Công nhận Nhà nước Palestine - Bước đi ngoại giao mới trong xung đột Trung Đông

2 giờ trướcBài gốc

Làn sóng công nhận Nhà nước Palestine

Khóa họp 80 của Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York, Mỹ, ngày 22/9/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Ngày 22/9, tại trụ sở Liên hợp quốc (LHQ), một hội nghị quan trọng do Pháp và Saudi Arabia đồng chủ trì đã thu hút sự tham gia của các nhà lãnh đạo quốc tế nhằm khôi phục giải pháp hai nhà nước trong cuộc xung đột Israel - Palestine. Dù vấp phải sự phản đối quyết liệt từ Israel và Mỹ, nhiều quốc gia đã công khai ủng hộ việc công nhận Nhà nước Palestine.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố: “Chúng ta tập trung ở đây vì thời điểm đã đến. Trách nhiệm thuộc về chúng ta phải làm mọi cách để duy trì khả năng của giải pháp hai nhà nước. Hôm nay, Pháp chính thức công nhận Nhà nước Palestine”. Ông cũng đề xuất thành lập một "Chính quyền Palestine đổi mới", trong đó bao gồm một Lực lượng Ổn định Quốc tế hỗ trợ chuẩn bị cho Chính quyền Palestine (PA) tiếp quản quyền quản lý ở Gaza.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu tại khóa họp 80 của Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York, Mỹ, ngày 22/9/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Pháp trở thành một trong 10 quốc gia mới nhất công nhận Nhà nước Palestine, cùng với Australia, Canada, Anh, Bồ Đào Nha, Andorra, Bỉ, Luxembourg, Malta và Monaco. Đến tháng 4 năm nay, ít nhất 147 trong số 193 quốc gia thành viên LHQ đã công nhận chính thức Nhà nước Palestine. Điều này thể hiện hơn 80% cộng đồng quốc tế đã thừa nhận tư cách này, tạo sức ép ngoại giao đáng kể lên Israel trong bối cảnh cuộc chiến kéo dài ở Gaza khiến hơn 65.300 người Palestine chết và biến vùng đất này thành đống đổ nát.

Nhiều nhà lãnh đạo khác cũng đã lên tiếng tại hội nghị. Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez nhấn mạnh rằng giải pháp hai nhà nước không thể thực thi “khi một bên là nạn nhân diệt chủng”. Tây Ban Nha đã công nhận Nhà nước Palestine từ năm 2024 và đồng thời áp đặt các lệnh trừng phạt lên Israel vì các hành động quân sự ở Gaza.

Trong khi đó, Tổng thống Chính quyền Palestine Mahmoud Abbas đã bày tỏ sự cảm kích đối với những quốc gia đã công nhận Palestine và kêu gọi các nước khác làm theo, đồng thời thúc đẩy việc Palestine trở thành thành viên chính thức của LHQ.

Về phần mình, phản ứng trước động thái này, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cảnh báo sẽ có các biện pháp trả đũa, như đóng cửa phái bộ ngoại giao, trục xuất nhà ngoại giao và đình chỉ các dự án hợp tác song phương với các nước công nhận Nhà nước Palestine.

Từ Washington, Nhà Trắng cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump xem việc các đồng minh công nhận Palestine là "phần thưởng" dành cho lực lượng Hamas, tổ chức bị Mỹ và Israel coi là khủng bố.

Dù phần lớn quốc gia thành viên LHQ công nhận Palestine, nhưng việc trở thành thành viên chính thức của LHQ cần có sự ủng hộ từ Hội đồng Bảo an, nơi Mỹ đã sử dụng quyền phủ quyết nhiều lần nhằm ngăn cản Palestine đạt được tư cách này.

Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres tái khẳng định giải pháp hai nhà nước là con đường khả thi duy nhất để đạt hòa bình lâu dài, coi tư cách nhà nước của Palestine “là một quyền, không phải là phần thưởng”. Bộ trưởng Ngoại giao Saudi Arabia, Hoàng tử Faisal bin Farhan Al Saud, cũng bày tỏ cảm ơn Tổng thống Macron và Tổng Thư ký Guterres vì những nỗ lực thúc đẩy hòa bình thông qua giải pháp này.

Động lực và thách thức từ việc công nhận Palestine

Theo Giáo sư Sultan Barakat tại Đại học Hamad Bin Khalifa (Qatar), việc công nhận Palestine không chỉ là tượng trưng mà còn thể hiện sự ủng hộ thực tế cho sự nghiệp của Palestine. Palestine dự kiến là chủ đề chính trong kỳ họp Đại hội đồng LHQ với trên140 nhà lãnh đạo tham dự, khi các nước mong muốn thúc đẩy một trật tự chính trị mới, trong đó Nhà nước Palestine có chủ quyền tồn tại song song với Israel.

Người dân Palestine sơ tán khỏi thành phố Gaza ngày 18/9/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Tuy nhiên, sự thành công của kế hoạch này phụ thuộc nhiều vào sự đồng thuận của Mỹ, vốn chưa sẵn sàng chấp nhận.

"Vấn đề duy nhất mà họ phải đối mặt là việc thành lập một nhà nước Palestine khả thi đòi hỏi sự chấp thuận từ chính quyền Mỹ - một điều mà Mỹ không sẵn sàng đáp ứng. Đối với nhiều nhà lãnh đạo châu Âu, đây không phải là một hành động mang tính tượng trưng, mà là một nỗ lực nhằm thúc đẩy một trật tự chính trị mới sẽ thắng thế trong tương lai gần. Các nước này cho biết họ sẽ sử dụng đòn bẩy cuối cùng để chấm dứt chiến tranh ở Gaza", Giáo sư Sultan Barakat nhấn mạnh.

Nhiều nhà lãnh đạo châu Âu xem đây là bước đi quan trọng để sử dụng sức ép ngoại giao chấm dứt chiến tranh ở Gaza.

Xu hướng gia tăng số lượng quốc gia công nhận Palestine còn tạo ra áp lực lớn lên Israel và các đồng minh, khiến Mỹ ngày càng bị cô lập tại Hội đồng Bảo an LHQ. Trung Quốc và Nga đã công nhận Palestine từ năm 1988. Tới nay, Anh và Pháp cũng tham gia, chỉ còn Mỹ là đối lập mạnh mẽ.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo ba hệ quả có thể phát sinh.

Thứ nhất, hành động mạnh mẽ của Anh và Pháp có thể tiếp thêm sức mạnh cho những người cực đoan ở cả hai phía trong cuộc xung đột Israel - Palestine. Về phía Hamas, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio lưu ý: "Ngay ngày Pháp công bố quyết định, Hamas đã rời khỏi bàn đàm phán. Họ ngay lập tức tăng cường các điều kiện và ngừng đàm phán".

Đối với phía Israel, ngay sau tuyên bố của Pháp, chính phủ nước này đã phê duyệt việc xây dựng nhà ở cho người định cư Israel trên một hành lang nhạy cảm giữa phía Bắc và phía Nam Bờ Tây. Việc sáp nhập một số khu vực của Bờ Tây cũng được đưa vào chương trình nghị sự cho cuộc họp nội các sắp tới. Vấn đề này dự kiến chỉ bị xóa bỏ khi Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đưa ra cảnh báo công khai về việc đánh giá lại quan hệ song phương nếu Israel tiếp tục sáp nhập. Trước đó, UAE đã gọi động thái sáp nhập Bờ Tây là một “lằn ranh đỏ”.

Thứ hai, Israel có thể trả đũa các quốc gia công nhận Palestine bằng nhiều cách, như ngừng chia sẻ thông tin tình báo. Xét đến tầm quan trọng của tình báo Israel trong việc chống khủng bố ở nhiều quốc gia, đây sẽ là một hậu quả rất rõ ràng. Tuy nhiên, dường như Israel sẽ không thực hiện lời cảnh báo này, vì việc chia sẻ thông tin tình báo thường mang lại lợi ích cho cả Israel.

Hậu quả thứ ba là suy giảm uy tín lâu dài của chính sách đối ngoại của Pháp. Các tuyên bố chính sách thiếu chiều sâu và tổ chức hội nghị bị coi là hình thức có thể làm giảm uy tín Pháp trên trường quốc tế.

Kế hoạch do Pháp và Saudi Arabia đề xuất né tránh các vấn đề gai góc như biên giới cuối cùng, số phận khu định cư, quyền hồi hương của người tị nạn, an ninh, tình trạng Jerusalem và công nhận Israel là nhà nước Do Thái. Nhiều nhà phân tích lo ngại kế hoạch này phụ thuộc nhiều vào Chính quyền Palestine và có thể lặp lại thất bại của các thỏa thuận Trung Đông trước đây.

Bảo Hà/Báo Tin tức và Dân tộc (tổng hợp)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/cong-nhan-nha-nuoc-palestine-buoc-di-ngoai-giao-moi-trong-xung-dot-trung-dong-20250923110024810.htm