (biên dịch) Theo Reuters

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/chinh-phu-my-doi-mat-nguy-co-dong-cua-vi-be-tac-ngan-sach-post1233988.vov