Chính phủ trình Quốc hội cơ chế phát triển năng lượng giai đoạn 2026-2030

một giờ trướcBài gốc

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã báo cáo tóm tắt nội dung các chính sách trong dự thảo của Nghị quyết.

Theo đó, ngày 03/12/2025, Chính phủ đã có Tờ trình số 1144 và Hồ sơ dự án Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia, giai đoạn 2026-2030 theo tinh thần Nghị quyết số 70 của Bộ Chính trị và đề nghị cho phép áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn, đồng thời xem xét, bổ sung vào Chương trình lập pháp của Quốc hội năm 2025 (Kỳ họp thứ 10).

Tiếp thu tối đa ý kiến các cơ quan của Quốc hội

Báo cáo trước Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết: Quá trình xây dựng Hồ sơ dự án Nghị quyết đã được thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định. Dự án Nghị quyết đã được Ủy ban Kinh tế và Tài chính và các cơ quan của Quốc hội thẩm tra kỹ lưỡng; Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận cho ý kiến.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: QH

Chính phủ đã nghiêm túc tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng như các cơ quan thẩm tra, hoàn thiện các chính sách chủ yếu trong dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội xem xét.

Theo đó, dự thảo Nghị quyết gồm 08 Chương, 24 Điều, với các chính sách như sau:

Chương I: Gồm 03 Điều, quy định về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng và giải thích một số từ ngữ của dự thảo Nghị quyết.

Chương II: Gồm 02 Điều, quy định nguyên tắc, căn cứ, quy trình và thẩm quyền điều chỉnh linh hoạt quy hoạch để tháo gỡ các vướng mắc trong thực tiễn do nhiều dự án không thể điều chỉnh được về: Tiến độ, cấp điện áp, phương án đấu nối, phát sinh nhu cầu phụ tải… đã ảnh hưởng đến tiến độ triển khai và tính đồng bộ giữa nguồn và lưới.

Chương III: Gồm 05 Điều quy định về: Đầu tư xây dựng các dự án điện lực, gồm: Quy định bỏ chủ trương đầu tư dự án lưới điện sau khi tiếp thu ý kiến của các Ủy ban của Quốc hội; trên cơ sở đề xuất của doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc doanh nghiệp do doanh nghiệp này nắm giữ 100% vốn điều lệ, UBND cấp tỉnh quyết định chấp thuận cho doanh nghiệp này làm nhà đầu tư các dự án, công trình lưới điện truyền tải trong quy hoạch phát triển điện lực hoặc phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh;

Quy định miễn trừ thời gian hoạt động và số năm báo cáo tài chính cần cung cấp trong điều kiện vay lại vốn ODA và ưu tiên bố trí và cấp vốn từ ngân sách nhà nước để tăng vốn điều lệ cho Công ty TNHH một thành viên Vận hành Hệ thống điện và Thị trường điện Quốc gia (NSMO) để thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng phục vụ vận hành hệ thống điện và thị trường điện;

Quy định đặc thù về giá điện trúng thầu trong đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư kinh doanh điện lực do quá trình đàm phán hợp đồng mua bán điện còn kéo dài, dẫn đến tiến độ thực hiện dự án còn chậm;

Bổ sung quy định về việc doanh nghiệp khu vực nhà nước và tư nhân tham gia nghiên cứu, đầu tư phát triển điện hạt nhân mô đun nhỏ.

Chương IV: Gồm 05 Điều, quy định một số nội dung về điện gió ngoài khơi, bao gồm: Việc xử lý chi phí do doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước thực hiện nhiệm vụ; quy định thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư cho UBND cấp tỉnh trên cơ sở điểm gom công suất của dự án; cơ chế giao nhiệm vụ cho một số doanh nghiệp có uy tín, thương hiệu, có thực lực để thực hiện nhiệm vụ phát triển điện gió ngoài khơi quy mô lớn gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

Toàn cảnh phiên họp chiều 4/12. Ảnh: QH

Chương V: Gồm 01 Điều, quy định để thúc đẩy và triển khai hiệu quả hơn cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) theo tinh thần Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị, trong đó mở rộng đối tượng cho phép đơn vị bán lẻ điện tại khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất tham gia trực tiếp cơ chế mua bán điện; bổ sung rõ hơn quy định về giá mua bán điện thông qua cơ chế DPPA do các bên tự đàm phán, thỏa thuận thống nhất, không theo quy định chung về khung giá mua bán điện và quy định rõ hơn trách nhiệm của Bộ Công Thương trong việc quy định quy mô khách hàng sử dụng điện lớn khi tham gia cơ chế DPPA.

Chương VI: Gồm 02 Điều, quy định đối với các dự án đầu tư thuộc danh mục dự án, công trình dầu khí và than quan trọng, cấp bách của quốc gia không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư (ngoại trừ các dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công); việc giao doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc doanh nghiệp do doanh nghiệp này nắm giữ 100% vốn điều lệ thực hiện đối với các dự án, công trình dầu khí và than quan trọng, cấp bách của quốc gia hoặc dự án đặt tại khu vực nhạy cảm về quốc phòng, an ninh.

Chương VII: Gồm 02 Điều, quy định các cơ chế, chính sách để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc tại Luật Dự trữ quốc gia đối với dự trữ quốc gia xăng dầu, giúp nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác dự trữ quốc gia xăng dầu, đồng thời bổ sung cơ chế hoán đổi hàng dữ trữ quốc gia để chuyển đổi chủng loại xăng dầu bảo đảm phù hợp với thực tiễn và tính linh hoạt cho công tác quản lý xăng dầu dự trữ quốc gia theo yêu cầu quản lý nhà nước.

Chương VIII: Điều khoản thi hành, gồm 04 Điều (từ Điều 21 đến Điều 24), quy định về cơ chế xử lý dự án đầu tư kinh doanh điện lực chậm tiến độ; cơ chế kiểm tra, giám sát và trách nhiệm của các cơ quan liên quan.

Bước đi nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 70 của Bộ Chính trị

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết: Ủy ban Kinh tế và Tài chính và các cơ quan của Quốc hội cơ bản tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026–2030.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: QH

“Đây là bước đi quan trọng nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 70 của Bộ Chính trị ban hành ngày 20/6/2025, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia trong giai đoạn mới”- ông Phan Văn Mãi cho hay.

Mặc dù hồ sơ dự thảo Nghị quyết đã được rà soát đối chiếu với các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Tuy nhiên, do có nhiều nội dung trong dự thảo hiện giao thoa với các luật và nghị quyết đang được sửa đổi, bổ sung, như Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Dự trữ quốc gia…Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát, đối chiếu kỹ hơn, chuyển các chính sách phù hợp sang các dự án luật, nghị quyết đang được trình tại Kỳ họp thứ 10.

Đồng thời, cơ quan thẩm tra cũng đề nghị tiếp tục rà soát và quy định trong Nghị quyết những nội dung mang tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, không quy định các nội dung thuộc thẩm quyền ban hành văn bản dưới luật của Chính phủ, bộ, ngành và địa phương.

“Việc này phải tuân thủ tinh thần đổi mới xây dựng pháp luật theo Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị, Quy định 178 ngày 27/6/2024 về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật, và Kết luận 119 ngày 20/6/2025 về định hướng đổi mới quy trình lập pháp”- Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính nêu.

Thu Hường

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/chinh-phu-trinh-quoc-hoi-co-che-phat-trien-nang-luong-giai-doan-2026-2030-433316.html