Chuyên gia hiến kế để HTX số hóa với chỉ 'một người, một máy tính'

3 giờ trướcBài gốc

Theo TS. Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế, chuyển đổi số trong khu vực HTX không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là chìa khóa mở đường để nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế.

Tạo bước ngoặt về tư duy

Không chỉ dừng ở ý tưởng, TS. Nguyễn Minh Phong khẳng định, HTX số là mô hình phù hợp hoàn toàn với định hướng của Đảng trong Nghị quyết 57-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW, khi nhấn mạnh yêu cầu “đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và đào tạo nhân lực” trong phát triển kinh tế tập thể, HTX.

Mô hình này cũng cụ thể hóa chủ trương đa dạng hóa mô hình HTX, tạo không gian để khu vực kinh tế hợp tác phát triển linh hoạt, hiện đại và hội nhập quốc tế.

Trong dài hạn, đến năm 2030, HTX số được kỳ vọng sẽ kết nối hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, giúp hàng triệu hộ chuyển đổi thành doanh nghiệp, góp phần tăng trưởng GDP, mở rộng nguồn thu ngân sách và tạo hàng triệu việc làm mới cho xã hội.

Số hóa là con đường phát triển tất yếu của HTX trong kỷ nguyên mới.

TS. Nguyễn Minh Phong chỉ rõ, bản chất của chuyển đổi số trong HTX có thể được triển khai theo hai kênh. Kênh thứ nhất, tiến hành số hóa hoạt động của các HTX hiện có, từ quản lý tài chính, sản xuất, tiêu thụ đến quản trị thành viên. Đây là bước đi dễ thực hiện, tạo tiền đề để các HTX tiến lên nấc thang cao hơn của quá trình chuyển đổi số.

Kênh thứ hai, là thành lập các HTX kiểu mới, đi đầu là các HTX điện tử ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, hoạt động như một “sàn thương mại điện tử” có cấu trúc khung chung, trong đó mỗi hộ kinh doanh là một “ô cửa số” riêng biệt.

Dựa trên 2 kênh trên, TS Nguyễn Minh Phong cho rằng HTX ứng dụng chuyển đổi số có thể hình thành theo hai dạng tổ chức. Dạng thứ nhất là số hóa hoàn toàn một HTX truyền thống, vận hành trên nền tảng số theo đúng tinh thần của chương trình chuyển đổi số quốc gia.

Dạng thứ hai là thành lập mới các HTX điện tử, hoạt động độc lập trên môi trường trực tuyến, nơi các thành viên thật cùng tham gia cung ứng hàng hóa, dịch vụ, chia sẻ hạ tầng và lợi ích.

Mô hình này không chỉ giúp HTX mở rộng phạm vi hoạt động, mà còn tạo điều kiện kế thừa song song giữa Luật HTX và Luật Doanh nghiệp, hai khung pháp lý quan trọng của nền kinh tế. “Chúng ta đã có nền tảng để hiện thực hóa mô hình HTX ứng dụng chuyển đổi số, chỉ cần kết nối lại và xây dựng một số điểm mẫu”, ông Phong nhấn mạnh.

Bước đột phá trong phát triển HTX

Cũng theo TS. Nguyễn Minh Phong, HTX ứng dụng số hóa chính là hình mẫu hiện đại của kinh tế hợp tác trong thời đại số, nơi các thành viên vừa duy trì bản chất hợp tác, vừa phát huy tính năng động của doanh nghiệp. Mỗi thành viên tự chủ quản lý tài chính, hoạt động, doanh thu của mình, đồng thời chia sẻ hạ tầng và công nghệ với tập thể.

Trên cơ sở đó, quá trình chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ giúp hình thành tư duy doanh nghiệp trong HTX, tạo ra sức bật đổi mới từ bên trong khu vực kinh tế hợp tác, HTX.

Từ thực tiễn, TS Nguyễn Minh Phong kiến nghị bắt đầu triển khai mô hình HTX ứng dụng chuyển đổi số tại các làng nghề, cơ sở sản xuất sản phẩm OCOP, nơi đã có sản phẩm chủ lực, khách hàng ổn định và đội ngũ quản lý có tư duy kinh doanh. Đây là nhóm có sẵn nền tảng để hình thành hệ sinh thái số bền vững.

Quan trọng hơn, mô hình HTX số hóa còn mang tính liên thông và bao trùm, cho phép một người vừa là thành viên, vừa là chủ doanh nghiệp nhỏ, và có thể tham gia nhiều HTX khác nhau. Nhờ đó, việc kế thừa tính pháp lý và hạ tầng số chung trở nên linh hoạt, tiết kiệm chi phí, giúp khu vực HTX hòa nhập nhanh hơn với nền kinh tế số quốc gia.

HTX ứng dụng số hóa chính là hình mẫu hiện đại của kinh tế hợp tác trong thời đại số.

Nhìn ở tầm vĩ mô, TS Phong cho rằng, chính khoa học công nghệ là trụ cột để khu vực kinh tế hợp tác, HTX bước sang giai đoạn phát triển mới. Từ công nghệ số hóa dữ liệu, trí tuệ nhân tạo đến thương mại điện tử, mỗi yếu tố công nghệ đều có thể tạo ra đòn bẩy mạnh mẽ trong sản xuất, tiêu thụ, quản lý và kết nối thị trường.

Trên thế giới, chỉ với “một người một máy tính” cũng có thể vận hành một doanh nghiệp. Điều này mở ra cơ hội lớn cho hàng triệu hộ kinh doanh, cá nhân Việt Nam tham gia mô hình HTX số hóa, nơi thành viên vừa là người lao động, vừa là người làm chủ.

Tuy nhiên, để mô hình này đi vào thực tiễn, cần xây dựng một hành lang chính sách pháp lý mới. Luật HTX hiện hành chưa có khung công nhận HTX điện tử, vì vậy cần điều chỉnh, bổ sung nghị định, quy định về định danh, tính pháp nhân và cơ chế hoạt động cho loại hình HTX mới này.

Từ tầm nhìn đến hành động

Từ góc nhìn nghiên cứu và thực tiễn, TS. Nguyễn Minh Phong đưa ra 5 nhóm giải pháp trọng tâm để biến ý tưởng HTX số thành hiện thực, góp phần khẳng định vai trò khoa học công nghệ là trụ cột phát triển kinh tế hợp tác, HTX.

Thứ nhất, nâng cao năng lực số cho thành viên. Cần chú trọng đào tạo thành viên thông qua các chương trình “bình dân học vụ số”, giúp họ thành thạo kỹ năng sử dụng thiết bị, thanh toán điện tử, bảo mật thông tin, chữ ký số, quản trị dữ liệu, phân tích báo cáo số, tối ưu hàng tồn, định giá sản phẩm và xây dựng thương hiệu cá nhân. Đây là nền tảng để mỗi thành viên trở thành “doanh nhân số” trong HTX.

Thứ hai, phát triển đồng bộ hạ tầng công nghệ. HTX số chỉ có thể vận hành hiệu quả khi có hệ thống quản lý bán hàng, cổng thanh toán, kho dữ liệu chung, công cụ phân tích thị trường và các dịch vụ số hỗ trợ như thiết kế hình ảnh, quay video, giao hàng liên kết. Việc đầu tư hạ tầng này không chỉ giúp HTX số hoạt động thông suốt mà còn tạo nền tảng chia sẻ chi phí, tăng sức cạnh tranh.

Thứ ba, hoàn thiện chính sách pháp luật khuyến khích HTX số. Cần ban hành các quy định ưu đãi cho HTX số mới thành lập, hỗ trợ thủ tục pháp lý, ưu tiên tiếp cận vốn và khuyến khích thành viên giỏi tham gia. Đồng thời, cần cơ chế bảo vệ quyền lợi thành viên trong giao dịch trực tuyến, xử lý tranh chấp và bảo đảm an ninh mạng.

Thứ tư, thành lập Quỹ đổi mới sáng tạo dành riêng cho HTX số. Quỹ này sẽ nằm trong hệ thống quỹ của Liên minh HTX Việt Nam, nhằm hỗ trợ các dự án đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới, khởi nghiệp số trong khu vực kinh tế hợp tác. Quỹ này có thể trích từ nguồn của HTX, hoặc từ các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Thứ năm, tăng cường liên kết với doanh nghiệp công nghệ. HTX số cần kết nối với các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực công nghệ, logistics, thanh toán để hình thành chuỗi giá trị khép kín. Cùng với đó, cần có các cơ chế phối hợp trong xử lý dữ liệu, bảo vệ người tiêu dùng và quảng bá sản phẩm Việt Nam trên các sàn thương mại điện tử trong và ngoài nước.

Quan điểm của TS. Nguyễn Minh Phong là một thông điệp mạnh mẽ về vai trò trụ cột của khoa học công nghệ trong phát triển kinh tế hợp tác, HTX. Chuyển đổi số không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà là cuộc cách mạng về tư duy, mô hình và tổ chức sản xuất.

Khi mỗi thành viên được trang bị tri thức số, mỗi HTX trở thành một “doanh nghiệp cộng đồng”, và mỗi địa phương có thể hình thành chuỗi HTX số kết nối toàn quốc, đó chính là lúc kinh tế tập thể bước vào kỷ nguyên mới, nơi công nghệ, sáng tạo và hợp tác cùng song hành để kiến tạo thịnh vượng.

An Chi

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn/khoa-hoc-cong-nghe/chuyen-gia-hien-ke-de-htx-so-hoa-voi-chi-mot-nguoi-mot-may-tinh-1110717.html