Chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục đóng cửa ít nhất đến đầu tuần sau

4 giờ trướcBài gốc

Tòa nhà Quốc hội Mỹ tại Washington D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Phát biểu trước báo chí, Thượng nghị sĩ Thune cho biết sẽ có một cuộc bỏ phiếu nữa vào ngày 3/10 để cố gắng mở lại chính phủ. Nếu thất bại, Quốc hội sẽ nghỉ cuối tuần để “suy nghĩ lại”, trước khi quay trở lại làm việc vào ngày 6/10. Phát biểu này cho thấy bế tắc giữa Nhà Trắng và Quốc hội vẫn chưa có dấu hiệu được khai thông.

Phía Dân chủ, Lãnh đạo phe thiểu số Chuck Schumer ra tuyên bố chỉ trích phe Cộng hòa, kêu gọi hợp tác để đạt được một thỏa thuận vừa mở lại chính phủ, vừa kéo dài các khoản trợ cấp bảo hiểm y tế theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA) vốn sắp hết hạn. Ông Schumer cảnh báo rằng sự đoàn kết của đảng Cộng hòa sẽ sớm rạn nứt nếu tình trạng đóng cửa kéo dài.

Tuy nhiên, ông Thune tái khẳng định lập trường không thương lượng bất kỳ chính sách nào – kể cả việc gia hạn trợ cấp ACA – khi chính phủ vẫn còn đóng cửa. Ông cho biết vẫn đang có các cuộc đàm phán lưỡng đảng âm thầm và liên lạc thường xuyên với Nhà Trắng về những đề xuất từ phía Dân chủ. Tuy vậy, ông nhấn mạnh “mọi thứ phải bắt đầu bằng việc mở lại chính phủ”.

Một số thượng nghị sĩ Dân chủ gợi ý các nhượng bộ, chẳng hạn như rút ngắn thời hạn của dự luật tạm thời (stopgap bill) từ ngày 21/11 như phe Cộng hòa tại Hạ viện đề xuất đến ngày 1/11 để khớp với thời điểm bắt đầu giai đoạn đăng ký bảo hiểm y tế ACA qua trang HealthCare.gov. Tuy nhiên, ông Thune bác bỏ đề xuất này là “chuyện vụn vặt”, cho rằng không có lý do gì để thay đổi thời hạn hiện có. Ông cũng thẳng thừng bác bỏ khả năng thông qua một dự luật “gia hạn thuần túy” các khoản trợ cấp ACA, khép lại cánh cửa thương lượng cho một trong những yêu cầu then chốt của đảng Dân chủ trong các cuộc đàm phán hiện nay.

Trong một động thái liên quan, tờ The Washington Post ngày 2/10 cho biết giữa lúc chính phủ liên bang vẫn trong tình trạng đóng cửa, các quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Donald Trump đang đối mặt với cảnh báo nội bộ từ chính những cơ quan chính phủ, cho rằng việc sa thải nhân viên như Tổng thống Trump đe dọa có thể vi phạm Đạo luật Chống Chi vượt ngân sách (Antideficiency Act). Đây là luật cấm chính phủ liên bang chi tiền hoặc cam kết chi tiền chưa được Quốc hội phê chuẩn, kể cả chi phí như tiền trợ cấp thôi việc trong các đợt cắt giảm nhân sự (RIFs), cho thấy những động thái sa thải hàng loạt có thể vi phạm luật phân bổ ngân sách.

Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) khẳng định việc tiến hành RIF là "hoạt động ngoại lệ" nhằm thực hiện thẩm quyền hiến định của Tổng thống, tương tự như quyền tiến hành chính sách đối ngoại. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý đã phản bác lập luận này, cho rằng chưa từng có tiền lệ cho phép sa thải nhân viên chỉ vì một lần đóng cửa tạm thời. Việc không gửi thông báo 60 ngày trước, như quy định đối với RIF, càng khiến kế hoạch này khó có thể đứng vững trước tòa.

Trên thực tế, các công đoàn đại diện cho nhân viên liên bang đã nhanh chóng phản ứng, kiện OMB và Văn phòng Quản lý Nhân sự (OPM) ra tòa liên bang, yêu cầu ngăn chặn kế hoạch sa thải hàng loạt vì không có cơ sở pháp lý rõ ràng và thiếu minh bạch trong quy trình thực hiện.
Chính phủ hiện đã đóng cửa nhiều cơ quan lớn như Bộ Giáo dục, Bộ Lao động, Bộ Thương mại và Bộ Ngoại giao, ảnh hưởng đến khoảng 750.000 nhân viên liên bang. Đây là đỉnh điểm của một năm khó khăn đối với đội ngũ công chức, vốn đã trải qua các đợt cho nghỉ tự nguyện, sa thải hàng loạt và chính sách khuyến khích thôi việc mà chính quyền Tổng thống Trump đưa ra từ đầu năm. Hơn 150.000 người đã rời khỏi khu vực công trong năm nay.

Tổng thống Trump đã gọi cuộc khủng hoảng này là “cơ hội chưa từng có” để cắt giảm các chương trình do Đảng Dân chủ hậu thuẫn. Trong bài đăng trên Truth Social, ông cho biết đang làm việc với Giám đốc OMB Russ Vought, người đứng sau “Dự án 2025”, để quyết định nên cắt giảm/sa thải cơ quan nào và liệu các cắt giảm sẽ tạm thời hay vĩnh viễn.

Phó Tổng thống JD Vance gọi kế hoạch sa thải là “không mong muốn nhưng cần thiết”, nhưng không đưa ra lý do tại sao hành động này lại giúp duy trì hoạt động thiết yếu của chính phủ. Các chuyên gia pháp lý phản đối luận điểm này, khẳng định chính phủ không có nghĩa vụ pháp lý phải sa thải nhân viên trong thời gian đóng cửa và chưa từng có tiền lệ như vậy trong lịch sử Mỹ.

Đoàn Hùng (P/v TTXVN tại Washington)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/chinh-phu-my-se-tiep-tuc-dong-cua-it-nhat-den-dau-tuan-sau-20251003101707333.htm