Đề xuất luật hóa 23 chính sách đặc thù trong dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi)

một ngày trướcBài gốc

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy phát biểu tại hội thảo

Sáng 12/6, tại trụ sở các cơ quan của Quốc hội (22 Hùng Vương, Hà Nội), Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tổ chức Hội thảo “Góp ý hoàn thiện dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi).

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy và Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng đồng chủ trì hội thảo.

Tham dự có: đại diện Bộ Xây dựng và các chuyên gia, nhà khoa học hoạt động trong lĩnh vực đường sắt, giao thông vận tải...

Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng phát biểu tại hội thảo

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, Chính phủ đã có Tờ trình bổ sung số 489/TTr-CP ngày 9/6/2025.

Theo đó, dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) được bổ sung, chỉnh lý để luật hóa 23 cơ chế, chính sách đặc thù vốn dự kiến ban hành bằng một Nghị quyết thí điểm đặc thù trước đó. Những cơ chế này hướng tới tạo đột phá cho ngành đường sắt.

Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét, thông qua dự án Luật ngay trong Kỳ họp thứ Chín theo quy trình rút gọn tại một kỳ họp, nhằm sớm hình thành hành lang pháp lý đặc thù cho phát triển đường sắt.

Theo Tờ trình bổ sung của Chính phủ về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) do Phó Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam Nguyễn Tiến Thịnh trình bày, dự thảo Luật đã được bổ sung, chỉnh lý để luật hóa 23 cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt tại dự thảo Nghị quyết đã trình cấp có thẩm quyền thống nhất chủ trương, nhằm tạo hành lang pháp lý mang tính đột phá cho phát triển đường sắt.

Cụ thể, cơ quan soạn thảo đã luật hóa nội dung dự thảo Nghị quyết vào 20 điều và chỉnh lý 33 điều tại dự thảo Luật.

Phó Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam Nguyễn Tiến Thịnh trình bày Tờ trình bổ sung của Chính phủ về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi)

Trong đó, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa phục vụ dự án mà trong nước chưa sản xuất được hoặc sản xuất được nhưng không đáp ứng yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án, gồm: máy móc, thiết bị, phụ tùng thay thế, phương tiện giao thông đường sắt, vật tư dùng để chế tạo máy móc, thiết bị hoặc để chế tạo linh kiện chi tiết, bộ phận rời, phụ tùng của máy móc, vật tư cho xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt. Chính sách này kế thừa quy định tại Luật Đường sắt 2017.

Về huy động nguồn lực và bố trí vốn, nhóm chính sách này được luật hóa tại 4 điều (21, 22, 26, 27) trong dự thảo Luật nhằm huy động nguồn lực và bố trí vốn đầu tư xây dựng đường sắt.

Cụ thể, quy định giao Thủ tướng Chính phủ quyết định việc sử dụng đa dạng các nguồn vốn, như phát hành trái phiếu Chính phủ, vốn hỗ trợ phát triển chính thức, vốn vay ưu đãi nước ngoài, nguồn tăng thu tiết kiệm chi… cho đầu tư phát triển các dự án đường sắt; quy định về việc phát triển, khai thác quỹ đất và giá trị tăng thêm từ đất vùng phụ cận ga đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị để tạo thêm nguồn vốn vay ưu đãi nước ngoài, các thủ tục liên quan đến điều chỉnh quy hoạch; cho phép UBND cấp tỉnh được quyết định các chỉ tiêu kỹ thuật, chỉ tiêu sử dụng đất để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất khu vực TOD.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải phát biểu tại hội thảo

Về trình tự, thủ tục đầu tư dự án đường sắt, đại diện Cục Đường sắt Việt Nam cho biết, nhóm chính sách này được luật hóa tại 8 điều (28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 40) trong dự thảo Luật, nhằm đơn giản hóa trình tự, thủ tục đầu tư, giảm thời gian thực hiện dự án.

Theo đó, cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư được quyết định phân chia dự án thành các dự án thành phần, tiểu dự án không phải áp dụng theo quy định của pháp luật về xây dựng; các dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD) không phải thực hiện thủ tục lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư và các thủ tục khác có liên quan đến quyết định chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật có liên quan.

UBND cấp tỉnh được quyết định điều chỉnh dự án trong trường hợp dự án phát sinh thay đổi về mục tiêu, địa điểm, vượt mức vốn đầu tư công, vượt mức vốn đầu tư công của ngân sách cấp trên, vượt tổng mức đầu tư dự án so với nội dung tại quyết định đầu tư dự án và các trường hợp khác theo quy định của pháp luật về xây dựng; việc huy động, phân bổ và quản lý các nguồn vốn đầu tư phát triển đường sắt…

Các đại biểu tham dự Hội thảo tập trung thảo luận về các nội dung được Chính phủ đề xuất bổ sung trong dự thảo Luật, gồm: phạm vi điều chỉnh; cơ chế phát triển đô thị quanh đường sắt (mô hình TOD); các giải pháp rút ngắn quy trình, thủ tục đầu tư dự án đường sắt…

Về việc luật hóa ngay 23 cơ chế, chính sách đặc thù, có ý kiến đề nghị đánh giá tính hợp lý của cách làm này và tác động lâu dài của những cơ chế đặc thù khi áp dụng ổn định trong hệ thống pháp luật.

Về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật đối với các loại hình đường sắt (quốc gia, đô thị, đường sắt tốc độ cao, đường sắt chuyên dùng), có ý kiến đề nghị làm rõ trách nhiệm quản lý cho từng loại hình và bảo đảm tính thống nhất, không chồng chéo với các luật chuyên ngành khác.

Về cơ chế phát triển mô hình TOD và khai thác quỹ đất phụ cận nhà ga, có ý kiến đề nghị phân tích khả năng thực hiện mô hình TOD trong điều kiện thực tế từng địa phương cũng như các biện pháp kiểm soát rủi ro (tránh thất thoát đất đai, thao túng quy hoạch…).

Về huy động, phân bổ và quản lý các nguồn vốn đầu tư phát triển đường sắt (nguồn ngân sách nhà nước, ngân sách địa phương, hợp tác công - tư PPP, vốn ODA…), các đại biểu thảo luận về hiệu quả sử dụng vốn của các cơ chế đặc thù và bảo đảm an toàn nợ công quốc gia.

Liên quan đến các giải pháp rút ngắn quy trình, thủ tục đầu tư dự án đường sắt, có ý kiến đề nghị làm rõ điều kiện áp dụng những giải pháp rút ngắn quy trình, như thiết kế kỹ thuật sơ bộ FEED, thi tuyển kiến trúc, thực hiện trước một số công việc, thực hiện đồng thời các khâu… và cơ chế quản trị rủi ro nhằm tránh xảy ra tiêu cực, sai sót.

Tin, ảnh: Thanh Chi

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/de-xuat-luat-hoa-23-chinh-sach-dac-thu-trong-du-thao-luat-duong-sat-sua-doi-10375802.html