Sự kết hợp hoàn hảo
Trong thời đại số, sự phát triển của các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - AI), Metaverse, Web 3.0, tiền điện tử (Stablecoin), mạng xã hội, truyền thông 6G, Big Data, Blockchain và Internet of Things (IoT) đang thúc đẩy sự thay đổi toàn diện về cách thức quản lý, trao đổi và sử dụng thông tin. Không chỉ vậy, khi mà công nghệ toàn cầu đang thay đổi một cách chóng mặt, sự kết hợp giữa AI và Blockchain đang tạo nên một làn sóng đổi mới chưa từng có.
Sự kết hợp giữa AI và Blockchain mang đến nhiều tiềm năng đột phá, giúp hai công nghệ này giải quyết những hạn chế của nhau và tạo ra những ứng dụng mạnh mẽ hơn. Theo dự báo mới nhất từ KBSV Research, thị trường Blockchain AI sẽ chạm mốc 2,2 tỷ USD vào năm 2031, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) lên tới 23,2%.
Điều thú vị là cả AI và Blockchain đều đang tìm thấy ở nhau những giải pháp bổ khuyết cho những hạn chế cố hữu của mình. Blockchain, với điểm mạnh về tính bảo mật, đang gặp thách thức về khả năng mở rộng và hiệu quả. Trong khi đó, AI dù đang làm mưa làm gió với khả năng dự đoán và xử lý thông minh, lại đang đối mặt với khủng hoảng niềm tin do vấn đề bảo mật dữ liệu và tính xác thực trong quá trình ra quyết định.
Đơn cử như về vấn đề bảo mật, nhiều người biết đến AI với kho dữ liệu khổng lồ, thường được thu thập mà không có sự cho phép hoàn toàn từ người dùng. Trong khi đó, với mô hình phi tập trung của Blockchain, người dùng có thể vẫn giữ quyền kiểm soát dữ liệu của mình trong khi chia sẻ với các ứng dụng AI. Điều này không chỉ sẽ giúp bảo vệ dữ liệu cho người dùng, mà còn tạo ra một môi trường số an toàn hơn.
Không chỉ vậy, Blockchain giúp AI tự do khai thác nguồn dữ liệu chất lượng kết hợp với khả năng mô phỏng và dự đoán của nó, từ đó, đưa ra các quyết định tốt hơn. Ở chiều ngược lại, nếu mỗi người dùng trên mạng lưới Blockchain đều được vận hành bởi AI thì quyết định cuối cùng đưa ra sẽ là quyết định của hệ thống nhiều AI và như vậy, độ tin cậy sẽ càng được tăng lên.
“AI có thể giúp Blockchain tối ưu hóa hiệu suất và khả năng mở rộng, trong khi Blockchain mang đến cho AI tính minh bạch và trách nhiệm giải trình mà nó đang thiếu. Đây không chỉ là một xu hướng công nghệ mà còn là sự chuyển đổi trong cách chúng ta tương tác và đặt niềm tin vào thế giới số”, TS. Tonya Evans, Trường Penn State Dickinson Law nhận định.
Một trong những xu hướng nổi bật nhất là sự xuất hiện của Agentic AI - thế hệ AI không chỉ đưa ra kết quả, mà còn có khả năng hành động độc lập. Từ việc tự động hóa e-mail đến điều khiển robot, những “agent” thông minh này đang dần trở thành trợ lý đắc lực trong môi trường kinh doanh và đời sống.
Các doanh nghiệp lớn đang đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ kép này, đặc biệt trong lĩnh vực logistics và chuỗi cung ứng.
Đáng chú ý, một viễn cảnh đang được các chuyên gia đặc biệt quan tâm: khả năng tiền điện tử trở thành “đồng tiền của AI”. Trong một tương lai không xa, khi hàng chục triệu agent AI trở thành một phần không thể thiếu của hệ sinh thái kinh doanh, tiền điện tử có thể sẽ là phương tiện thanh toán chính cho các giao dịch giữa AI với AI và giữa AI với con người.
Theo dự báo mới nhất từ KBSV Research, thị trường Blockchain AI sẽ chạm mốc 2,2 tỷ USD vào năm 2031, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) lên tới 23,2%.
Tuy nhiên, con đường phía trước với “cặp đôi” AI - Blockchain không hoàn toàn bằng phẳng. Thị trường hiện đang trong giai đoạn sơ khai, tương tự như Internet những năm 1990.
“Chúng ta thấy rất nhiều ý tưởng và demo ấn tượng, nhưng số lượng sản phẩm thực sự sẵn sàng cho thương mại hóa còn khá khiêm tốn”, ông Jesus Rodriguez, CEO IntoTheblock cho biết.
Những dự án tiên phong như SingularityNET, Ocean Protocol và Fetch.ai đang dần định hình tương lai của lĩnh vực này. Chúng không chỉ xây dựng nền tảng công nghệ, mà còn thiết lập những tiêu chuẩn mới về tính minh bạch và bảo mật trong kỷ nguyên số.
Nhìn về phía trước, chúng ta có thể kỳ vọng vào sự xuất hiện của những giải pháp tài chính được thiết kế riêng cho AI, từ ví điện tử thông minh đến các Blockchain chuyên biệt. Stablecoin được xem là bước đệm quan trọng trước khi những giải pháp toàn diện hơn ra đời.
Tuy còn nhiều thách thức phía trước, từ vấn đề pháp lý đến cơ sở hạ tầng và sự chấp nhận của người dùng, nhưng chắc chắn một điều rằng làn sóng công nghệ kép AI-Blockchain đang định hình lại tương lai ngành công nghệ. Những doanh nghiệp và cá nhân sớm nắm bắt được xu hướng này sẽ có lợi thế không nhỏ trong cuộc cách mạng công nghệ sắp tới.
Việt Nam không đứng ngoài cuộc chơi
Xu hướng AI và Blockchain không chỉ đang phát triển trên thế giới mà còn đang nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ từ Việt Nam. Từ năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chiến lược Quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030 với mục tiêu đưa Việt Nam vào 4 nhóm nước dẫn đầu ASEAN trong lĩnh vực này, hướng tới xây dựng thành công 10 thương hiệu AI uy tín trong khu vực. AI và các dự án ứng dụng AI đã và đang thu hút sự quan tâm, đầu tư không chỉ từ các tập đoàn công nghệ lớn, mà còn là sân chơi mới cho các công ty khởi nghiệp thử sức và thực hiện những mô hình kinh doanh mới.
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang nhấn mạnh, Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc chơi AI, nhưng phải đảm bảo hai yếu tố: Một mặt, phải xây dựng hành lang pháp lý thông thoáng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn để nghiên cứu, ứng dụng vào đời sống, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; mặt khác, cần học tập, chia sẻ kinh nghiệm của các nước phát triển, đi trước theo hướng có trách nhiệm, phù hợp với văn hóa Việt Nam và tránh thiệt hại.
Trong năm 2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1236/QĐ/TTg, công bố Chiến lược Quốc gia về ứng dụng và phát triển công nghệ Blockchain đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Theo đó, mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam trở thành quốc gia thuộc nhóm dẫn đầu khu vực và có vị thế quốc tế trong ngành Blockchain. Đây là một bước tiến quan trọng, thể hiện sự cam kết mạnh mẽ của Chính phủ và định hướng cụ thể cho sự phát triển của ngành công nghệ Blockchain. Đồng thời, Chiến lược cũng định hình khung pháp lý tương lai, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và cá nhân hoạt động trong một môi trường an toàn, minh bạch, thúc đẩy sáng kiến đổi mới, giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và nhanh chóng hội nhập với xu thế công nghệ toàn cầu.
Theo ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech (Hiệp hội Blockchain Việt Nam), sự tích hợp công nghệ Blockchain và AI không chỉ giúp tối ưu hóa chi phí giao dịch, mà còn tạo động lực thu hút nguồn vốn quốc tế, mở ra cơ hội phát triển vượt bậc cho nền kinh tế số của Việt Nam.
Quý Nguyễn