Đề xuất miễn 100% học phí, ký túc xá, cấp sinh hoạt phí cho sinh viên điện hạt nhân

2 giờ trướcBài gốc

Bộ GD&ĐT đang xây dựng Nghị định quy định chính sách ưu đãi đối với giảng viên, sinh viên, người học, cán bộ quản lý tham gia đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực trong lĩnh vực điện hạt nhân.

Đối tượng áp dụng của dự thảo là công dân Việt Nam đang trực tiếp giảng dạy, nghiên cứu, học tập, làm việc trong lĩnh vực điện hạt nhân.

Giảng viên, sinh viên được hỗ trợ lớn

Dự thảo quy định giảng viên trực tiếp giảng dạy chuyên ngành điện hạt nhân được ưu tiên xét duyệt các nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước. Nếu có bài báo đăng trên tạp chí quốc tế uy tín và đứng tên tác giả chính hoặc tác giả liên hệ, giảng viên được hỗ trợ khoản kinh phí tương đương 20 lần mức lương tối thiểu vùng.

Ngoài ra, giảng viên được ưu tiên cử đi thực tập, bồi dưỡng ngắn hạn trong và ngoài nước. Toàn bộ chi phí do ngân sách nhà nước chi trả và giảng viên vẫn được giữ nguyên lương cùng các chế độ đang hưởng trong thời gian tham gia khóa học.

Đại học Bách khoa Hà Nội là một trong các đơn vị được Bộ GD&ĐT phân công thực hiện đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân tại Việt Nam. Ảnh: HUST

Sinh viên cao đẳng, đại học theo học chuyên ngành điện hạt nhân trong nước và cam kết làm việc tại nhà máy điện hạt nhân sau tốt nghiệp được miễn học phí và ở ký túc xá miễn phí.

Mỗi tháng, sinh viên được nhận sinh hoạt phí bằng 1 lần mức lương tối thiểu vùng. Học bổng được xét theo từng học kỳ với mức: 0,5 lần lương tối thiểu vùng cho loại khá, 1 lần cho loại giỏi và 1,5 lần cho loại xuất sắc.

Sinh viên còn được cung cấp giáo trình chuyên ngành và nếu năm cuối đạt học lực giỏi trở lên sẽ được ưu tiên đi thực tập trong nước hoặc nước ngoài với toàn bộ chi phí do ngân sách đảm bảo.

Sau tốt nghiệp, sinh viên được tiếp nhận vào nhà máy điện hạt nhân đúng theo cam kết.

Học viên cao học, nghiên cứu sinh nhận mức hỗ trợ cao hơn

Đối với học viên cao học và nghiên cứu sinh trong nước, Bộ GD&ĐT đề xuất được miễn học phí, ở ký túc xá miễn phí và nhận sinh hoạt phí hàng tháng tương ứng 1,5 lần và 2,5 lần mức lương tối thiểu vùng.

Nếu có bài báo quốc tế uy tín liên quan nội dung luận văn hoặc luận án và đứng tên tác giả chính hoặc tác giả liên hệ, người học được hỗ trợ 15 lần mức lương tối thiểu vùng.

Học viên cao học, nghiên cứu sinh có thể được cử tham dự hội nghị khoa học trong và ngoài nước với kinh phí do ngân sách chi trả. Năm cuối chương trình, người học còn được ưu tiên đi thực tập ở trong nước hoặc nước ngoài, mọi chi phí thực tập do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Với những người là công chức, viên chức được cơ quan cử đi học, toàn bộ lương và chế độ được giữ nguyên. Sau tốt nghiệp, những người này được ưu tiên tuyển vào cơ quan, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử và nhà máy điện hạt nhân.

Người học ở nước ngoài được hỗ trợ vé máy bay, visa

Dự thảo cũng quy định sinh viên đại học học ở nước ngoài, có cam kết về làm việc tại nhà máy điện hạt nhân sau tốt nghiệp, được cấp 2 vé máy bay khứ hồi trong quá trình học, cùng lệ phí hộ chiếu, visa, phí sân bay và chi phí di chuyển giữa sân bay và nơi đào tạo.

Sinh viên được mua BHYT theo mức tối thiểu của nước sở tại và nhận sinh hoạt phí bằng 1,5 lần mức sinh hoạt phí cao nhất đang áp dụng với sinh viên Việt Nam đi học theo các đề án của Chính phủ. Chủ đầu tư nhà máy điện hạt nhân cũng hỗ trợ thêm tối thiểu 300 USD/người/tháng.

Học viên cao học và nghiên cứu sinh ở nước ngoài được hưởng các hỗ trợ tương tự, nhưng mức sinh hoạt phí cao hơn, bằng 2 lần mức sinh hoạt phí cao nhất đang áp dụng cho nhóm đối tượng này theo các đề án của Chính phủ. Những người là công chức, viên chức đi học vẫn được giữ nguyên lương và phụ cấp.

Một góc phòng máy gia tốc của Trường Đại học Khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: HUS

Bộ GD&ĐT cũng đề xuất sinh viên đại học trong nước ở các ngành liên quan đến vận hành nhà máy điện hạt nhân được miễn học phí và ưu tiên ở ký túc xá. Mỗi tháng, sinh viên nhận sinh hoạt phí bằng 1 lần mức lương tối thiểu vùng.

Học bổng được xét mỗi học kỳ, gồm 0,25 lần mức lương cơ sở với loại khá, 0,5 lần với loại giỏi và 0,75 lần với loại xuất sắc.

Cán bộ quản lý, công chức, viên chức được cử tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn trong nước hoặc nước ngoài được ngân sách nhà nước chi trả toàn bộ chi phí.

Dự thảo quy định người học được nhận hỗ trợ phải thực hiện đúng các nghĩa vụ đã cam kết với chủ đầu tư. Nếu sau tốt nghiệp không về làm việc theo cam kết, người học phải bồi hoàn 100% kinh phí đã được chi trả.

Kinh phí thực hiện chính sách được chia từ 2 nguồn: Ngân sách nhà nước và kinh phí của chủ đầu tư nhà máy điện hạt nhân. Nếu dự thảo được thông qua, Nghị định dự kiến có hiệu lực từ 1-1-2026, thay thế Nghị định 124/2013.

"Chỉ dựa vào cam kết là chưa đủ"

Góp ý đối với dự thảo, Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị nghiên cứu, làm rõ căn cứ, nguyên tắc xác định các mức hỗ trợ kinh phí, mức cấp học bổng.

Cơ quan này cũng cho rằng cần điều chỉnh tăng các mức hỗ trợ theo mức lương cơ sở để phù hợp với tình hình thực tế, bảo đảm tính khả thi và phù hợp giữa các nhóm đối tượng, đặc biệt trong bối cảnh Bộ Nội vụ đang xây dựng dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, với điều chỉnh tăng 7,2% so với mức hiện hành, dự kiến áp dụng từ ngày 1-1-2026.

Cũng theo Bộ Khoa học và Công nghệ, hiện các trường đại học đã thực hiện cơ chế tự chủ, trong khi chính sách miễn học phí, ký túc xá và cấp học bổng cho sinh viên trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử làm phát sinh chi phí lớn. Vì vậy, cần quy định rõ cơ chế ngân sách nhà nước bù đắp cho các cơ sở đào tạo đối với các khoản chi này, bảo đảm khả năng thực hiện và duy trì chính sách lâu dài.

Trong khi đó, Bộ Tư pháp cho rằng trong trường hợp người hưởng ưu đãi tốt nghiệp nhưng không về làm việc tại nhà máy điện hạt nhân theo cam kết, dự thảo Nghị định cần làm rõ hơn về việc nếu người học không tự nguyện nộp khoản tiền bồi hoàn thì cơ quan nào có trách nhiệm theo dõi, thu hồi khoản bồi hoàn đó.

Còn theo Đại học Bách khoa Hà Nội, trong bối cảnh các trường đại học tự chủ tài chính, nguồn thu từ học phí và phí dịch vụ (như ký túc xá) là nguồn lực chính để vận hành, duy trì và nâng cao chất lượng đào tạo.

Nếu áp dụng quy định "miễn", đồng nghĩa với các trường tự chủ phải tự gánh chịu chi phí đào tạo và lưu trú cho các đối tượng sinh viên, học viên thuộc Nghị định. Để đảm bảo tính thống nhất, minh bạch và khả thi về tài chính, Đại học Bách khoa Hà Nội đề nghị ban soạn thảo thay thế cơ chế "miễn" bằng cơ chế "ngân sách nhà nước cấp bù/chi trả" toàn bộ các khoản chi phí này cho cơ sở đào tạo.

"Hiện số lượng chỗ ở trong ký túc xá (như tại Đại học Bách khoa Hà Nội) rất hạn chế, nên xem xét thêm hình thức chi hỗ trợ tiền thuê nhà cho các đối tượng trong nghị định", Đại học Bách khoa Hà Nội nêu.

Đơn vị này cũng cho rằng theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, chính sách cũ chưa đủ sức thu hút sinh viên giỏi và "gần như không có sinh viên nào ra trường làm đúng lĩnh vực về điện hạt nhân", do đó việc chỉ dựa vào "cam kết" và "bồi hoàn" như trong dự thảo Nghị định là chưa đủ.

Thay vì mô hình "cấp học bổng" cho sinh viên tự do, Đại học Bách khoa Hà Nội đề xuất chuyển sang mô hình "tuyển dụng trước, đào tạo sau". Đơn cử, chủ đầu tư nhà máy điện hạt nhân (ví dụ: EVN) sẽ ký hợp đồng lao động (hoặc hợp đồng đào tạo có ràng buộc) với người học ngay từ năm thứ nhất.

Bộ Quốc phòng đề nghị mở rộng đối tượng áp dụng, gồm "người gốc Việt Nam, người nước ngoài có nguyện vọng định cư tại Việt Nam, đủ điều kiện, năng lực trí tuệ, khả năng đóng góp lớn và cam kết làm việc cho cơ quan, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực điện hạt nhân của Việt Nam”.

Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, giai đoạn 2014-2025 có tổng cộng 473 học viên sang Liên bang Nga đào tạo về điện hạt nhân, trong đó có 436 sinh viên đại học, 28 học viên thạc sĩ và 9 nghiên cứu sinh và đã có 403 người tốt nghiệp.

Trong số này, hiện có 163 người đang làm việc tại Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), 130 người sẵn sàng về làm việc cho nhà máy điện hạt nhân, tuy nhiên cần đào tạo lại để phù hợp với công nghệ hạt nhân được lựa chọn.

Bộ cũng đã cấp 193 suất học bổng theo Nghị định 124/2013 với tổng kinh phí 175 tỉ đồng để thực hiện đề án 1558 về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Ở trong nước, 5 trường đại học được giao nhiệm vụ đã đào tạo 375 kỹ sư và 539 cử nhân các chuyên ngành liên quan; một số chương trình hợp tác quốc tế của EVN với Liên bang Nga, Pháp và Nhật Bản cũng mang lại gần 60 kỹ sư đang làm việc tại các đơn vị của tập đoàn.

Ngoài ra, 6 đơn vị tham gia đề án 1558 đã đào tạo được 1.574 kỹ sư, 486 thạc sĩ và 35 tiến sĩ; hiện có 419 kỹ sư/cử nhân và 2 thạc sĩ đang làm việc tại EVN.

Bộ GD&ĐT đánh giá nguồn lực này vẫn còn thiếu so với nhu cầu phát triển điện hạt nhân trong dài hạn, trong khi cơ chế ưu đãi chưa đủ hấp dẫn và thiếu tính ổn định về kinh phí.

THANH TÚ

Nguồn PLO : https://plo.vn/de-xuat-mien-100-hoc-phi-ky-tuc-xa-cap-sinh-hoat-phi-cho-sinh-vien-dien-hat-nhan-post885017.html