Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế: Hộ kinh doanh cần chủ động thích ứng

16 giờ trướcBài gốc

Bộ Tài chính vừa ban hành Quyết định số 3389/2025 phê duyệt Đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh (HKD) khi xóa bỏ thuế khoán”. Xung quanh vấn đề này, ông Nguyễn Ngọc Tú - Trưởng Thuế tỉnh Khánh Hòa cho biết:

Ông Nguyễn Ngọc Tú - Trưởng Thuế tỉnh Khánh Hòa.

- Mục tiêu của đề án là xóa bỏ hình thức thuế khoán mang tính ấn định, chưa phản ánh đúng thực tế kinh doanh, chuyển sang phương thức tự khai, tự nộp trên cơ sở hóa đơn, chứng từ, doanh thu cụ thể. Đồng thời, hướng tới hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thuế, tạo lập cơ sở dữ liệu đồng bộ, tăng cường quản lý rủi ro và giảm ít nhất 30% thời gian, chi phí tuân thủ cho người nộp thuế. Đề án hướng tới sự công bằng, minh bạch, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa HKD và doanh nghiệp; thúc đẩy sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) từ máy tính tiền, kê khai, nộp thuế điện tử; hình thành hệ thống quản lý dựa trên dữ liệu thực tế. Khi hoạt động ổn định, HKD có điều kiện phát triển lành mạnh, thuận lợi chuyển lên mô hình doanh nghiệp. Qua đó, đóng góp tích cực hơn cho ngân sách và nền kinh tế.

Đối với cơ quan thuế, việc chuyển đổi này giúp đổi mới phương thức quản lý từ khoán thủ công sang quản lý theo dữ liệu, rủi ro; mở rộng ứng dụng CNTT, tăng cường giám sát sau kê khai, tăng hiệu quả thu ngân sách, chống thất thu thuế. Với HKD, cơ chế mới giúp giảm thời gian, chi phí đi lại, thuận lợi trong tiếp cận chính sách, vay vốn, mở rộng sản xuất; nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế, minh bạch doanh thu.

- Đề án đã đề cập nhiều nhóm nhiệm vụ, giải pháp để chuyển đổi mô hình quản lý thuế. Vậy, ông có thể giới thiệu khái quát về những nội dung trọng tâm mà ngành thuế sẽ triển khai?

- Theo Quyết định 3389, ngành thuế sẽ tập trung triển khai 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong giai đoạn 2025 - 2026 và những năm tiếp theo. Thứ nhất, hoàn thiện cơ chế, chính sách và khung pháp lý. Trong đó, ngành thuế phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát, sửa đổi các luật và văn bản liên quan như: Luật Quản lý thuế, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân... phù hợp với phương thức tự khai, tự nộp; xây dựng tiêu chí phân loại HKD theo quy mô, doanh thu, làm căn cứ áp dụng chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ tương ứng. Thứ hai, đổi mới quy trình nghiệp vụ quản lý thuế đối với HKD. Ngành thuế sẽ xây dựng mô hình quản lý theo hướng quản lý rủi ro, dữ liệu, tự động hóa các khâu từ đăng ký, kê khai, nộp, hoàn thuế đến thanh tra, kiểm tra. HĐĐT từ máy tính tiền sẽ được áp dụng rộng rãi, kết nối dữ liệu doanh thu trực tiếp với cơ quan thuế, thay thế hoàn toàn cách xác định thuế khoán thủ công. Thứ ba, tăng cường chuyển đổi số và hiện đại hóa hạ tầng CNTT. Theo đó, ngành thuế sẽ đầu tư hệ thống dữ liệu tập trung, tích hợp thông tin từ hóa đơn, ngân hàng, thiết bị bán hàng, sàn thương mại điện tử; phát triển ứng dụng hỗ trợ HKD kê khai, nộp thuế, tra cứu nghĩa vụ trên thiết bị di động. Thứ tư, nâng cao năng lực và tổ chức lại bộ máy quản lý thuế đối với HKD. Cơ quan thuế sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, chuyển từ phương pháp “quản lý trực tiếp” sang “hỗ trợ - giám sát - phân tích dữ liệu”; đào tạo kỹ năng công nghệ, phân tích rủi ro cho cán bộ; tăng cường phối hợp với chính quyền địa phương, ngân hàng, cơ quan đăng ký kinh doanh để đảm bảo công tác quản lý đồng bộ. Thứ năm, đẩy mạnh tuyên truyền, hỗ trợ và đồng hành với người nộp thuế. Đây là một trong những trụ cột quan trọng của đề án. Ngành thuế tăng cường truyền thông rộng khắp, tập huấn, hướng dẫn trực tiếp việc kê khai thuế điện tử, sử dụng HĐĐT, máy tính tiền... giúp HKD hiểu rõ và chủ động thực hiện nghĩa vụ thuế. Thứ sáu, tăng cường thanh tra, kiểm tra và quản lý tuân thủ trên cơ sở dữ liệu. Ngành thuế sẽ áp dụng phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để lựa chọn đúng đối tượng kiểm tra, tránh phiền hà, bảo đảm công bằng, minh bạch, nâng cao hiệu quả quản lý và chống gian lận hóa đơn.

- Việc chuyển đổi từ hình thức thuế khoán sang quản lý theo sổ sách, hóa đơn chắc chắn sẽ tạo ra nhiều thay đổi cho HKD. Theo ông, đâu là những khó khăn, vướng mắc trong giai đoạn đầu triển khai và ngành thuế có giải pháp gì để hỗ trợ người nộp thuế?

- Đây thực sự là một bước tiến lớn, thể hiện quyết tâm của ngành tài chính trong việc hiện đại hóa, minh bạch hóa công tác quản lý thuế đối với HKD. Tuy nhiên, giai đoạn đầu triển khai chắc chắn sẽ có những khó khăn nhất định, trong đó khó khăn lớn nhất là việc thay đổi thói quen. Sau nhiều năm thực hiện thuế khoán với thủ tục đơn giản, HKD phải làm quen với sổ sách kế toán, ghi chép doanh thu, chi phí, sử dụng hóa đơn, chứng từ, có thể khiến nhiều người còn lúng túng, nhất là hộ nhỏ lẻ, lớn tuổi. Ngoài ra, hạ tầng công nghệ và trình độ tin học của một số HKD còn hạn chế; chi phí đầu tư thiết bị, phần mềm HĐĐT ban đầu cũng là mối bận tâm.

Nhận thức rõ điều này, ngành thuế triển khai nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ người nộp thuế thích ứng. Trong đó, công tác tuyên truyền, hướng dẫn được đẩy mạnh thông qua mạng xã hội, video, đối thoại trực tiếp giúp HKD hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ và cách thực hiện. Thuế tỉnh cũng chú trọng đào tạo, bồi dưỡng công chức nắm vững chính sách mới, trực tiếp hỗ trợ tại HKD với phương châm “cầm tay chỉ việc”; phát triển các ứng dụng điện tử thân thiện, dễ sử dụng, tích hợp trên thiết bị di động như eTax Mobile, giúp HKD kê khai, nộp thuế mọi lúc, mọi nơi. Đồng thời, tham mưu UBND tỉnh đề xuất các nhà cung cấp HĐĐT xây dựng gói ưu đãi hỗ trợ HKD; phối hợp với chính quyền địa phương vận động, hỗ trợ HKD chuyển đổi thuận lợi, đảm bảo triển khai suôn sẻ, hiệu quả.

- Xin ông cho biết, HKD cần chuẩn bị những gì để đáp ứng yêu cầu quản lý thuế mới kể từ ngày 1-1-2026?

- Để thực hiện đúng quy định từ ngày 1-1-2026 sẽ chấm dứt hoàn toàn phương pháp thu thuế khoán đối với hộ, cá nhân kinh doanh, các HKD cần chủ động tìm hiểu kỹ các quy định, thông tư hướng dẫn về quản lý thuế mới; liên hệ với đơn vị cung cấp giải pháp HĐĐT để đăng ký, làm quen phần mềm. Bên cạnh đó, tích cực tham gia các lớp tập huấn, hướng dẫn của cơ quan thuế, đại lý thuế; chuẩn bị sổ sách, chứng từ kế toán đúng quy định; phản ánh kịp thời các vướng mắc để được hỗ trợ.

Có thể nói, việc xóa bỏ thuế khoán từ ngày 1-1-2026 là bước đổi mới quan trọng, nâng cao tính chủ động và tự giác của người nộp thuế, tạo động lực tích cực thúc đẩy môi trường kinh doanh minh bạch, chuyên nghiệp. Thuế tỉnh Khánh Hòa cam kết sẽ đồng hành, hỗ trợ HKD trong suốt quá trình chuyển đổi. Chúng tôi đề nghị cá nhân, HKD chủ động phối hợp để kịp thời thích ứng với mô hình mới.

- Xin cảm ơn ông!

C.VÂN (Thực hiện)

Nguồn Khánh Hòa : http://www.baokhanhhoa.vn/kinh-te/202511/chuyen-doi-mo-hinh-va-phuong-phap-quan-ly-thue-ho-kinh-doanh-can-chu-dong-thich-ung-c5c38b9/