Đề xuất quy định mới về chế độ kế toán đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh

2 giờ trướcBài gốc

Đảm bảo sự đồng bộ về pháp luật và hiệu lực thi hành giữa kế toán và chính sách thuế áp dụng cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh

Tại Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân nêu rõ, một trong những nhiệm vụ, giải pháp nhằm hỗ trợ thực chất, hiệu quả doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh là: “Rà soát, hoàn thiện khung khổ pháp lý về kinh doanh cá thể; thu hẹp tối đa sự chênh lệch, tạo mọi điều kiện thuận lợi về tổ chức quản trị và chế độ tài chính, kế toán để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp.

Đẩy mạnh số hóa, minh bạch hóa, đơn giản hóa, dễ tuân thủ, dễ thực hiện đối với chế độ kế toán, thuế, bảo hiểm... để khuyến khích chuyển đổi hộ kinh doanh sang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp. Xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2026”.

Ngày 16/5/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 138/NQ-CP về Kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW.

Trong đó, Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ nghiên cứu, hoàn thiện khung khổ pháp lý về kinh doanh cá thể theo hướng: quy định mô hình quản trị, chế độ tài chính, kế toán...; có chính sách cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung, dịch vụ tư vấn pháp lý, đào tạo về quản trị doanh nghiệp, kế toán, thuế, nhân sự, pháp luật cho hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.

Thực hiện nhiệm vụ nêu trên, Bộ Tài chính đang triển khai rà soát, đề xuất sửa đổi quy định của pháp luật về thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Vì vậy, việc nghiên cứu, xây dựng và ban hành Thông tư hướng dẫn kế toán cho các hộ kinh doanh thay thế Thông tư số 88/2021/TT-BTC ngày 11/10/2021 của Bộ trưởng Bộ Tài chính để đồng bộ với chính sách thuế là có cơ sở pháp lý và cần thiết, góp phần thúc đẩy hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp.

Hiện 2 đơn vị thuộc và trực thuộc Bộ Tài chính (Cục Thuế, Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí) đang gấp rút hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan đến quản lý thuế hộ kinh doanh được bổ sung hoặc ban hành mới, với mục tiêu đảm bảo hộ kinh doanh áp dụng phương pháp tự khai, tự nộp thuế từ ngày 1/1/2026.

Ông Trịnh Đức Vinh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán (Bộ Tài chính) cho biết, để kịp thời đảm bảo sự đồng bộ về pháp luật và hiệu lực thi hành giữa kế toán và chính sách thuế áp dụng cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW, Thông tư cần được ký ban hành trong năm 2025.

Do hiện nay chính sách thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh vẫn đang trong quá trình nghiên cứu, sửa đổi, nên thông tư này cần được xây dựng theo trình tự thủ tục rút gọn để kịp thời đồng bộ với hiệu lực thi hành của pháp luật thuế từ ngày 1/1/2026.

Dự kiến các trường hợp có thể phát sinh về sổ kế toán theo các phương án nộp thuế đối với hộ kinh doanh

Để hoàn thiện thể chế, chính sách thuế, trên tinh thần của Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 138/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Tài chính đang trình sửa đổi Luật Quản lý thuế và văn bản hướng dẫn để bãi bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh.

Bên cạnh đó, các nghị định, thông tư hướng dẫn được rà soát để sửa đổi, đảm bảo triển khai đồng bộ và đạt kết quả.

Theo lãnh đạo Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán, trên cơ sở kết quả tổng kết, đánh giá Thông tư số 88/2021/TT-BTC và dự thảo chính sách thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh, đơn vị đã nghiên cứu, xây dựng dự thảo Thông tư hướng dẫn kế toán cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo hướng dự kiến các trường hợp có thể phát sinh về sổ kế toán theo các phương án nộp thuế GTGT, thuế TNCN và các loại thuế khác đối với hộ kinh doanh theo quy định của pháp luật thuế và gửi xin ý kiến các tổ chức, cá nhân, đơn vị có liên quan.

Đồng thời, dự thảo Thông tư cũng hướng dẫn về công tác kế toán cho hộ kinh doanh theo hướng người đại diện hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có thể tự ghi chép sổ sách kế toán; hoặc bố trí người làm kế toán, thuê dịch vụ làm kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh; hoặc bố trí cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh, chị, em ruột của mình làm kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh; hoặc bố trí người làm quản lý, điều hành, thủ kho, thủ quỹ, người được giao nhiệm vụ thường xuyên mua, bán tài sản kiêm nhiệm làm kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh...

Sau khi pháp luật thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được ban hành, Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán (Bộ Tài chính) sẽ cập nhật kịp thời vào Thông tư này.

Nhiều điểm mới trong dự thảo Thông tư hướng dẫn kế toán cho hộ, cá nhân kinh doanh

Theo dự thảo Thông tư hướng dẫn kế toán cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (thay thế Thông tư số 88/2021/TT-BTC) đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu năm từ 200 triệu đồng trở xuống sử dụng sổ chi tiết doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ (mẫu S1a-HKD) để ghi chép doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ.

Với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng năm trên 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng, căn cứ vào phương pháp nộp thuế GTGT, thuế TNCN để thực hiện kế toán theo 2 trường hợp.

Trường hợp 1: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế GTGT và thuế TNCN theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, thì chứng từ kế toán sử dụng là hóa đơn bán hàng; sổ kế toán.

Trường hợp 2: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ và thuế TNCN theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, thì chứng từ kế toán sử dụng là hóa đơn GTGT, hóa đơn bán hàng; sổ kế toán.

Với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng năm trên 3 tỷ đồng, căn cứ vào phương pháp nộp thuế GTGT, thuế TNCN để thực hiện kế toán theo 2 trường hợp.

Trường hợp 1: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế GTGT theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu và thuế TNCN trên thu nhập tính thuế, thì chứng từ kế toán là hóa đơn GTGT; hóa đơn bán hàng; bảng kê mua hàng hóa, dịch vụ đối với trường hợp bán hàng không có hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn bán hàng; sổ kế toán.

Trường hợp 2: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ và thuế TNCN trên thu nhập tính thuế thì chứng từ kế toán là hóa đơn GTGT; hóa đơn bán hàng; bảng kê mua hàng hóa, dịch vụ - đối với trường hợp bán hàng không có hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn bán hàng; sổ kế toán.

Dự thảo thông tư nêu rõ trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có hoạt động cho thuê tài sản, hoạt động thương mại điện tử nộp thuế GTGT theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu và số thuế TNCN phải nộp được xác định bằng thuế suất nhân doanh thu, thì sử dụng sổ kế toán mẫu số S2a-HKD để làm căn cứ xác định nghĩa vụ thuế GTGT, TNCN với ngân sách nhà nước.

Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hoạt động thuộc diện chịu các loại thuế đặc thù khác, thì sử dụng thêm sổ theo dõi nghĩa vụ thuế đặc thù khác với ngân sách nhà nước ở mẫu số S5a-HKD.

Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được lựa chọn lưu trữ các tài liệu kế toán trên phương tiện điện tử. Thời hạn lưu trữ tài liệu kế toán của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tối thiểu là 5 năm.

Nguồn Chính Phủ : https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/de-xuat-quy-dinh-moi-ve-che-do-ke-toan-doi-voi-ho-kinh-doanh-va-ca-nhan-kinh-doanh-119251111105629775.htm