Khóm Cầu Đúc được trưng bày tại các Hội nghị, hội thảo trên địa bàn thành phố Cần Thơ và các tỉnh lân cận
Giữ gìn thương hiệu, nâng cao giá trị cây trồng chủ lực
Những năm gần đây, cùng với chủ trương tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nhiều địa phương trong vùng đã chú trọng khôi phục và phát triển vùng trồng khóm, diện tích được duy trì ổn định ở mức hàng chục nghìn héc-ta. Dù vậy, bài toán phát triển bền vững cho cây khóm vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là chi phí sản xuất cao, thị trường tiêu thụ chủ yếu trong nước, xuất khẩu chưa tương xứng với tiềm năng.
Thành phố Cần Thơ là một trong những địa phương có diện tích trồng khóm lớn của Đồng bằng sông Cửu Long, trong đó giống khóm Queen nổi tiếng với thương hiệu khóm Cầu Đúc được xem là “đặc sản vùng sông nước Tây Nam Bộ”.
Trên vùng đất phèn khó canh tác, người dân Cần Thơ bằng sự cần cù, sáng tạo đã tạo nên sản phẩm đặc trưng, góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng và nâng cao thu nhập.
Giống khóm Queen nổi tiếng với thương hiệu khóm Cầu Đúc được xem là “đặc sản vùng sông nước Tây Nam Bộ”
Hiện khóm Cầu Đúc được trồng tập trung tại xã Hỏa Lựu và Vĩnh Viễn, với tổng diện tích hơn 2.000 héc-ta. Chính quyền địa phương xác định đây là một trong bốn cây trồng chủ lực, tập trung hỗ trợ nông dân phục tráng giống, áp dụng quy trình kỹ thuật tiên tiến, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, đồng thời xây dựng và quảng bá thương hiệu để phát triển thị trường.
Ông Trương Cảnh Tuyên, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ, cho biết: “Thành phố đã xây dựng đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, trong đó tập trung phát triển các cây trồng chủ lực, đặc biệt là cây khóm Cầu Đúc. Chính quyền kêu gọi doanh nghiệp tham gia bao tiêu sản phẩm, hỗ trợ hợp tác xã và tổ hợp tác nâng cao năng lực sản xuất, nhân rộng các mô hình hiệu quả nhằm gia tăng giá trị sản phẩm cho nông dân”.
Nhờ đó, cây khóm Cầu Đúc không chỉ giúp nhiều hộ dân thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu chính đáng. Ông Nguyễn Hoàng Thương, chủ vựa thu mua khóm tại xã Hỏa Lựu, chia sẻ: “Bà con ở đây sống chủ yếu bằng nghề trồng khóm. Tôi cũng là nông dân, nên luôn cố gắng thu mua để bà con có đầu ra ổn định. Nếu có thêm chính sách hỗ trợ vốn và hợp đồng bao tiêu dài hạn, người dân sẽ yên tâm sản xuất hơn”.
Kết hợp phát triển du lịch, mở rộng mô hình sản xuất mới
Bên cạnh sản xuất, thành phố Cần Thơ còn định hướng phát triển du lịch nông nghiệp gắn với sản phẩm đặc sản địa phương. Làng du lịch cộng đồng Cánh đồng khóm Cầu Đúc, xã Hỏa Lựu, thành phố Cần Thơ là điểm đến thu hút du khách gần xa với những trải nghiệm độc đáo: đi xuồng len lỏi qua rẫy khóm xanh mát, ngắm cảnh nông thôn thanh bình và thưởng thức các món ngon chế biến từ khóm.
Du khách tham quan Làng du lịch cộng đồng Cánh đồng khóm Cầu Đúc, xã Hỏa Lựu, thành phố Cần Thơ.
Chị Trang Kiều Diễm, một hộ dân làm du lịch cộng đồng, cho biết: “Khi được địa phương vận động, gia đình tôi mạnh dạn đầu tư mô hình du lịch sinh thái gắn với vườn khóm. Ngoài quảng bá thương hiệu, du lịch còn giúp tăng thu nhập, tạo việc làm cho người dân trong xã”.
Không dừng lại ở đó, nhiều mô hình chuyển đổi cây trồng hiệu quả cũng đang được triển khai ở các địa phương khác. Tại xã Phương Bình, thành phố Cần Thơ, người dân đã mạnh dạn chuyển đổi từ cây mía kém hiệu quả sang trồng giống khóm MD2 (khóm Mỹ) - loại cây cho năng suất cao, chất lượng vượt trội, phù hợp với đất phèn và được doanh nghiệp bao tiêu toàn bộ sản phẩm.
Thu hoạch khóm MD2 tại xã Phương Bình, thành phố Cần Thơ.
Nhờ sự liên kết “bốn nhà” (nhà nông - nhà doanh nghiệp - nhà khoa học - Nhà nước), mô hình trồng khóm MD2 đã mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội.
Ông Lâm Văn Lam, hộ trồng khóm tại Phương Bình, chia sẻ: “Trồng khóm được doanh nghiệp hỗ trợ kỹ thuật và con giống trả chậm. Khi thu hoạch, doanh nghiệp thu mua toàn bộ với giá ổn định. Nhờ vậy, bà con yên tâm đầu tư lâu dài”.
Thực tế cho thấy, nếu trước đây người trồng mía chỉ thu lãi 10-20 triệu đồng mỗi héc-ta mỗi năm, thì nay chuyển sang trồng khóm MD2, lợi nhuận đạt 60-70 triệu đồng/ha, thậm chí hơn 100 triệu đồng/ha nếu kết hợp bán chồi giống. Với năng suất 70-90 tấn/ha, giá thu mua ổn định 5.700 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, người dân có thể thu lãi từ 160-250 triệu đồng/ha/năm, gấp nhiều lần so với trồng mía.
Bà con nông dân phân loại chồi giống khóm MD2 tại xã Phương Bình, thành phố Cần Thơ.
Đến nay, xã Phương Bình đã mở rộng diện tích khóm MD2 lên hơn 120 ha, với hơn 40 hộ tham gia. Sự đồng hành của doanh nghiệp chế biến nông sản WestFood Hậu Giang, vừa đi vào hoạt động với dây chuyền hiện đại, không chỉ giúp tiêu thụ sản phẩm mà còn tạo việc làm cho hàng trăm lao động, góp phần hoàn thiện chuỗi giá trị và nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản địa phương.
Ông Hồ Hoàng Điệp, Bí thư Đảng ủy xã Phương Bình, khẳng định: “Để phát triển bền vững, cần gắn sản xuất với chuỗi giá trị, bao tiêu sản phẩm, ứng dụng công nghệ cao và nâng cao trình độ sản xuất của nông dân. Đây là hướng đi phù hợp giúp nâng tầm giá trị cây khóm của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.”
Thương lái thu mua và vận chuyển khóm Cầu Đúc đi tiêu thụ.
Hiện nay, các địa phương trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu ngành hàng khóm theo hướng hiện đại, bền vững, chú trọng nâng cao chất lượng giống, áp dụng khoa học kỹ thuật, mở rộng diện tích sản xuất đạt chuẩn VietGAP và hữu cơ. Song song với đó là việc xây dựng chỉ dẫn địa lý, quảng bá thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước.
Cây khóm không chỉ là sản phẩm nông nghiệp có giá trị kinh tế mà còn là biểu tượng văn hóa, phản ánh sức sống của người nông dân miền Tây Nam Bộ. Với sự hỗ trợ của chính quyền, sự đồng hành của doanh nghiệp và tinh thần vượt khó của người dân, trái khóm Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và trái khóm Cần Đúc nói riêng đang dần khẳng định vị thế trên thị trường, hướng tới xuất khẩu bền vững, nâng cao đời sống nông dân và góp phần phát triển nông nghiệp xanh, hiện đại.
VĂN ÚT