Đề cập đến chính sách, quản lý về AI, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an cho rằng: Bên cạnh tiềm năng, AI cũng đặt ra những thách thức chưa từng có về khoảng trống pháp lý, rủi ro đạo đức, lạm dụng công nghệ cho tội phạm mạng, chiến tranh thông tin, xâm phạm quyền riêng tư dữ liệu, đặc biệt là nguy cơ tác động đến quốc phòng, an ninh.
Nhận thức tầm quan trọng của AI, hầu hết các quốc gia, nhất là các nước lớn đều đặc biệt quan tâm, ban hành nhiều chính sách liên quan vấn đề này.
Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an phát biểu tại Hội thảo
Để phát huy tiềm năng, giảm thiểu rủi ro từ AI yêu cầu xử lý hài hòa giữa phát triển và kiểm soát, giữa đổi mới và kỷ cương, giữa cơ hội và rủi ro, giữa hội nhập và độc lập… đang đặt ra cấp bách, đòi hỏi những định hướng chiến lược dài hạn, toàn diện và đồng bộ, tìm ra con đường phù hợp với Việt Nam, từ hệ thống pháp luật, hạ tầng, nhân lực, định vị mục tiêu phát triển AI - Đại tướng Lương Tam Quang nêu vấn đề.
Cho đến nay, các quy định pháp lý cho sự phát triển của AI ở Việt Nam dần được hình thành như: Khung pháp lý về AI đầu tiên được ban hành tại Luật Công nghiệp công nghệ số 2025, Chính phủ ban hành các Quyết định về “Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo hết năm 2030”, “Chiến lược phát triển công nghệ bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”.
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Việt Nam ban hành Chiến lược AI lần đầu tiên là năm 2021. Nhưng AI là lĩnh vực thay đổi nhanh. Chiến lược này cần được cập nhật. Cuối năm nay, chúng ta sẽ có bản cập nhật Chiến lược AI quốc gia và Luật AI.
Đây không chỉ là khung pháp lý, mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn quốc gia, AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của đất nước, phục vụ nhân dân, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Các đại biểu tại phiên thảo luận
Nhấn mạnh thêm về việc AI là hạ tầng trí tuệ, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng: AI không chỉ là một công nghệ ứng dụng, nó đang trở thành một loại hạ tầng quốc gia, giống như điện, viễn thông hay Internet. Ai làm chủ được AI người đó sẽ có lợi thế vượt trội trong sản xuất, kinh doanh, trong y tế, giáo dục, quản trị quốc giá, và cả quốc phòng, an ninh.
Việt Nam phải có hạ tầng trí tuệ AI Việt Nam. Việt Nam sẽ nhanh chóng xây dựng trung tâm siêu tính toán AI quốc gia và dữ liệu AI mở dùng chung. Chúng ta sẽ thực hiện AI hóa như là điện khí hóa, nhưng chúng ta sẽ AI hóa nhanh hơn, nhanh nhất có thể. Phổ cập AI, bình dân học vụ AI, giống như phong trào học tiếng Anh trước đây. Mỗi người Việt Nam sẽ có một trợ lý số, dân số không tăng nhưng trí tuệ xã hội tăng ít nhất gấp đôi - Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng kỳ vọng.
Cùng với Luật AI, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết thêm về chính sách và thể chế: “Chúng ta sẽ ban hành Bộ quy tắc đạo đức AI quốc gia, hài hòa với chuẩn mực quốc tế, nhưng được thiết kế phù hợp với thực tiễn Việt Nam, và xây dựng Luật AI, chiến lược AI theo một số quan điểm cốt lõi”.
Thứ nhất, quản lý theo mức độ rủi ro. Thứ hai, minh bạch và trách nhiệm giải trình. Thứ ba, đặt con người vào vị trí trung tâm. Thứ tư, khuyến khích phát triển AI trong nước, tự chủ về AI. Thứ năm, lấy AI làm động lực tăng trưởng nhanh và bền vững. Thứ sáu, bảo vệ chủ quyền số. Trong đó, dữ liệu, hạ tầng và công nghệ AI là ba trụ cột chiến lược của chủ quyền số.
Toàn cảnh Hội thảo
Đề cập về Luật AI, tại phiên thảo luận thứ nhất với nội dung “AI: Sức mạnh, rủi ro và khả năng kiểm soát”, ông Lê Quang Vinh, Tổng giám Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam cũng cho rằng cần phải có Luật AI. PGS. TS Nguyễn Quốc Vinh (Học viện Kỹ thuật Quân sự) đưa ra đề xuất cần có khung quản lý rủi ro AI.
Bên cạnh việc mở ra cơ hội lớn không thể phủ nhận từ AI mang lại thì AI cũng đặt ra thách thức và trách nhiệm, nhất là vấn đề về đạo đức, việc làm và niềm tin xã hội.
“Vì vậy, chúng ta phải phát triển AI vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn. AI vì con người, không thay thế con người mà phục vụ con người, AI là trợ lý của con người. AI là công cụ mạnh mẽ, nhưng con người mới là chủ thể ra quyết định, hãy để AI hỗ trợ, chứ không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người” – Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết.
NHẬT TÂN; ảnh: MẠNH THẮNG