Kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm trong thi công xây dựng
Sáng 24/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi).
Báo cáo một số nội dung chính tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng cho biết, cơ quan soạn thảo đã tiếp thu nhiều ý kiến của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường qua khảo sát sự cố cầu sông Lô.
Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Media Quốc hội.
Trong đó, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về tiêu chí đối với năng lực của chủ đầu tư theo hướng năng lực của chủ đầu tư phải phù hợp và tương xứng quy mô, cấp độ và tính chất kỹ thuật phức tạp của dự án. Cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý tại khoản 1 Điều 9 dự thảo luật, bổ sung điều kiện được giao chủ đầu tư đối với dự án đầu tư công thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Về quản lý chất lượng công trình xây dựng, có ý kiến cho rằng cần bổ sung quy định đủ mạnh đối với công trình kém chất lượng, rõ về vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan, ví dụ chủ đầu tư, đơn vị thi công, tổ chức giám sát sau sự việc cầu Sông Lô.
Cùng đó, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định về mặt nguyên tắc với việc lắp đặt thiết bị quan trắc bắt buộc và kiểm định chất lượng định kỳ đối với công trình quan trọng, công trình có tính cộng đồng cao, có nguy cơ mất an toàn.
Đồng thời, Ủy ban đề nghị quy định bắt buộc kiểm tra công tác nghiệm thu đối với những công trình trọng điểm, công trình ảnh hưởng lớn đến an toàn, lợi ích cộng đồng... và những công trình khác trước khi đưa vào khai thác.
Về xử lý sự cố, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung dự thảo luật về mặt nguyên tắc và giao Chính phủ quy định chi tiết về một quy trình rút gọn xử lý trong trường hợp khẩn cấp.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu. Ảnh: Media Quốc hội.
Báo cáo vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng cho biết, việc hậu kiểm của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền được thực hiện thông qua hoạt động như kiểm tra trật tự xây dựng, kiểm tra công tác nghiệm thu công trình xây dựng.
Theo đó, dự thảo luật đã quy định công trình xây dựng thuộc dự án quan trọng quốc gia; công trình có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp; công trình ảnh hưởng lớn an toàn, lợi ích cộng đồng phải được kiểm tra công tác nghiệm thu đến khi hoàn thành, đưa công trình vào khai thác. Dự thảo luật cũng quy định công trình xây dựng phải được bảo trì, đánh giá an toàn định kỳ trong quá trình sử dụng.
Những văn bản dưới luật hiện nay (Nghị định số 06/2021/NĐ-CP, Thông tư số 10/2021/TT-BXD) quy định cụ thể về thí nghiệm, kiểm định xây dựng, thử nghiệm khả năng chịu lực của kết cấu công trình trong quá trình thi công xây dựng; đồng thời quy định việc quan trắc công trình, tần suất phải đánh giá định kỳ an toàn công trình trong quá trình khai thác, sử dụng.
Dự thảo luật đã quy định cụ thể về quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ của các chủ thể tham gia xây dựng công trình từ Điều 59 đến Điều 63. Quyền, trách nhiệm của những bên liên quan khi phát hiện nguy cơ mất an toàn, nguy cơ xảy ra sự cố công trình ảnh hưởng an toàn tính mạng, công trình lân cận và cộng đồng cũng được quy định trong dự thảo luật.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội và Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý, bổ sung quy định tại Điều 49 dự thảo luật, trong đó yêu cầu chủ đầu tư phải lắp đặt thiết bị giám sát tại công trường (có kết nối về cơ quan quản lý).
"Việc này nhằm phục vụ truy cập, theo dõi, giám sát của cơ quan quản lý Nhà nước và cộng đồng về chất lượng công trình, kịp thời phát hiện, xử lý những vi phạm trong quá trình thi công xây dựng", Thứ trưởng Bùi Xuân Dũng thông tin.
Giảm tối thiểu 30% thời gian/chi phí
Về quy định giấy phép xây dựng, quản lý trật tự xây dựng mà nhiều đại biểu quan tâm, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho hay, dự thảo luật bổ sung nội dung quản lý trật tự xây dựng tại Điều 47 nhằm bảo đảm yêu cầu quản lý khi chuyển một phần từ tiền kiểm sang hậu kiểm.
Việc quản lý trật tự xây dựng được thực hiện từ khi khởi công đến nghiệm thu, bàn giao, nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý vi phạm.
Đối với công trình được miễn giấy phép, các quy định pháp luật về đất đai đã quy định về xác định tài sản gắn liền đất. Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Bộ Xây dựng phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong quá trình xây dựng văn bản dưới luật để tránh không bỏ sót đối tượng.
Tới đây, thủ tục cấp giấy phép sẽ được đơn giản hóa tối đa tại nghị định theo hướng thực hiện thủ tục trực tuyến toàn trình; đơn giản hóa về hồ sơ và điều kiện; nâng cao trách nhiệm của tư vấn thiết kế về đảm bảo an toàn công trình; giảm thời gian thực hiện cấp giấy phép (dự kiến tối đa 7 - 10 ngày). Những quy định này sẽ giảm tối thiểu 30% thời gian/chi phí theo theo yêu cầu của Chính phủ.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi). Ảnh: Media Quốc hội.
Ở góc độ thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải cho hay, Ủy ban đánh giá số lượng ý kiến được tiếp thu cao và cơ quan chủ trì soạn thảo đã cố gắng tiếp thu, giải trình tối đa, không bỏ sót ý kiến đại biểu, phân loại rõ ràng những ý kiến giữa giải trình và tiếp thu.
Thường trực Ủy ban đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng một số vấn đề để đảm bảo tính khả thi và an toàn như rủi ro về chất lượng công trình trong cơ chế "hậu kiểm"; phân cấp, phân quyền cần đi đôi với năng lực; cơ chế xử lý công trình vi phạm; xử lý công trình để đi vào hoạt động khi gặp sự cố.
Cùng đó là vấn đề miễn giấy phép xây dựng và quyền sở hữu tài sản trên đất theo Luật Đất đai; về quy định chuyển tiếp; áp lực lên hệ thống văn bản dưới luật do có quá nhiều văn bản cần hướng dẫn thi hành.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: Media Quốc hội.
Trong phần thảo luận, góp ý vấn đề miễn giấy phép đối với nhà ở riêng lẻ ở nông thôn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, cần xác định rõ giới hạn diện tích, ví dụ dưới 500 m² sàn hay mức nào cho phù hợp; đồng thời phải loại trừ những trường hợp nằm trong hành lang giao thông, khu di sản… để tránh rối loạn.
Về thẩm định thiết kế, theo ông, việc bãi bỏ thẩm định Nhà nước là đúng hướng, nhưng cần có cơ chế ràng buộc để đảm bảo trách nhiệm trong thẩm định, bảo đảm quyền của người dân và quyền quản lý của chính quyền địa phương.
Cùng góp ý, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho rằng, dự thảo luật có số lượng rất lớn nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết. Theo ông, nên rà soát, đánh giá kỹ nội dung nào thuộc thẩm quyền Quốc hội cần xác định làm nguyên tắc khung để Chính phủ dựa vào đó quy định chi tiết, qua đó bổ sung dự thảo luật cho phù hợp.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra đã chủ động phối hợp tích cực trách nhiệm trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật. Ông cũng đánh giá cao Ủy ban Khoa học công nghệ và Môi trường, trong thời gian rất ngắn đã tổ chức thẩm tra dự án luật, khảo sát thực tế đúng theo quy định.
Dự thảo luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý có 8 chương, 98 điều, giảm 2 chương, 70 điều so với luật hiện hành, để đảm bảo chất lượng dự thảo luật trình Quốc hội xem xét thông qua.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị bảo đảm thể chế hóa cụ thể đầy đủ toàn diện các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm tính khả thi đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật khác để không để khoảng trống pháp lý, đảm bảo về tiến độ và chất lượng các văn bản hướng dẫn thi hành luật.
Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) đã được trình Quốc hội, sau đó thảo luận tại hội trường vào ngày 14/11 và dự kiến được biểu quyết thông qua sáng 11/12.
Trang Trần