ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh): Nguy cơ quá tải khi phân cấp cho cấp xã nhưng không kèm nguồn lực tương xứng

3 giờ trướcBài gốc

Đặt sinh thái môi trường làm thước đo phát triển nhanh, bền vững

Tại phiên thảo luận hội trường, ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) bày tỏ sự đồng tình với Báo cáo kết quả giám sát tối cao của Quốc hội. Đồng thời, ghi nhận, đánh giá cao những nỗ lực rất lớn của Chính phủ, các bộ, ngành và chính quyền địa phương trong việc thực thi chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực.

ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) phát biểu thảo luận tại hội trường

Theo đại biểu, việc thể chế hóa nhanh các chủ trương của Đảng và Nhà nước về quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật từng bước được hoàn thiện; vai trò của cộng đồng, doanh nghiệp và người dân ngày càng được nâng cao.

Đại biểu cũng dẫn chứng quan điểm chỉ đạo trong Dự thảo báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng đã bổ sung “bảo vệ môi trường” cùng với phát triển kinh tế, xã hội là nhiệm vụ “trung tâm”, là cam kết chiến lược, đặt sinh thái môi trường làm thước đo cho sự phát triển nhanh và bền vững.

Quy trình cấp phép kéo dài, nhiều quy định chưa rõ

Bên cạnh những kết quả quan trọng đã đạt được, Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh cũng thẳng thắn đánh giá, môi trường vẫn là một trong những thách thức lớn nhất của phát triển bền vững. Từ thực tiễn địa phương, đại biểu chỉ ra ba nhóm vấn đề cần quan tâm tháo gỡ.

Nhóm vấn đề thứ nhất về quy trình và chất lượng thẩm định, cấp phép môi trường, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà cho biết: quy trình thẩm định Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và cấp Giấy phép môi trường hiện còn kéo dài. Nguyên nhân là do phải điều chỉnh nhiều lần vì thiếu thông tin kỹ thuật, công nghệ và phương án thiết kế cơ sở tại thời điểm thẩm định. Bên cạnh đó, một số thủ tục vẫn thực hiện thủ công, giấy tờ, chưa đáp ứng yêu cầu số hóa và dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Một vướng mắc khác là tiêu chí xác định thẩm quyền cấp phép còn chồng chéo giữa các cấp bộ – tỉnh, gây lúng túng trong thực thi.

Đại biểu cũng chỉ ra sự không thống nhất trong các quy định về đối tượng phải thực hiện nghĩa vụ môi trường. Điều này đặc biệt rõ với các dự án mở rộng, nâng công suất hoặc dự án đặc thù như điện mặt trời, trồng dược liệu dưới tán rừng, liên kết nông nghiệp – du lịch. "Một số trường hợp miễn trừ nghĩa vụ môi trường theo luật chuyên ngành (như: địa chất, khoáng sản) chưa được quy định rõ, dẫn tới nguy cơ hiểu sai, áp dụng tùy tiện", đại biểu nhấn mạnh.

Ngoài ra, yêu cầu vận hành thử nghiệm lại đối với các cơ sở đã hoạt động ổn định, không thay đổi công nghệ cũng gây tốn kém, không mang lại giá trị thực tế.

Quang cảnh phiên thảo luận tại Hội trường về Báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành

Từ đó, ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà kiến nghị, cần hoàn thiện quy trình thẩm định ĐTM bảo đảm chất lượng, đủ thông tin kỹ thuật trước khi thẩm định. Đồng thời, bổ sung cơ chế thẩm định rút gọn, trực tuyến toàn trình đối với các dự án ít rủi ro để rút ngắn thời gian, chi phí. Cần quy định rõ thẩm quyền, căn cứ chuyển tiếp và tiêu chí phân cấp cấp phép, bảo đảm thống nhất, tránh chồng chéo. Đại biểu cũng đề nghị làm rõ phạm vi, đối tượng phải thực hiện ĐTM hoặc được miễn trừ; xem xét miễn hoặc đơn giản hóa nghĩa vụ vận hành thử nghiệm cho các cơ sở đã ổn định.

Về xử lý nước thải, đại biểu cho biết, có sự lãng phí khi nhiều khu phụ trợ của khu công nghiệp (KCN) phải đầu tư hệ thống xử lý riêng; trong khi các khu, cụm công nghiệp gần nhau lại chưa được phép sử dụng chung hệ thống xử lý tập trung dù công suất còn dư thừa. Nữ ĐBQH Đoàn Quảng Ninh cũng lo ngại về nguy cơ lợi dụng “đấu nối tạm thời” để né giấy phép môi trường do chưa có tiêu chí rõ ràng về tính ổn định, lâu dài của việc đấu nối. Hơn nữa, việc chưa có quy chuẩn hướng dẫn tái sử dụng nước thải sau xử lý (để tưới cây, rửa đường...) đang gây lãng phí nguồn nước.

Tập trung tháo gỡ bất cập về quy hoạch, phân cấp, nguồn lực

Nhóm vấn đề thứ ba được đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà nêu là bất cập về quy hoạch, phân cấp và nguồn lực thực thi. Trong đó, về quy hoạch, đại biểu cho biết công tác này, đặc biệt ở vùng ven biển, vùng đệm, hành lang bảo vệ bờ biển, còn thiếu khái niệm, tiêu chí và quy chuẩn kỹ thuật cụ thể. Điều này khiến các địa phương gặp khó khăn trong xác định phạm vi vùng đệm, tiêu chí kiểm soát đổ thải và phân vùng rủi ro môi trường vùng ven biển.

Vấn đề lớn nhất, theo đại biểu, là công tác phân cấp. Hiện nay, nhiều nhiệm vụ quản lý, kiểm tra, xử lý vi phạm và ứng phó sự cố môi trường đã được phân cấp từ cấp huyện xuống cấp xã. Tuy nhiên, năng lực, nhân sự và nguồn lực của cấp xã còn rất hạn chế.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà nhấn mạnh: "Việc phân cấp không đi kèm hướng dẫn, đào tạo và cơ chế hỗ trợ dễ dẫn đến quá tải, giảm hiệu quả thực thi". Cùng với đó, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường chưa có tiêu chí rõ ràng, còn chồng chéo giữa các cấp.

Để tháo gỡ, đại biểu đề nghị, cần phân cấp phù hợp, đồng thời phải bổ sung cơ chế hỗ trợ, đào tạo, bố trí nhân lực và kinh phí cho cấp cơ sở để bảo đảm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ mới. Cần làm rõ tiêu chí xác định thẩm quyền xử phạt, tránh trùng lặp, bảo đảm minh bạch, khả thi.

ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà cũng đề xuất thành lập Quỹ Môi trường tập trung để xử lý công tác môi trường trong các doanh nghiệp; nhất là, doanh nghiệp có tác động lớn đến môi trường, đồng thời hỗ trợ đầu tư hạ tầng môi trường cấp cơ sở, ưu tiên cho những khu vực chịu áp lực ô nhiễm hoặc có thu nhập thấp.

Mạnh Tuân

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/dbqh-nguyen-thi-thu-ha-quang-ninh-nguy-co-qua-tai-khi-phan-cap-cho-cap-xa-nhung-khong-kem-nguon-luc-tuong-xung-10393307.html