Đầu tư vào nông nghiệp cần được cân đối hơn để đạt tăng trưởng xanh

4 giờ trướcBài gốc

Các chuyên gia tại phiên tọa đàm.

Tại hội thảo “Đổi mới sáng tạo và hiệu quả: Góc nhìn từ đầu tư nông nghiệp”, ngày 28/10/2025, các chuyên gia thống nhất rằng để đạt được các mục tiêu tăng trưởng cũng như phát triển bao trùm và bền vững, trong thời gian tới, Việt Nam cần tăng cường đầu tư cho nông nghiệp. Đồng thời, tái cơ cấu và nâng cao hiệu quả đầu tư công, tập trung vào các vùng và lĩnh vực có lợi thế, giá trị gia tăng cao, gắn với chuyển đổi xanh, đổi mới khoa học công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh, qua đó phát huy vai trò đòn bẩy của đầu tư công trong thu hút đầu tư tư nhân và nguồn lực xã hội.

ĐỔI MỚI SÁNG TẠO ĐỂ NÂNG CAO SỨC CẠNH TRANH CHO NÔNG NGHIỆP

Hội thảo do Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) thuộc Bộ Tài chính phối hợp với Trường Chính sách Công Crawford, Đại học Quốc gia Australia (ANU) và Hội Trí thức và Chuyên gia Việt Nam - Australia (VASEA) tổ chức. Đây là một trong những hoạt động hợp tác chuyên sâu giữa các nhà nghiên cứu chính sách nông nghiệp, với sự tài trợ từ Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp quốc tế Australia (ACIAR), góp phần tăng cường hợp tác nghiên cứu, đầu tư và phát triển nông nghiệp giữa Việt Nam và Australia, hướng tới một nền nông nghiệp hiệu quả, xanh và có khả năng cạnh tranh toàn cầu.

Ông Vũ Quốc Huy: "Đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ là “con đường duy nhất” để tạo ra đột phá cho nông nghiệp".

Phát biểu khai mạc, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), nhấn mạnh nông nghiệp là trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế, góp khoảng 12% GDP và là sinh kế của gần một phần ba dân số. Tuy nhiên, ngành đang đối diện nhiều sức ép mới: biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, suy giảm tài nguyên đất – nước, cùng yêu cầu cao hơn về tiêu chuẩn xanh, an toàn, truy xuất nguồn gốc từ thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045, ông Huy khẳng định đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ là “con đường duy nhất” để tạo ra đột phá.

NIC xác định nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn và chuyển đổi số nông thôn là các trụ cột ưu tiên, đồng thời triển khai nhiều sáng kiến, như hỗ trợ start-up nông nghiệp công nghệ cao ứng dụng IoT, AI, blockchain; thúc đẩy hình thành thị trường tín chỉ carbon trong canh tác lúa; kết nối mạng lưới chuyên gia Việt kiều tại Australia nhằm đưa công nghệ tiên tiến vào sản xuất.

Giáo sư Janine O’Flynn: Việt Nam là đối tác trọng điểm trong nghiên cứu chính sách công và phát triển nông nghiệp của ANU.

Đại diện phía Australia, Giáo sư Janine O’Flynn, Giám đốc Trường Chính sách công Crawford (ANU), khẳng định Đại học Quốc gia Australia sẵn sàng đồng hành cùng Việt Nam trong quá trình chuyển đổi. ANU có nhiều dự án hợp tác tại châu Á, trong đó Việt Nam là đối tác trọng điểm trong nghiên cứu chính sách công và phát triển nông nghiệp. Bà nhấn mạnh mong muốn trở thành “cầu nối tri thức” thúc đẩy hợp tác Việt Nam – Australia trong đầu tư và đổi mới sáng tạo nông nghiệp.

CẦN CƠ CẤU LẠI ĐẦU TƯ CÔNG ĐỂ TỐI ƯU HIỆU QUẢ

Trong phần thảo luận về hiệu quả đầu tư nông nghiệp, nhóm chuyên gia của Trường Chính sách công Crawford (ANU) gồm: GS. Long Chu, TS Liên Lê, TS. Mai Nguyễn và TS. Thắng Đỗ đưa ra một số đánh giá quan trọng: Giai đoạn 2020–2024, đầu tư cho nông nghiệp chỉ chiếm 10,78–12,61% GDP, thấp hơn nhiều so với công nghiệp – xây dựng (xấp xỉ 38%) và dịch vụ (xấp xỉ 50%).

Nguồn vốn đầu tư công vẫn tập trung quá lớn vào hạ tầng cứng, đặc biệt là thủy lợi, chiếm tới 80,8% tổng vốn ngân sách Trung ương dành cho nông nghiệp giai đoạn 2021–2025. Trong khi đó, đầu tư cho khoa học công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới mô hình sản xuất – những yếu tố tạo giá trị gia tăng và giảm phát thải vẫn còn hạn chế.

Theo nhóm nghiên cứu, đầu tư công cho nông nghiệp cần sự thay đổi về tư duy, từ “đầu tư cho sản xuất” sang “đầu tư cho đổi mới”, tập trung vào công nghệ và mô hình giá trị nhằm nâng cao năng suất, hiệu quả và khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu.

Để đạt mục tiêu mà Nghị quyết 19 đặt ra, nhu cầu vốn đầu tư công cho lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2021–2030 là khoảng 305.000 tỷ đồng, gấp đôi so với giai đoạn 2011–2020. Riêng giai đoạn 2026–2030, cần bổ sung 166.000 tỷ đồng để đảm bảo lộ trình chuyển đổi xanh và nâng cao sức cạnh tranh của ngành".

TS.Lê Thị Hà Liên, Trường Chính sách công Crawford.

Từ góc độ Việt Nam, TS Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chiến lược chính sách nông nghiệp và môi trường, nhấn mạnh đầu tư công cần đóng vai trò đòn bẩy để huy động nguồn lực tư nhân và xã hội. Theo đó, trọng tâm trong giai đoạn tới là: Ưu tiên vốn cho các vùng, ngành hàng có giá trị gia tăng cao; Đẩy mạnh chuyển đổi xanh, đổi mới công nghệ và số hóa; Kích hoạt nguồn lực tư nhân thông qua cơ chế liên kết công – tư và tín chỉ carbon nông nghiệp.

“Đầu tư công phải tạo ra lực kéo, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị”, ông Thắng nhấn mạnh.

Chia sẻ từ góc nhìn thực tiễn sản xuất, bà Nguyễn Thu, Nhà sáng lập Hệ sinh thái Nông nghiệp bền vững MEVI, cho biết đổi mới sáng tạo không chỉ là khái niệm mà là lợi ích đo đếm được.

Cụ thể, tại huyện Ứng Hòa (Hà Nội), mô hình canh tác lúa thông minh, phát thải thấp (SRI–AWD) sử dụng giống lúa J02: giảm 30% chi phí đầu vào, tăng 50% tỷ suất lợi nhuận, giảm 10% khí phát thải. Mô hình còn mở ra nguồn thu từ bán tín chỉ carbon, với giá 50–60 USD/tấn CO₂. Doanh nghiệp triển khai mô hình cam kết chia sẻ tới 40% doanh thu tín chỉ carbon cho địa phương và người dân, minh chứng cho việc đầu tư công và đổi mới sáng tạo có thể kéo theo nguồn lực xã hội.

Tại Sơn La, mô hình sản xuất cam Meha theo kinh tế tuần hoàn giúp giảm 40% chi phí đầu vào; tăng 18% sản lượng. Nông dân tận dụng phụ phẩm (vỏ cà phê, bã sắn, phân chuồng hoai mục…) làm phân hữu cơ, chế phẩm sinh học, từ đó giảm phụ thuộc vào hóa chất. Nhờ chất lượng vượt trội, cam được tiêu thụ ở mức 40.000–60.000 đồng/kg.

“Vẫn còn nhiều dư địa để phát triển hợp tác chuỗi giá trị, từ vùng nguyên liệu, chế biến đến thị trường. Nông nghiệp xanh, nông nghiệp thông minh và tín chỉ carbon sẽ là xu hướng chủ đạo trong giai đoạn tới”, bà Thu khẳng định.

Chu Khôi

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/dau-tu-vao-nong-nghiep-can-duoc-can-doi-hon-de-dat-tang-truong-xanh.htm