Củng cố uy tín của thương mại điện tử Việt Nam

8 giờ trướcBài gốc

Chú trọng bảo đảm an ninh mạng và dữ liệu cá nhân

Phát biểu thảo luận tại Tổ, ĐBQH Nguyễn Thị Lan đánh giá cao sự nỗ lực, tinh thần trách nhiệm và đổi mới của cơ quan soạn thảo trong quá trình xây dựng Dự thảo Luật Thương mại điện tử. Theo đại biểu, dự thảo lần này được chuẩn bị công phu, có bố cục hợp lý, nội dung toàn diện, phản ánh đúng thực tiễn phát triển nhanh chóng của hoạt động thương mại điện tử trong nước và quốc tế.

Dự thảo Luật có nhiều điểm mới, phù hợp với xu thế chuyển đổi số, mở rộng phạm vi điều chỉnh đến mạng xã hội, livestream bán hàng và nền tảng tích hợp đa dịch vụ; quy định rõ trách nhiệm của các chủ thể tham gia; bổ sung cơ chế quản lý đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài...

"Đáng chú ý, Dự thảo đã chú trọng các nội dung về thương mại điện tử xanh, bảo vệ người tiêu dùng, an ninh mạng và dữ liệu cá nhân, tăng cường vai trò quản lý nhà nước. Đây là bước tiến quan trọng hướng tới một môi trường pháp lý minh bạch, hiện đại và an toàn cho thương mại điện tử Việt Nam", ĐBQH Nguyễn Thị Lan nhấn mạnh.

ĐBQH Nguyễn Thị Lan phát biểu thảo luận tại Tổ 1

Góp ý cụ thể, ĐBQH Nguyễn Thị Lan cho biết, tại Điều 7 Quản lý nhà nước về thương mại điện tử đã quy định tương đối đầy đủ các nội dung quản lý nhà nước về thương mại điện tử, bao gồm xây dựng chính sách, giám sát hoạt động, ứng dụng khoa học – công nghệ và phát triển nguồn nhân lực. Tuy nhiên, các quy định hiện nay mới dừng ở mức liệt kê nhiệm vụ, chưa làm rõ nguyên tắc phối hợp và cơ chế liên kết giữa các cơ quan quản lý nhà nước; đặc biệt, là trong kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ quản lý hoạt động thương mại điện tử.

Thực tiễn cho thấy, thương mại điện tử có tính liên ngành cao, liên quan đến các lĩnh vực thuế, hải quan, tài chính, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Nếu thiếu cơ chế phối hợp thống nhất, mỗi cơ quan triển khai riêng rẽ sẽ dễ dẫn đến chồng chéo, khó kiểm soát giao dịch xuyên biên giới và làm giảm hiệu quả quản lý. Do vậy, đại biểu, Ban soạn thảo cần nghiên cứu, bổ sung trong Điều 7 quy định mang tính nguyên tắc về việc thiết lập cơ chế phối hợp, kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa Bộ Công Thương với các bộ, ngành liên quan, bảo đảm an toàn, đồng bộ và thống nhất trong quản lý nhà nước về thương mại điện tử. Các nội dung chi tiết như phương thức kết nối, tiêu chuẩn kỹ thuật, bảo mật thông tin và phân công trách nhiệm cụ thể do có tính kỹ thuật và cần linh hoạt trong triển khai. Vì vậy, nên giao Chính phủ quy định tại Nghị định hướng dẫn, nhằm bảo đảm tính khả thi và đưa Luật sớm đi vào cuộc sống.

Phát triển nguồn nhân lực cho thương mại điện tử

Về phát triển nguồn nhân lực cho thương mại điện tử tại Điều 38, đại biểu cho rằng, dự thảo Luật đã nêu chủ trương phát triển nguồn nhân lực thông qua đào tạo tại các cơ sở giáo dục, khuyến khích học trực tuyến và ưu tiên cho vùng khó khăn. Đây là hướng đi đúng, thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với nhân lực phục vụ kinh tế số. Tuy nhiên, quy định hiện nay mới dừng ở định hướng chung, chưa có cơ chế cụ thể để gắn kết giữa nhà trường, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước, cũng như chưa xác định khung chuẩn kỹ năng nghề nghiệp trong lĩnh vực thương mại điện tử. Điều này khiến các chương trình đào tạo dễ rời rạc, thiếu tính ứng dụng thực tiễn và chưa bắt kịp nhu cầu của thị trường lao động.

"Đề nghị bổ sung quy định về “Khung chuẩn kỹ năng thương mại điện tử quốc gia”, đồng thời khuyến khích mô hình hợp tác đào tạo với doanh nghiệp, cho phép sinh viên thực tập, tham gia dự án thực tế tại các sàn thương mại điện tử", ĐBQH Nguyễn Thị Lan kiến nghị.

Quang cảnh thảo luận tổ

Góp ý đối với Điều 39 Chính sách hỗ trợ đặc thù phát triển thương mại điện tử, đại biểu cho rằng Dự thảo Luật đã thể hiện rõ chủ trương hỗ trợ các nhóm yếu thế như hộ kinh doanh, hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ, phụ nữ khởi nghiệp và vùng sâu, vùng xa tham gia thương mại điện tử. Đây là hướng đi đúng, góp phần thu hẹp khoảng cách số và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Tuy nhiên, quy định hiện nay mới dừng ở định hướng chung, chưa nêu rõ cơ chế triển khai, tiêu chí đánh giá hiệu quả và thiếu chính sách cụ thể cho lĩnh vực nông nghiệp, thực phẩm sạch và sản phẩm địa phương... Đây là những lĩnh vực có tiềm năng lớn nhưng còn gặp nhiều rào cản về logistics, tiêu chuẩn và niềm tin người tiêu dùng.

Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung chính sách hỗ trợ riêng cho thương mại điện tử trong nông nghiệp và sản phẩm vùng miền, tập trung vào đào tạo kỹ năng số cho hợp tác xã, hộ nông dân; hỗ trợ tem truy xuất nguồn gốc điện tử, logistics lạnh, bao bì bền vững; đồng thời thiết lập bộ chỉ tiêu đánh giá hiệu quả (KPIs) để giám sát kết quả hỗ trợ.

Theo kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nhiều quốc gia đã thành công khi gắn chính sách hỗ trợ nông nghiệp với thương mại điện tử. Điển hình, như: Trung Quốc triển khai chương trình Taobao Villages, giúp hàng triệu nông dân bán nông sản trực tuyến, được hỗ trợ đào tạo, logistics và tiêu chuẩn sản phẩm; Thái Lan phát triển nền tảng ThaiFarmersMarket để nông dân bán hàng trực tiếp tới người tiêu dùng đô thị; Hàn Quốc có chương trình Smart Farm to Table, tích hợp truy xuất nguồn gốc và giao hàng nhanh từ nông trại... Điểm chung của các mô hình này là Nhà nước giữ vai trò hạ tầng và kết nối, doanh nghiệp đảm nhận vận hành và tiêu thụ, nhờ đó bảo đảm hiệu quả, tránh hình thức.

Từ các bài học trên, ĐBQH Nguyễn Thị Lan cho rằng Việt Nam nên áp dụng cơ chế “Nhà nước tạo nền - Doanh nghiệp dẫn dắt - Người dân tham gia”, trong đó Nhà nước hỗ trợ kỹ thuật, dữ liệu và kết nối hạ tầng; doanh nghiệp thương mại điện tử và logistics trực tiếp triển khai, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp Việt Nam, mở rộng thị trường và thúc đẩy phát triển nông thôn số.

Nâng cao tính minh bạch, bảo vệ người tiêu dùng

Liên quan đến Điều 15 và Điều 19 về Bảo vệ người tiêu dùng và kiểm soát hàng giả trong thương mại điện tử, ĐBQH Nguyễn Thị Lan nhìn nhận Dự thảo Luật hiện mới quy định chung về trách nhiệm của chủ sở hữu nền tảng (Điều 15) và bảo vệ người tiêu dùng (Điều 19), chưa cụ thể về xác thực danh tính người bán, trách nhiệm liên đới của nền tảng cũng như cơ chế khiếu nại, hoàn tiền tự động. Trong khi đó, tình trạng bán hàng giả, gian lận và vi phạm quyền lợi người tiêu dùng trên các sàn thương mại điện tử ngày càng gia tăng, gây mất niềm tin, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của thị trường.

Do đó, đại biểu đề nghị, bổ sung tại Điều 15: “Chủ sở hữu nền tảng thương mại điện tử có trách nhiệm xác thực danh tính người bán bằng định danh điện tử (eKYC) trước khi cho phép hoạt động, và chịu trách nhiệm liên đới nếu không kiểm soát được hành vi vi phạm của người bán”. Còn tại Điều 19 là “Nền tảng thương mại điện tử phải có cơ chế khiếu nại và hoàn tiền tự động, bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng khi giao dịch bị hủy, hàng hóa không đúng mô tả hoặc có dấu hiệu gian lận”.

"Các quy định này phù hợp với xu hướng quốc tế, như Liên minh châu Âu (Digital Services Act 2024), Singapore và Trung Quốc, nơi nền tảng phải xác minh người bán (KYBC) và chịu trách nhiệm liên đới khi xảy ra vi phạm. Việc bổ sung quy định sẽ góp phần nâng cao tính minh bạch, bảo vệ người tiêu dùng, củng cố niềm tin và uy tín của thương mại điện tử Việt Nam trong nước và quốc tế", ĐBQH Nguyễn Thị Lan nhấn mạnh.

Phi Long

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/cung-co-uy-tin-cua-thuong-mai-dien-tu-viet-nam-10394207.html