Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc – Nâng tầm hàng Việt

5 giờ trướcBài gốc

Phát biểu tại diễn đàn, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương Trần Hữu Linh nhấn mạnh, truy xuất nguồn gốc không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan quản lý, mà còn là trách nhiệm của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Bởi chỉ khi sản phẩm có “chứng minh thư” rõ ràng về xuất xứ, quy trình sản xuất, chất lượng và hành trình lưu thông, thị trường mới có thể vận hành minh bạch, bền vững.

Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Trần Hữu Linh phát biểu

Những năm qua, Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thị trường, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và hàng không rõ nguồn gốc. Cùng đó, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã tăng cường kiểm tra, giám sát, phát hiện và xử lý hàng chục nghìn vụ vi phạm mỗi năm, góp phần quan trọng trong việc làm trong sạch môi trường kinh doanh.

Thế nhưng, dù việc đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái, gian lận xuất xứ đã được tăng cường, nhưng tình hình vẫn diễn biến phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi. Hàng hóa không rõ nguồn gốc vẫn len lỏi vào nhiều kênh phân phối, thậm chí cả thương mại điện tử.

Vì vậy, việc triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc hàng hóa đồng bộ, thống nhất và hiện đại là yêu cầu cấp bách nhằm không chỉ hỗ trợ quản lý nhà nước, mà còn tạo hành lang pháp lý cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh minh bạch và bền vững. Bởi, định danh và truy xuất nguồn gốc là hai trụ cột của quản lý thị trường hiện đại. Khi hai yếu tố này kết hợp sẽ hình thành một “hệ sinh thái quản lý minh bạch”, nơi mọi giao dịch đều có thể được kiểm chứng và xác thực.

Theo ông Trần Hữu Linh, Bộ Công Thương đang tập trung hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động định danh và truy xuất nguồn gốc hàng hóa; trong đó, có việc xây dựng Nghị định về tiêu chí xuất xứ hàng hóa lưu thông trong nước. Văn bản này, khi được ban hành, sẽ là căn cứ quan trọng để cơ quan chức năng phân biệt hàng thật – hàng giả, hàng Việt Nam – hàng nhập khẩu, đồng thời, hỗ trợ công tác chống gian lận thương mại, bảo vệ người tiêu dùng. Ngoài ra, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đang phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai giải pháp công nghệ tiên tiến như blockchain, IoT, mã QR, mã số mã vạch GS1... để bảo đảm khả năng truy xuất chính xác.

“Chúng tôi hướng tới việc xây dựng một cơ sở dữ liệu tập trung, cho phép các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng cùng truy cập, tra cứu và giám sát thông tin về sản phẩm. Khi dữ liệu minh bạch, niềm tin thị trường sẽ được củng cố và người tiêu dùng sẽ là người giám sát thông minh cho chính thị trường”, ông Trần Hữu Linh bày tỏ.

Quang cảnh diễn đàn

Tại diễn đàn, Trưởng phòng Xuất xứ hàng hóa, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương Trần Thanh Bình, cho biết: Việt Nam có 19 hiệp định thương mại tự do (FTA); trong đó, 17 FTA đã và đang thực thi. Hiện tại, Bộ Công Thương đang chuẩn bị khởi động đàm phán thêm 2 FTA.

Như vậy, cùng với hệ thống các FTA lớn, hàng hóa Việt Nam có cơ hội lớn thâm nhập các thị trường trên thế giới. Những ưu đãi về thuế quan qua FTA là hậu thuẫn lớn cho hàng hóa Việt chiếm ưu thế cạnh tranh trên thị trường. Thế nhưng, để tận dụng tốt FTA điều kiện tiên quyết là doanh nghiệp phải đáp ứng được quy định; trong đó, có vấn đề truy xuất nguồn gốc.

Theo bà Trần Thanh Bình, quản lý hàng hóa hiện chia thành hai mảng là lưu thông trong nước và xuất nhập khẩu. Với hàng hóa trong nước, trọng tâm là định danh và truy xuất nguồn gốc. Hàng hóa xuất khẩu, yêu cầu bắt buộc là xác định xuất xứ. Dù khác biệt, hai mảng này được phối hợp nhịp nhàng để vừa bảo vệ người tiêu dùng, vừa đáp ứng cam kết quốc tế.

Theo Giám đốc Trung tâm Giải pháp số doanh nghiệp VNPT Nguyễn Hồng Nghi, hàng giả, hàng nhái không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, sức khỏe cộng đồng và niềm tin của người tiêu dùng. Bên cạnh đó, gian lận thương mại xuyên biên giới ngày càng tinh vi. Đặc biệt là sự thiếu đồng bộ pháp lý giữa các quốc gia, thiếu cơ chế liên thông dữ liệu giữa các cơ quan quản lý làm giảm hiệu quả giám sát và xử lý vi phạm.

Từ quá trình nghiên cứu, đại diện VNPT cho biết, các quốc gia phát triển đã triển khai nhiều mô hình công nghệ chống hàng giả có hiệu quả. Cụ thể, liên minh châu Âu áp dụng hệ thống mã định danh thống nhất cho từng hộp thuốc, giúp minh bạch toàn bộ quy trình sản xuất – phân phối - tiêu thụ dược phẩm. Hoa Kỳ (thông qua FDA) sử dụng các công nghệ tiên tiến như IoT, Blockchain và AI để truy xuất nguồn gốc thực phẩm có nguy cơ cao.

Từ các mô hình trên, ông Nghi nhấn mạnh: “Bài học lớn nhất là vai trò trung tâm của Chính phủ trong việc điều phối, chuẩn hóa và đảm bảo tính liên thông dữ liệu. Đồng thời, người dân - đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp - cần được đặt ở vị trí trung tâm của hệ thống giám sát và phản hồi".

Minh Anh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/cong-nghe-dinh-danh-va-truy-xuat-nguon-goc-nang-tam-hang-viet-10389715.html