Có nên nhập tổ chuyên môn ở trường trung học phổ thông?

3 giờ trướcBài gốc

Theo Thông tư 32/2020/TT ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học, các trường phải tổ chức các tổ chuyên môn để thực hiện nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục, bồi dưỡng học sinh và triển khai các hoạt động chuyên môn khác.

Tổ chuyên môn là đơn vị cơ sở, giữ vai trò hạt nhân trong cấu trúc tổ chức sư phạm của nhà trường. Tuy nhiên, trong bối cảnh tinh giản bộ máy và đổi mới phương thức quản lý hiện nay, theo sự chia sẻ của một số giáo viên, không ít trường trung học phổ thông đang bàn tính phương án nhập các tổ chuyên môn.

Trong phạm vi bài viết này, người viết là giáo viên trung học phổ thông kiêm nhiệm công tác tổ trưởng chuyên môn, có đôi điều cùng chia sẻ về vấn đề này.

Ảnh minh họa: Phạm Thi

Trường hợp nào nên nhập tổ chuyên môn?

Thực tế ở nhiều trường trung học phổ thông hiện nay, nhất là các trường có quy mô vừa hoặc nhỏ, số lượng giáo viên không nhiều nhưng lại chia thành quá nhiều tổ chuyên môn.

Có trường chỉ khoảng bốn mươi giáo viên nhưng có đến sáu hoặc bảy tổ như Toán, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ,...

Việc tổ chức như vậy khiến công tác quản lý trở nên cồng kềnh, tốn thời gian và nhân lực. Mỗi tổ phải có tổ trưởng, tổ phó, phải họp, báo cáo, lập kế hoạch, tổng kết.

Việc nhập các tổ có nội dung gần về chuyên môn, chẳng hạn Toán - Tin, Vật lý - Hóa học - Sinh học, hoặc Lịch sử - Địa lí - Giáo dục kinh tế và pháp luật, sẽ giúp nhà trường tinh gọn đầu mối quản lý, giảm số lượng cán bộ kiêm nhiệm, tiết kiệm thời gian hành chính và nâng cao hiệu quả điều hành.

Hơn nữa, việc nhập tổ phù hợp với tinh thần của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, vốn đề cao dạy học phát triển năng lực và tăng cường tích hợp giữa các lĩnh vực/ngành.

Khi các môn học có sự tương đồng được đặt trong cùng một tổ, giáo viên dễ dàng phối hợp xây dựng chủ đề liên môn, bài học tích hợp, dự án STEM hoặc hoạt động có liên quan.

Ví dụ, chủ đề “Năng lượng trong cuộc sống” có thể kết hợp kiến thức của Vật lí, Hóa học và Công nghệ. Hay bài học “Tìm hiểu di sản địa phương” gắn liền với Lịch sử, Địa lí và Giáo dục kinh tế và pháp luật.

Khi đó, tổ chuyên môn không còn là những nhóm rời rạc mà trở thành nhómhọc tập mở rộng, thúc đẩy sự sáng tạo trong dạy học.

Ngoài ra, tổ chuyên môn lớn hơn cũng giúp giáo viên có cơ hội trao đổi kinh nghiệm phong phú hơn, học hỏi lẫn nhau về phương pháp, kỹ năng sư phạm, góp phần tạo môi trường làm việc cởi mở và năng động hơn.

Mặt trái của việc nhập tổ là gì?

Tuy nhiên, việc nhập tổ chuyên môn cũng tiềm ẩn những hạn chế rất đáng cân nhắc. Mỗi môn học ở cấp trung học phổ thông đều có đặc thù riêng, yêu cầu kiến thức sâu và phương pháp dạy học đặc trưng.

Khi sáp nhập,tổ trưởng khó có thể am hiểu tường tận để chỉ đạo hiệu quả tất cả các môn trong cùng tổ. Một tổ trưởng xuất thân từ môn Hóa học có thể nắm vững chuyên môn của mình, nhưng sẽ gặp khó khăn khi điều hành hoạt động chuyên môn của Công nghệ.

Việc kiểm tra hồ sơ, hướng dẫn bồi dưỡng học sinh giỏi hay triển khai đổi mới kiểm tra đánh giá rất dễ mang tính hình thức.

Bên cạnh đó, sinh hoạt chuyên môn định kì có nguy cơ bị "loãng". Khi tổ quá đông, nhiều môn học khác nhau, nội dung họp tổ khó đáp ứng được nhu cầu của từng nhóm môn.

Giáo viên các môn ít người thường cảm thấy phần trao đổi không liên quan đến công việc của mình, dẫn đến giảm hứng thú và giảm hiệu quả sinh hoạt chuyên môn.

Một vấn đề khác, khi nhập tổ, số lượng tổ trưởng, tổ phó giảm, dễ nảy sinh tâm lý so sánh, mất công bằng giữa các giáo viên từng đảm nhận chức vụ.

Một số môn học có ít giáo viên, như Tin học, Công nghệ hoặc Giáo dục quốc phòng – an ninh, có thể bị “lép vế” trong tổ lớn, tiếng nói không được lắng nghe đầy đủ.

Nếu không có sự đồng thuận, việc nhập tổ sẽ gây khó khăn cho điều hành và ảnh hưởng đến tinh thần đoàn kết trong nhà trường.

Đề xuất giải pháp khả thi

Để dung hòa giữa yêu cầu tinh giản và bảo đảm chất lượng chuyên môn, theo người viết, nhà trường nên xem xét linh hoạt, không nên áp dụng cứng nhắc việc nhập tổ.

Thứ nhất, chỉ nên nhập ở những trường quy mô nhỏ, số lượng giáo viên ít, hoặc ở các môn học có mối liên hệ gần gũi về nội dung. Ví dụ tổ Toán - Tin, Vật lý - Hóa học - Sinh học có thể gộp; nhưng tổ Ngữ văn, Ngoại ngữ nên được duy trì độc lập.

Thứ hai, trong tổ lớn cần duy trì nhóm chuyên môn riêng cho từng môn. Mỗi nhóm có nhóm trưởng phụ trách kế hoạch dạy học, chuyên đề, kiểm tra đánh giá và bồi dưỡng học sinh giỏi.

Thứ ba, sinh hoạt chuyên môn nên tổ chức theo hai cấp: sinh hoạt toàn tổ để thống nhất kế hoạch và định hướng liên môn; sau đó sinh hoạt theo nhóm để đi sâu chuyên môn theo từng môn học cụ thể.

Thứ tư, cần công khai, minh bạch trong việc phân công nhiệm vụ để tạo sự đồng thuận và giữ động lực làm việc cho giáo viên.

Cách làm này giúp nhà trường vừa tinh gọn bộ máy quản lý, vừa bảo đảm chiều sâu chuyên môn, phù hợp với xu thế dạy học tích hợp của Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành.

Thay lời kết

Có thể khẳng định, tổ chuyên môn là hạt nhân của hoạt động giáo dục trong nhà trường. Việc nhập hay không nhập tổ không chỉ là vấn đề tổ chức hành chính, mà còn liên quan đến chất lượng dạy học, tinh thần đồng nghiệp và sự phát triển nghề nghiệp của giáo viên.

Trong xu thế đổi mới hiện nay, việc nhập tổ chuyên môn là xu hướng hợp lý, nhưng cần thực hiện thận trọng, có căn cứ và có sự đồng thuận của tập thể.

Tinh gọn để hiệu quả chứ không phải hình thức; nhập tổ để hợp tác, chứ không làm mất bản sắc chuyên môn.

Khi mỗi giáo viên được tôn trọng, khi tổ chuyên môn trở thành nơi học tập và chia sẻ thực chất, thì dù tổ nhiều hay ít, nhà trường vẫn sẽ đạt được mục tiêu cao nhất, đó là nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển con người toàn diện.

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

Cao Nguyên

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/co-nen-nhap-to-chuyen-mon-o-truong-trung-hoc-pho-thong-post255549.gd