'Cơn khát' năng lượng có cản bước nhà đầu tư ngoại rót vốn vào trung tâm dữ liệu và AI?

3 giờ trướcBài gốc

Trong bối cảnh Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến đầu tư hấp dẫn, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao và trung tâm dữ liệu, vấn đề năng lượng lại trở thành một rào cản.

Mối lo ngại về tình trạng thiếu điện không chỉ là thách thức cho tăng trưởng, mà còn là một "điểm nghẽn" có thể khiến dòng vốn ngoại ngần ngại. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Đồng Mai Lâm, Tổng giám đốc Schneider Electric Việt Nam và Campuchia, bên lề sự kiện ngày 17/9 tại Hà Nội, để làm rõ hơn về bài toán này.

Ông Đồng Mai Lâm, Tổng giám đốc Schneider Electric Việt Nam và Campuchia. (Ảnh: Ban tổ chức cung cấp).

Thưa ông, nhiều chuyên gia nhận định rằng rủi ro thiếu điện đang là một trong những mối quan ngại hàng đầu của các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Với kinh nghiệm làm việc trực tiếp của mình, ông có cảm nhận được "sức nóng" của mối lo ngại này không, và đâu là những câu hỏi cốt lõi mà họ đặt ra khi cân nhắc rót vốn vào đây?

Ông Đồng Mai Lâm: Đó đúng là một trăn trở của các nhà đầu tư. Gần đây trong một phiên thảo luận, nhiều nhà đầu tư đã thẳng thắn quan tâm: "Tôi vào Việt Nam, tôi đầu tư trung tâm dữ liệu, vậy tôi có đủ nguồn điện để vận hành hay không?".

Thực tế, dù giá điện của Việt Nam khá cạnh tranh. Nhưng câu hỏi kế tiếp họ đặt ra luôn là: "Điện rẻ nhưng anh có đủ điện để cung cấp cho tôi không, nguồn điện có ổn định không, và có phải là nguồn điện sạch không?". Đó luôn là bộ ba câu hỏi tiên quyết của một nhà đầu tư trước khi họ đưa ra quyết định cuối cùng với thị trường Việt Nam.

Mối lo ngại về nguồn cung điện ổn định và sạch dường như càng trở nên cấp thiết hơn khi "cơn khát" năng lượng từ Trí tuệ nhân tạo (AI) và các trung tâm dữ liệu ngày càng lớn. Theo ông, sức ép mà cuộc cách mạng AI đang tạo ra cho hạ tầng năng lượng của Việt Nam lớn đến mức nào, và liệu chúng ta có đang chuẩn bị đủ cho tương lai?

Ông Đồng Mai Lâm: Hiển nhiên, AI chính là nhân tố đang tạo ra một nhu cầu sử dụng năng lượng cực lớn. Câu chuyện này không chỉ diễn ra ở Việt Nam, ngay cả Singapore cũng đã có thời gian không đủ điện cho các trung tâm dữ liệu.

Để hình dung, ngày trước một rack (tủ chứa máy chủ) trong trung tâm dữ liệu chỉ tiêu thụ từ 4 đến 10kW. Bây giờ, một rack AI có thể lên đến cả trăm, thậm chí 200kW. Quy mô các trung tâm dữ liệu AI hiện nay được tính bằng hàng trăm megawatt, thậm chí cả gigawatt, chứ không còn là vài chục megawatt như trước.

Đây là một câu chuyện lớn, liên quan trực tiếp đến việc hoạch định chính sách, chiến lược quốc gia. Chính phủ cũng đang đặt trọng tâm rất lớn vào việc phát triển AI, và đi kèm với đó là các kế hoạch về cung ứng năng lượng, đặc biệt là năng lượng sạch. Việc Việt Nam đang thảo luận về xây dựng nhà máy điện hạt nhân cũng là một phần trong nỗ lực để đáp ứng được nhu cầu khổng lồ của AI trong thời gian tới.

Trước sức ép khổng lồ đó, đã có những ý kiến cho rằng, xét đến lợi ích kinh tế mà AI có thể mang lại – lên tới 130 tỷ USD cho Việt Nam vào năm 2040 – liệu chúng ta có nên chấp nhận một sự "đánh đổi" ngắn hạn, tức là sử dụng các nguồn năng lượng chưa sạch để đáp ứng nhu cầu trước mắt không, thưa ông?

Ông Đồng Mai Lâm: Tôi cho rằng bài toán này phải được đặt trong quy hoạch tổng thể của Chính phủ. Theo Quy hoạch điện VIII, trong 10 năm tới, việc tìm kiếm nguồn điện than cũng không còn khả thi nữa. Đó là định hướng chung của quốc gia, gắn liền với những cam kết rất mạnh mẽ về phát triển bền vững và giảm thải carbon. Cơ cấu cung cấp điện sạch tại Việt Nam sẽ ngày càng chiếm tỷ trọng lớn hơn.

Tôi có thể khẳng định rằng, dù AI đòi hỏi một nguồn năng lượng rất lớn, nhưng giá trị mà nó mang lại cho cộng đồng, cho xã hội sẽ còn lớn hơn rất nhiều. Vì vậy, bài toán của chúng ta là làm sao đầu tư đúng đắn cho AI, chuẩn bị nguồn năng lượng sạch tương xứng, chứ không phải là đánh đổi. Lợi ích kinh tế mà AI mang lại chính là động lực để chúng ta phải chuẩn bị một hạ tầng năng lượng bền vững.

Như vậy, xu hướng chuyển dịch sang năng lượng sạch là tất yếu. Tuy nhiên, trong bối cảnh Việt Nam vẫn còn tỷ trọng lớn điện than, làm thế nào để chúng ta có thể vừa phát triển các trung tâm dữ liệu quy mô lớn, vừa song hành với các cam kết về môi trường và mục tiêu ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) mà các nhà đầu tư quốc tế ngày càng xem trọng?

Ông Đồng Mai Lâm: Về phía cung ứng, bài toán là làm sao để tăng hàm lượng năng lượng sạch trong tổng nguồn điện. Đúng là Việt Nam vẫn đang dựa vào điện than với một tỷ trọng lớn, nhưng theo Quy hoạch điện VIII, tỷ trọng này sẽ giảm dần. Chính phủ đang hành động rất quyết liệt để giảm điện than và tăng cường năng lượng tái tạo, đây cũng là một phần cam kết tại COP26. Tôi tin rằng chúng ta đang đi rất đúng hướng trong việc làm sạch cơ cấu nguồn điện quốc gia. Điều này không chỉ phục vụ riêng cho trung tâm dữ liệu mà cho toàn bộ các ngành sử dụng năng lượng.

Vậy ngoài định hướng chính sách vĩ mô, về mặt công nghệ, đâu là "chìa khóa" để giải quyết áp lực tức thời cho hệ thống lưới điện quốc gia, vốn đang ngày càng phức tạp với sự tham gia của các nguồn năng lượng tái tạo phân tán như điện mặt trời mái nhà?

Ông Đồng Mai Lâm: Một yếu tố quan trọng không chỉ là cung cấp đủ điện, mà là làm sao để sử dụng năng lượng hiệu quả. Việc tiết kiệm 5% lượng điện tiêu thụ sẽ dễ dàng hơn nhiều so với việc đưa thêm 5% công suất mới vào lưới điện. Đây chính là ưu tiên của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) trong quá trình số hóa.

Về phía Schneider Electric, chúng tôi đang cung cấp nhiều giải pháp phần mềm để giúp EVN tối ưu hóa vận hành và quản lý lưới. Một trong số đó là Hệ thống Quản lý Nguồn năng lượng Phân tán (DEMS), giúp kết nối và tối ưu hóa vô số nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió. Để quản lý hiệu quả các nguồn lực này, chúng ta cần một hệ thống thông minh có thể giúp ngành điện điều phối và tối ưu hóa tất cả các tài sản năng lượng đang có.

Lấy một ví dụ thực tế, tại Nam Úc, nơi có tới 50% hộ dân lắp điện mặt trời mái nhà, lưới điện của họ từng gặp sự cố mất ổn định. Nhưng sau khi ứng dụng giải pháp ADMS của chúng tôi, bài toán này đã được giải quyết triệt để, đảm bảo lưới vận hành rất ổn định. Thậm chí, công nghệ còn cho phép chúng ta tập hợp các nguồn phân tán này lại thành một "nhà máy điện ảo" (Virtual Power Plant) để điều hòa lưới điện tốt hơn. Đây chính là những giải pháp cụ thể mà chúng tôi đang đưa vào Việt Nam.

Sau tất cả những phân tích về chính sách và công nghệ, đâu là những hành động cụ thể nhất đang được triển khai để "trấn an" và củng cố niềm tin cho các nhà đầu tư đang lo ngại về vấn đề điện, thưa ông?

Ông Đồng Mai Lâm: Hiện tại, tôi thấy có một số cách làm rất hay đang được triển khai. Đó là chúng ta quy hoạch những khu vực chuyên biệt để xây dựng trung tâm dữ liệu. Tại những khu vực này, Chính phủ và ngành điện sẽ cam kết đảm bảo việc cung cấp điện một cách tập trung và ưu tiên. Đây là một giải pháp thực tế để giải quyết mối lo của nhà đầu tư, cho họ thấy rằng Việt Nam không chỉ nhận diện được vấn đề mà còn có hành động cụ thể để tháo gỡ điểm nghẽn.

Ngoài vấn đề ổn định của nguồn điện, tốc độ triển khai dự án cũng là yếu tố sống còn đối với các nhà đầu tư. Trong bối cảnh công nghệ thay đổi chóng mặt, liệu có giải pháp nào giúp họ xây dựng trung tâm dữ liệu tại Việt Nam nhanh hơn, hiệu quả hơn không?

Ông Đồng Mai Lâm: Chắc chắn rồi. Tốc độ đưa một trung tâm dữ liệu vào hoạt động chính là lợi thế cạnh tranh. Để đáp ứng nhu cầu này, chúng tôi đang đẩy mạnh giải pháp trung tâm dữ liệu dạng module, lắp ghép sẵn (prefab). Đây là một công nghệ mới giúp các chủ đầu tư triển khai nhanh hơn rất nhiều.

Thay vì xây dựng tại chỗ từ đầu, toàn bộ trung tâm dữ liệu được thiết kế, chế tạo thành các module tiêu chuẩn ngay tại nhà máy. Chúng được kiểm tra, chạy thử (commissioning) trước khi vận chuyển đến địa điểm lắp đặt. Điều này không chỉ rút ngắn đáng kể thời gian mà còn đảm bảo chất lượng và tính nhất quán.

Các hyperscaler (nhà cung cấp dịch vụ đám mây siêu lớn) trên thế giới đã áp dụng giải pháp này rất thành công. Họ có thể chuẩn hóa thiết kế của mình, dù đặt trung tâm dữ liệu ở Singapore, Úc hay Nhật Bản thì đều rất nhanh chóng.

Chúng tôi cũng đang làm việc với các đối tác trong nước để nội địa hóa giải pháp này, xây dựng các module ngay tại thị trường Việt Nam, qua đó chuyển giao công nghệ và tạo ra một hệ sinh thái hoàn chỉnh.

Xin cảm ơn ông về những chia sẻ này!

Đức Huy

Nguồn Doanh Nhân VN : https://doanhnhanvn.vn/con-khat-nang-luong-co-can-buoc-nha-dau-tu-ngoai-rot-von-vao-trung-tam-du-lieu-va-ai.html