Đại biểu: 'Nếu pháp luật đi chậm, người tuân thủ sẽ chịu thiệt...'

3 giờ trướcBài gốc

Chiều 13-11, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Thương mại điện tử (TMĐT). Tại hội trường, các đại biểu nêu quan điểm về việc xây dựng một thể chế vừa đi trước để dẫn dắt đổi mới, vừa bảo vệ dữ liệu và thị trường.

"Luật đã mở nhiều cánh cửa, nhưng một số bản lề vẫn còn cứng"

Đại biểu Bế Trung Anh (Vĩnh Long) nhận định dự luật này không chỉ điều chỉnh hành vi kinh doanh trên mạng, mà còn xác lập vị thế của Việt Nam trong nền kinh tế số toàn cầu.

Ông đánh giá cao nỗ lực của cơ quan soạn thảo khi bản dự thảo được thiết kế với ngôn ngữ hiện đại, cách tiếp cận toàn cầu, phản ánh tinh thần “Nhà nước kiến tạo, thị trường dẫn dắt, công nghệ hỗ trợ quản trị”.

Tuy nhiên, ông lưu ý: “Luật đã mở nhiều cánh cửa, nhưng một số bản lề vẫn còn cứng, khiến cánh cửa đổi mới chưa thể mở hết”.

ĐBQH Bế Trung Anh - Vĩnh Long cho rằng, luật TMĐT không chỉ điều chỉnh hành vi kinh doanh trên mạng, mà còn xác lập vị thế của Việt Nam trong nền kinh tế số toàn cầu. Ảnh: QH

Theo đại biểu, TMĐT không chỉ là một ngành mà là hạ tầng của nền kinh tế số. Nếu luật chỉ quản lý “hoạt động” mà chưa kiến tạo “hệ sinh thái”, thì sẽ giống như một sân bay lớn nhưng thiếu tháp điều khiển – máy bay có thể chạy đà nhưng không thể cất cánh.

Trong ý kiến góp ý cho dự luật, ông đưa ra nhiều kiến nghị cụ thể. Trước hết, về bảo vệ dữ liệu người dùng, ông đề nghị bổ sung quy định chỉ thu thập dữ liệu cần thiết cho giao dịch, chia sẻ khi có cơ sở pháp lý rõ ràng, tránh xâm phạm quyền riêng tư.

Đối với quy định nền tảng phải công khai tiêu chí hiển thị hàng hóa, dịch vụ, ông đánh giá đây là quy định tiến bộ, nhưng thiếu cơ chế giám sát cụ thể, có thể khiến thuật toán trở thành “người gác cổng vô hình”, nó sẽ ưu tiên sản phẩm của chính chủ nền tảng và đẩy doanh nghiệp nhỏ ra rìa. Ông đề nghị cần công khai logic cơ bản của thuật toán đề xuất hiển thị để tránh độc quyền “vô hình” trên nền tảng.

Về TMĐT xuyên biên giới, dự thảo yêu cầu nền tảng nước ngoài phải thành lập pháp nhân hoặc ký quỹ tại Việt Nam. Vị đại biểu cho rằng quy định này đúng với các “ông lớn” như Amazon, TikTok Shop. Nhưng nếu áp dụng máy móc cho các startup bán hàng xuyên biên giới, chúng ta sẽ vô tình đóng cửa với chính doanh nghiệp Việt đang khởi nghiệp bằng sức sáng tạo của họ.

Do vậy, ông đề nghị bổ sung cơ chế “sandbox TMĐT xuyên biên giới”, cho phép doanh nghiệp thử nghiệm mô hình logistics, thanh toán, hợp đồng thông minh trong phạm vi kiểm soát. Nếu không, sẽ dẫn đến nghịch lý: Luật ra đời để thúc đẩy đổi mới, nhưng lại vô tình triệt tiêu sáng tạo.

“Thể chế phải đi trước, nhưng phải biết lùi một bước cho sáng tạo tiến lên. Nếu chúng ta chỉ muốn TMĐT phát triển có kiểm soát, chúng ta sẽ chỉ có một nền kinh tế điện tử nhỏ, an toàn mà chậm chạp. Nhưng nếu chúng ta dám kiến tạo một thể chế mở, minh bạch, dữ liệu an toàn và công nghệ được thử nghiệm, thì thương mại điện tử sẽ trở thành hạ tầng phát triển mới của Việt Nam”, ông nói.

"Pháp luật thì không nên chậm"

Trước ý kiến ‘Thể chế phải đi trước, nhưng phải biết lùi một bước cho sáng tạo tiến lên’ của đại biểu Bế Trung Anh, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đà Nẵng) đã bấm nút tranh luận.

Ông cho biết không phản đối với ý kiến của đại biểu Trung Anh, nhưng ông có quan điểm khác. Ông cho rằng: “Pháp luật thì không nên chậm”.

Lý do được vị đại biểu đưa ra là hiện nay công nghệ số, TMĐT đang phát triển nhanh hơn năng lực quản lý. Vì vậy, pháp luật cần phải đi trước bằng nguyên tắc, đi cùng bằng cơ chế và đi sau bằng giám sát.

Chiều 13-11, Quốc hội thảo luận về dự án Luật TMĐT. Ảnh: QH

“Trong lĩnh vực TMĐT, nếu pháp luật đi chậm thì không gian sáng tạo có thể bị lấn át bởi các hành vi vi phạm. Nếu không tạo được môi trường TMĐT lành mạnh, sẽ không thể xây dựng được niềm tin của thị trường, cũng không thể bảo vệ được những người làm ăn chân chính. Khi đó, người tuân thủ sẽ chịu thiệt, còn người lợi dụng kẽ hở pháp luật lại trục lợi”, ông nói.

Đồng thời cho rằng pháp luật cần linh hoạt và kịp thời, chứ không phải pháp luật chậm và buông lỏng.

Ông dẫn chứng bài học khi các mô hình taxi công nghệ như Uber và Grab mới xuất hiện ở Việt Nam, chúng ta lúng túng trong quản lý, dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh và tranh chấp kéo dài.

“Sáng tạo cần tự do, nhưng tự do chỉ bền vững trong khuôn khổ pháp luật. Một khung pháp lý rõ ràng, có tính dự báo và cho phép thử nghiệm chính là cách tốt nhất để bảo vệ sáng tạo. Thay vì chậm lại để rồi phải chạy theo xử lý hậu quả, chúng ta cần chủ động xây dựng khung pháp luật đi trước để định hướng”, đại biểu đoàn TP. Đà Nẵng nêu quan điểm.

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn PLO : https://plo.vn/dai-bieu-neu-phap-luat-di-cham-nguoi-tuan-thu-se-chiu-thiet-post881175.html